آیا از بین تمام فرقه‌های شیعه، فقط یک فرقه دوازده امام دارند؟ صرفاً از جهت تعداد می‌گویم. مثلاً بعضی از فرق اسماعیلیه به امامت خلفای فاطمی معتقد بودند.

روایتی از پیامبر(ص) که در منابع معتبر اهل سنت نیز وجود دارد، امامان را دوازده نفر اعلام می‌کند و از میان فرقه‌های مختلف شیعیان – و بلکه مسلمانان – این تنها شیعه امامیه است که دوازده نفر را با ذکر دقیق نام و نشان به عنوان امام می‌شناسد. توضیح مطلب آنکه میان فرقه‌های شیعی، «امامیه»، «زیدیه» و «اسماعیلیه» مهم‌ترین آنها می‌باشند و تنها این انشعابات هستند که در حال حاضر پیروانی دارند. اعتقاد این فرقه‌ها در مورد اصول امامت و تعداد ائمه(ع) با هم متفاوت است.
الف. زیدیه، امامِ منصوب و منصوصِ از جانب پیامبر اکرم(ص) را، فقط سه امام نخستین؛ یعنی امام علی(ع) و حَسَنِین(ع)، می‌دانند و بعد از این بزرگواران نیز معتقدند هر کسی که شرایط امامت را دارا باشد،[1] با بیعت مردم به امامت می‌رسد و این مسئله تا قیامت ادامه خواهد داشت و متوقف نمی‌شود.[2]
ب. اسماعیلیه خود به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
1. قرامطه: امامت را بر عدد هفت استوار دانسته و بعد از امام صادق(ع) گرچه ابتدا به امامت فرزندِ ارشد آن‌حضرت یعنی؛ اسماعیل معتقد بودند،[3] ولی بعدها از این اعتقاد برگشته و گفتند در امرِ امامتِ اسماعیل بداء حاصل شده و امامت به فرزند اسماعیل؛ محمد، منتقل گردیده و او را امام غایب می‌دانند.
2. دروزیه: که امامت را به سیزده نفر رسانده و نفر سیزدهم (الحاکم بالله) را امام غایب معرفی می‌کنند.[4]
3. مستعلیه(بهره): که بعد از امامت المستنصر بالله؛ که سیزدهمین امام آنان است، به امامت پسر او (المستعلی بالله) معتقد شدند.[5]
4. نزاریه: اینان بر خلاف گروه گذشته و در مقابل آنان، امامت را بعد المستنصر بالله به پسر دیگر او؛ نزار، منتقل کردند.[6]
در مورد خلفای فاطمی؛ که اسماعیلی مذهب نیز می‌باشند، باید گفت تعداد آنها چهارده نفر است.[7]
ج. اما امامیه معتقد به ائمه دوازده‌گانه است که به نصّ پیامبر خدا(ص) و امام سابق، از طرف خدا به امامت برگزیده شده‌اند. و هرگاه شیعه به طور مطلق و بدون هیچ قیدی آورده شود مراد شیعه امامیه است و بیشترین درصد شیعیان را نیز همین گروه تشکیل می‌دهند.[8]   [1] . ر.ک: سلطانی، مصطفی، امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه، ص 108، قم، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، چاپ اول، پاییز 1387ش. [2] . ر.ک: سبحانی، جعفر، الملل و النحل ج ‏8، ص 3، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، مؤسسة الامام الصادق(ع)، بی‌تا؛ «عقاید زیدیه و حوثی‌ها»، سؤال 6794. [3] . ر.ک: «امامت اسماعیل از دیدگاه روایات شیعه»، سؤال 7774؛ «بررسی جانشینی امام صادق (ع)(اسماعیلیه و فطحیه)»، سؤال 4819. [4] . ر.ک: «فرقه دروزیه»، سؤال 64322. [5] . ر.ک: فرقه‌های اسماعیلیه «بهره»، سؤال 51512. [6] . ر.ک: الملل و النحل ج ‏8، ص 4؛ ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب کلامی، ص 127 154، قم، مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی، چاپ پنجم، 1389ش. [7] . فرق و مذاهب کلامی، ص 141 - 142. [8] . معرفی منبع برای مطالعه: آل کاشف الغطاء، محمد حسین، اصل الشیعة و اصولها، بیروت،‏ مؤسسة الاعلمی‏، چاپ چهارم، 1413ق.