http://www.islamquest.net

آیا کتاب‌های تعبیر خوابی که در بازار هستند و تعابیری را از امام صادق(ع) نقل می‌کنند معتبر هستند و آیا واقعا امام صادق تعبیر خواب می‌کردند؟
آنچه در موضوع مورد پرسش می‌توان گفت؛ این است که در کتاب‌های معتبر شیعه نیز تعابیر خوابی از ائمه و امام صادق(ع) نقل شده است؛ مانند: 1. «إِسْمَاعِیلُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْقُرَشِیُّ قَالَ: أَتَی إِلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) رَجُلٌ فَقَالَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ رَأَیْتُ فِی مَنَامِی کَأَنِّی خَارِجٌ مِنْ مَدِینَةِ الْکُوفَةِ فِی مَوْضِعٍ أَعْرِفُهُ وَ کَأَنَّ شَبَحاً مِنْ خَشَبٍ أَوْ رَجُلًا مَنْحُوتاً مِنْ خَشَب‏ عَلَی فَرَسٍ مِنْ خَشَبٍ یُلَوِّحُ بِسَیْفِهِ وَ أَنَا أُشَاهِدُهُ فَزِعاً مَرْعُوباً فَقَالَ لَهُ (ع) أَنْتَ رَجُلٌ تُرِیدُ اغْتِیَالَ رَجُلٍ فِی مَعِیشَتِهِ فَاتَّقِ اللَّهَ الَّذِی خَلَقَکَ ثُمَّ یُمِیتُکَ فَقَالَ الرَّجُلُ أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ أُوتِیتَ عِلْماً وَ اسْتَنْبَطْتَهُ مِنْ مَعْدِنِهِ أُخْبِرُکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ عَمَّا [قَدْ] فَسَّرْتَ لِی إِنَّ رَجُلًا مِنْ جِیرَانِی جَاءَنِی وَ عَرَضَ عَلَیَّ ضَیْعَتَهُ فَهَمَمْتُ أَنْ أَمْلِکَهَا بِوَکْسٍ کَثِیرٍ لِمَا عَرَفْتُ أَنَّهُ لَیْسَ لَهَا طَالِبٌ غَیْرِی‏»؛[1] اسماعیل بن عبد اللَّه قرشی می‌گوید: مردی خدمت امام صادق(ع) آمد و گفت ای فرزند رسول خدا(ص) من در خواب دیدم گویا در بیرون شهر کوفه هستم، در جایی که می‌دانم کجا است، و گویا شبحی از چوب یا مردی چوبی را دیدم که بر اسبی چوبین سوار بود و شمشیر را نشان می‌داد، و من در حالی‌که ترسان و هراسان بودم او را بدان حال می‌‏نگریستم. حضرت به او فرمود: تو مردی هستی که قصد داری زندگی مردی را بربایی (و تباه سازی). پس بترس از آن خدایی که تو را آفریده و تو را می‌میراند. آن مرد (که این سخن را شنید) گفت: گواهی می‌‌دهم که علمی نصیب تو گشته و آن‌را از معدنش دریافت کرده‌‏ای. اکنون ای فرزند رسول خدا(ص) آنچه را برایم تفسیر و تعبیر کردی به شما خبر می‌‌دهم. همانا مردی از همسایگان من پیش من آمد و آب و ملک خود را برای فروش به من عرضه کرد و من تصمیم گرفته‌‏‌ام آن‌را به بهای بسیار کمی بخرم؛ چون می‌‌دانم که جز من کسی طالب آنها نیست. 2. «و قال رجل لعلی بن الحسین (ع) رأیت فی منامی کأنی أبول فی یدی فقال تحتک محرم فنظروا فإذا بینه و بین امرأته رضاع»؛‏[2] مردی به امام سجاد(ع) گفت؛ در خواب دیده‌‌ام گویا در دست خودم ادرار می‌‌کنم. امام(ع) به وی فرمود: همسر تو محرم تو است. آن مرد دقت کرد دید همسرش خواهر رضاعی او است. 3. «و قال رجل للرضا (ع) رأیت رسول الله (ص) فی المنام یقول لی کیف أنتم إذا دفن فی أرضکم بعضی و استحفظتم ودیعتی و غیبت فی ثراکم لحمی فقال (ع) أنا المدفون فی أرضکم و أنا بضعة من نبیکم و أنا الودیعة و اللحم»؛‏[3] مردی به حضرت رضا(ع) گفت؛ من رسول خدا(ص) را در خواب دیدم که به من فرمود: شما چکار خواهید کرد در آن هنگام که ودیعه من در زمین شما دفن گردد؟ حضرت فرمود: مدفون در زمین شما من هستم، ودیعه و پاره تن پیامبر من هستم. گفتنی است؛ این‌گونه تعبیر خواب‌ها از ائمه(ع) در منابع شیعی وجود دارد، اما این بدان معنا نیست که هر آنچه به نام تعبیر خواب امام صادق(ع) و دیگر ائمه در هر کتابی نقل می‌شود، مورد تأیید باشد.   [1] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏8، ص 293، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.‏ [2] . ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی‏، متشابه القرآن و مختلفه، ج ‏1، ص 38، قم، دار بیدار للنشر، چاپ اول، 1369ق.‏ [3] . همان.
عنوان سوال:

آیا کتاب‌های تعبیر خوابی که در بازار هستند و تعابیری را از امام صادق(ع) نقل می‌کنند معتبر هستند و آیا واقعا امام صادق تعبیر خواب می‌کردند؟


پاسخ:

آنچه در موضوع مورد پرسش می‌توان گفت؛ این است که در کتاب‌های معتبر شیعه نیز تعابیر خوابی از ائمه و امام صادق(ع) نقل شده است؛ مانند:
1. «إِسْمَاعِیلُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْقُرَشِیُّ قَالَ: أَتَی إِلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) رَجُلٌ فَقَالَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ رَأَیْتُ فِی مَنَامِی کَأَنِّی خَارِجٌ مِنْ مَدِینَةِ الْکُوفَةِ فِی مَوْضِعٍ أَعْرِفُهُ وَ کَأَنَّ شَبَحاً مِنْ خَشَبٍ أَوْ رَجُلًا مَنْحُوتاً مِنْ خَشَب‏ عَلَی فَرَسٍ مِنْ خَشَبٍ یُلَوِّحُ بِسَیْفِهِ وَ أَنَا أُشَاهِدُهُ فَزِعاً مَرْعُوباً فَقَالَ لَهُ (ع) أَنْتَ رَجُلٌ تُرِیدُ اغْتِیَالَ رَجُلٍ فِی مَعِیشَتِهِ فَاتَّقِ اللَّهَ الَّذِی خَلَقَکَ ثُمَّ یُمِیتُکَ فَقَالَ الرَّجُلُ أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ أُوتِیتَ عِلْماً وَ اسْتَنْبَطْتَهُ مِنْ مَعْدِنِهِ أُخْبِرُکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ عَمَّا [قَدْ] فَسَّرْتَ لِی إِنَّ رَجُلًا مِنْ جِیرَانِی جَاءَنِی وَ عَرَضَ عَلَیَّ ضَیْعَتَهُ فَهَمَمْتُ أَنْ أَمْلِکَهَا بِوَکْسٍ کَثِیرٍ لِمَا عَرَفْتُ أَنَّهُ لَیْسَ لَهَا طَالِبٌ غَیْرِی‏»؛[1] اسماعیل بن عبد اللَّه قرشی می‌گوید: مردی خدمت امام صادق(ع) آمد و گفت ای فرزند رسول خدا(ص) من در خواب دیدم گویا در بیرون شهر کوفه هستم، در جایی که می‌دانم کجا است، و گویا شبحی از چوب یا مردی چوبی را دیدم که بر اسبی چوبین سوار بود و شمشیر را نشان می‌داد، و من در حالی‌که ترسان و هراسان بودم او را بدان حال می‌‏نگریستم. حضرت به او فرمود: تو مردی هستی که قصد داری زندگی مردی را بربایی (و تباه سازی). پس بترس از آن خدایی که تو را آفریده و تو را می‌میراند. آن مرد (که این سخن را شنید) گفت: گواهی می‌‌دهم که علمی نصیب تو گشته و آن‌را از معدنش دریافت کرده‌‏ای. اکنون ای فرزند رسول خدا(ص) آنچه را برایم تفسیر و تعبیر کردی به شما خبر می‌‌دهم. همانا مردی از همسایگان من پیش من آمد و آب و ملک خود را برای فروش به من عرضه کرد و من تصمیم گرفته‌‏‌ام آن‌را به بهای بسیار کمی بخرم؛ چون می‌‌دانم که جز من کسی طالب آنها نیست.
2. «و قال رجل لعلی بن الحسین (ع) رأیت فی منامی کأنی أبول فی یدی فقال تحتک محرم فنظروا فإذا بینه و بین امرأته رضاع»؛‏[2] مردی به امام سجاد(ع) گفت؛ در خواب دیده‌‌ام گویا در دست خودم ادرار می‌‌کنم. امام(ع) به وی فرمود: همسر تو محرم تو است. آن مرد دقت کرد دید همسرش خواهر رضاعی او است.
3. «و قال رجل للرضا (ع) رأیت رسول الله (ص) فی المنام یقول لی کیف أنتم إذا دفن فی أرضکم بعضی و استحفظتم ودیعتی و غیبت فی ثراکم لحمی فقال (ع) أنا المدفون فی أرضکم و أنا بضعة من نبیکم و أنا الودیعة و اللحم»؛‏[3] مردی به حضرت رضا(ع) گفت؛ من رسول خدا(ص) را در خواب دیدم که به من فرمود: شما چکار خواهید کرد در آن هنگام که ودیعه من در زمین شما دفن گردد؟ حضرت فرمود: مدفون در زمین شما من هستم، ودیعه و پاره تن پیامبر من هستم.
گفتنی است؛ این‌گونه تعبیر خواب‌ها از ائمه(ع) در منابع شیعی وجود دارد، اما این بدان معنا نیست که هر آنچه به نام تعبیر خواب امام صادق(ع) و دیگر ائمه در هر کتابی نقل می‌شود، مورد تأیید باشد.   [1] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏8، ص 293، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.‏ [2] . ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی‏، متشابه القرآن و مختلفه، ج ‏1، ص 38، قم، دار بیدار للنشر، چاپ اول، 1369ق.‏ [3] . همان.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین