تعیین
تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.
اگر زنی در یک بازه زمانی با دو مرد صیغه‌ی محضری کرده باشد چه حکمی دارد و از نظر قانون چه مجازاتی برای آن زن تعیین می‌شود؟
موضوع مورد پرسش از دو جنبه شرعی و حقوقی قابل بررسی است: الف. دیدگاه شرع: این زن از نظر شرعی مرتکب حرام شده و اگر با مرد دوم، رابطه جنسی برقرار کرده باشد، زناکار محسوب شده که بنابر نظر اکثر فقها – علاوه بر اجرای حد شرعی - بر آن مرد حرام ابدی می‌شود.[1] ب. از نگاه قانون و حقوق: از دیدگاه قانون و حقوق، کارهای افراد در دو جنبه حقوقی و کیفری مورد بررسی قرار می‌گیرد که قانون مدنی عهده‌دار بیان احکام از جهت صحت و بطلان و حرمت و حلیت است. و قانون مجازات، عهده‌دار بیان احکام کیفری و مقدار و نوع مجازات و...، است. از این‌رو ماده 1050 قانون مدنی نسبت به صحت و بطلان چنین عقد و حکم حرمت آن سخن گفته و چنین مقرر داشته: «هر کس زن شوهردار را با علم به وجود علقه زوجیت و حرمت نکاح و یا زنی را که در عده طلاق یا در عده وفات است با علم به عده و حرمت نکاح برای خود عقد کند عقد باطل و آن زن مطلقاٌ بر آن شخص حرام مؤبد می‌شود». اما حکم کیفری و مجازات این زن که با داشتن شوهر، خود را به عقد شخص دیگر در آورده مطابق ماده 644 قانون تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده، حبس از شش ماه تا دو سال و یا از سه تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌باشد. هم‌چنین کسی که او را برای مرد دوم عقد کرده اگر عالم به شوهردار بودن یا در عده بودن زن بود، به استناد ماده 643، همان قانون به حبس از شش ماه تا سه سال ‌یا از سه میلیون تا هیجده میلیون ریال جزای نقدی و تا 74 ضربه ‌شلاق محکوم می‌شود و اگر دارای دفتر ازدواج و طلاق یا اسناد رسمی باشد برای همیشه از تصدی دفتر ممنوع خواهد گردید. حال اگر این زن با شخص دوم، رابطه جنسی برقرار کرده باشد، مجازاتش در ماده 225 و 230 قانون مجازات بیان گردیده که در صورت محصنه بودن زن در حال زنا، به استناد ماده 225 قانون مجازات اسلامی؛ مجازاتش رجم و در صورت عدم امکان اجرای رجم با پیشنهاد دادگاه صادر کننده حکم قطعی و موافقت رئیس قوه قضائیه چنانچه جرم با بینه ثابت شده باشد، موجب اعدام زانی محصن و زانیه محصنه است و در غیر این‌‌صورت موجب صد ضربه شلاق برای هر یک می‌‌باشد. و اگر زنایش محصنه نباشند، به استناد ماده 230 قانون مجازات اسلامی، مجازاتش صد ضربه شلاق است. [1] . برای اطلاع بیشتر ر.ک: نمایه زنا با زن شوهردار و حرمت ابدی، سؤال 2343.
موضوع مورد پرسش از دو جنبه شرعی و حقوقی قابل بررسی است: الف. دیدگاه شرع: این زن از نظر شرعی مرتکب حرام شده و اگر با مرد دوم، رابطه جنسی برقرار کرده باشد، زناکار محسوب شده که بنابر نظر اکثر فقها – علاوه بر اجرای حد شرعی - بر آن مرد حرام ابدی می‌شود.[1] ب. از نگاه قانون و حقوق: از دیدگاه قانون و حقوق، کارهای افراد در دو جنبه حقوقی و کیفری مورد بررسی قرار می‌گیرد که قانون مدنی عهده‌دار بیان احکام از جهت صحت و بطلان و حرمت و حلیت است. و قانون مجازات، عهده‌دار بیان احکام کیفری و مقدار و نوع مجازات و...، است. از این‌رو ماده 1050 قانون مدنی نسبت به صحت و بطلان چنین عقد و حکم حرمت آن سخن گفته و چنین مقرر داشته: «هر کس زن شوهردار را با علم به وجود علقه زوجیت و حرمت نکاح و یا زنی را که در عده طلاق یا در عده وفات است با علم به عده و حرمت نکاح برای خود عقد کند عقد باطل و آن زن مطلقاٌ بر آن شخص حرام مؤبد می‌شود». اما حکم کیفری و مجازات این زن که با داشتن شوهر، خود را به عقد شخص دیگر در آورده مطابق ماده 644 قانون تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده، حبس از شش ماه تا دو سال و یا از سه تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌باشد. هم‌چنین کسی که او را برای مرد دوم عقد کرده اگر عالم به شوهردار بودن یا در عده بودن زن بود، به استناد ماده 643، همان قانون به حبس از شش ماه تا سه سال ‌یا از سه میلیون تا هیجده میلیون ریال جزای نقدی و تا 74 ضربه ‌شلاق محکوم می‌شود و اگر دارای دفتر ازدواج و طلاق یا اسناد رسمی باشد برای همیشه از تصدی دفتر ممنوع خواهد گردید. حال اگر این زن با شخص دوم، رابطه جنسی برقرار کرده باشد، مجازاتش در ماده 225 و 230 قانون مجازات بیان گردیده که در صورت محصنه بودن زن در حال زنا، به استناد ماده 225 قانون مجازات اسلامی؛ مجازاتش رجم و در صورت عدم امکان اجرای رجم با پیشنهاد دادگاه صادر کننده حکم قطعی و موافقت رئیس قوه قضائیه چنانچه جرم با بینه ثابت شده باشد، موجب اعدام زانی محصن و زانیه محصنه است و در غیر این‌‌صورت موجب صد ضربه شلاق برای هر یک می‌‌باشد. و اگر زنایش محصنه نباشند، به استناد ماده 230 قانون مجازات اسلامی، مجازاتش صد ضربه شلاق است. [1] . برای اطلاع بیشتر ر.ک: نمایه زنا با زن شوهردار و حرمت ابدی، سؤال 2343.
عنوان سوال:
اگر زنی در یک بازه زمانی با دو مرد صیغه‌ی محضری کرده باشد چه حکمی دارد و از نظر قانون چه مجازاتی برای آن زن تعیین می‌شود؟
پاسخ:
موضوع مورد پرسش از دو جنبه شرعی و حقوقی قابل بررسی است:
الف. دیدگاه شرع: این زن از نظر شرعی مرتکب حرام شده و اگر با مرد دوم، رابطه جنسی برقرار کرده باشد، زناکار محسوب شده که بنابر نظر اکثر فقها – علاوه بر اجرای حد شرعی - بر آن مرد حرام ابدی می‌شود.[1]
ب. از نگاه قانون و حقوق: از دیدگاه قانون و حقوق، کارهای افراد در دو جنبه حقوقی و کیفری مورد بررسی قرار می‌گیرد که قانون مدنی عهده‌دار بیان احکام از جهت صحت و بطلان و حرمت و حلیت است. و قانون مجازات، عهده‌دار بیان احکام کیفری و مقدار و نوع مجازات و...، است.
از این‌رو ماده 1050 قانون مدنی نسبت به صحت و بطلان چنین عقد و حکم حرمت آن سخن گفته و چنین مقرر داشته: «هر کس زن شوهردار را با علم به وجود علقه زوجیت و حرمت نکاح و یا زنی را که در عده طلاق یا در عده وفات است با علم به عده و حرمت نکاح برای خود عقد کند عقد باطل و آن زن مطلقاٌ بر آن شخص حرام مؤبد می‌شود».
اما حکم کیفری و مجازات این زن که با داشتن شوهر، خود را به عقد شخص دیگر در آورده مطابق ماده 644 قانون تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده، حبس از شش ماه تا دو سال و یا از سه تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم میباشد.
هم‌چنین کسی که او را برای مرد دوم عقد کرده اگر عالم به شوهردار بودن یا در عده بودن زن بود، به استناد ماده 643، همان قانون به حبس از شش ماه تا سه سال یا از سه میلیون تا هیجده میلیون ریال جزای نقدی و تا 74 ضربه شلاق محکوم می‌شود و اگر دارای دفتر ازدواج و طلاق یا اسناد رسمی باشد برای همیشه از تصدی دفتر ممنوع خواهد گردید.
حال اگر این زن با شخص دوم، رابطه جنسی برقرار کرده باشد، مجازاتش در ماده 225 و 230 قانون مجازات بیان گردیده که در صورت محصنه بودن زن در حال زنا، به استناد ماده 225 قانون مجازات اسلامی؛ مجازاتش رجم و در صورت عدم امکان اجرای رجم با پیشنهاد دادگاه صادر کننده حکم قطعی و موافقت رئیس قوه قضائیه چنانچه جرم با بینه ثابت شده باشد، موجب اعدام زانی محصن و زانیه محصنه است و در غیر این‌‌صورت موجب صد ضربه شلاق برای هر یک میباشد. و اگر زنایش محصنه نباشند، به استناد ماده 230 قانون مجازات اسلامی، مجازاتش صد ضربه شلاق است. [1] . برای اطلاع بیشتر ر.ک: نمایه زنا با زن شوهردار و حرمت ابدی، سؤال 2343.
- [آیت الله نوری همدانی] آیا میتوان مُمسِک در قتل (نگهدارنده مجنیٌّ علیه) را از مصادیق معاونت محسوب کرد؟ در این‌‌صورت، با توجه به اینکه مجازات معاونت در قتل عمد در ماده 207 قانون مجازات اسلامی (3 تا 15 سال حبس) تعیین شده است، چه نوع مجازاتی میتوان برای ممسک در نظر گرفت؟ آیا میتوان مجازات ممسک را تحت شمول اطلاق ماده 207 قرار داد؟
- [سایر] آیا از نظر حقوقی، نظارت شورای نگهبان درانتخابات و نیز تعیین برخی مجازات ها برای متخلفان در قانون انتخابات دخالت در کار قوه قضائیه نیست؟
- [سایر] صرف نظر از آنکه در قانون اساسی آمده که مردم رئیس جمهور را انتخاب می‌کنند، آیا خود رهبر می‌تواند رئیس جمهور را تعیین کند؟
- [سایر] آیا مجلس شورای اسلامی می‌تواند نسبت به شرایط اجتماعی و زمانی قانون ارث را تغییر دهد و میزان ارث بین زن و مرد را برابر کند؟ یا دیه زن و مرد را برابر اعلام کند؟
- [آیت الله اردبیلی] وظیفه زنی که در هنگام نماز، مرد اجنبی به او نظر به ریبه میکند، چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا از نظر شرعی جایز میباشد که پدر زوجه (زن) و پدر زوج (شوهر) در تعیین مقدار مهریه دخالت کنند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر مردی، زنی را به عقد موقت خود درآورد و دخول هم صورت گیرد اما قبل از اتمام زمان مورد نظر، مرد بقیة مدت را ببخشد عده بر زن لازم است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر مردی، زنی را به عقد موقت خود درآورد و دخول هم صورت گیرد اما قبل از اتمام زمان مورد نظر، مرد بقیة مدت را ببخشد عده بر زن لازم است یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] مهریه ای که ضمن عقد نکاح با رضایت طرفین بدون در نظر گرفتن تاریخ تادیه تعیین شده وعقد وازدواج صورت گرفته , آیا اگر زن بعد از ازدواج از آن صرف نظر کند ومطالبه نکند از ذمه مرد ساقط می‌شود یا در هر صورت باید پرداخت شود؟
- [آیت الله سیستانی] من یک ایرانی هستم که در خارج از کشور زندگی می کنم آیا می شود با زنی با مشخصاتی مانند زنی مسیحی که حدود یک سال از شوهرش جدا شده ولی از نظر قانون آن کشور هنوز منتظر طلاق می باشد ولی از نظر مذهبی خودشان جدا شده اند می شود ازدواج متعه کرد ؟
- [آیت الله بروجردی] وکیل لازم نیست مرد باشد، زن هم می‌تواند برای خواندن صیغه‌ی عقد از طرف دیگری وکیل شود.
- [آیت الله بروجردی] طلاق باید به صیغه‌ی عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه‌ی طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد، باید بگوید:(زَوْجَتی فاطِمَةَ طالِقٌ)؛ یعنی:زن من فاطمه رهاست و اگر دیگری را وکیل کند، آن وکیل باید بگوید:(زَوْجَةَ مُوَکِّلِی فاطِمَةَ طالِقٌ).
- [آیت الله بروجردی] اگر صیغه‌ی عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اوّل زن بگوید:(زَوَّجْتُکَ نَفْسی عَلَی الصِّداقِ الْمَعلُوم)(یعنی خود را زن تو نمودم به مهری که معین شده)، پس از آن بدون فاصله مرد بگوید:(قَبِلْتُ التَّزْویجَ) (یعنی قبول کردم ازدواج را) عقد صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه‌ی عقد را بخواند، چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید:(زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتِی فاطِمةَ مُوَکِّلَکَ اَحْمَدَ عَلَی الصِّداقِ الْمَعْلُوم)، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید:(قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی اَحْمَدَ عَلَی الصِّدَاقِ) صحیح میباشد و بنا بر احتیاط واجب باید لفظی که مرد میگوید با لفظی که زن میگوید مطابق باشد، مثلاً اگر زن (زَوَّجتُ) میگوید مرد هم (قَبِلتُ التَزویجَ) بگوید.
- [آیت الله بروجردی] اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه‌ی عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آن که مدّت و مهر را معین کردند، چنانچه زن بگوید:(زَوَّجْتُکَ نَفْسی فِی المُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعلُوم)، بعد بدون فاصله مرد بگوید:(قَبِلْتُ)، صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند و اوّل وکیل زن به وکیل مرد بگوید:(مَتَّعْتُ مُوَکِّلَتِی مُوَکِّلَکَ فِی المُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُوم)، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید:(قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی هکَذَا)، صحیح میباشد.
- [آیت الله بروجردی] در زناشویی چه دائم و چه غیر دائم باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و صیغه‌ی عقد را یا خود زن و مرد میخوانند، یا دیگری را وکیل می‌کنند که از طرف آنان بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وارث، خُنْثای مشکل باشد به گونهای که با هیچ یک از نشانه‌های تعیین شده، مرد یا زن بودن او مشخّص نشود نصف ارث یک مرد و نصف ارث یک زن را به او میدهند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرد، زنی را گول بزند که از شوهرش طلاق بگیرد و زن او شود، طلاق و عقد آن زن صحیح است ولی هردو معصیت بزرگی کردهاند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مرد زنی را گول بزند که از شوهرش طلاق بگیرد و زن او شود ، طلاق وعقد آن زن صحیح است ولی هر دو معصیت بزرگی کرده اند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مرد، زنی را گول بزند که از شوهرش طلاق بگیرد و زن او شود طلاق و عقد آن زن صحیح است، هر چند معصیت بزرگی کردهاند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مرد، زنی را گول بزند که از شوهرش طلاق بگیرد، و زن او شود، طلاق و عقد آن زن صحیح است، ولی هر دو معصیت بزرگی کردهاند.