سیاه
سیاه نام یکی از رنگ‌ها می‌باشد که از احکام آن در بابهاى طهارت، صلات، حج، نکاح و دیات سخن گفته‌اند.
آیا اگر بازماندگان، بیش از سه روز لباس سیاه بپوشند، میت با این رفتارشان عذاب خواهد شد؟
در بسیاری از مناطق، عزاداران به شیوه‌ای عمل می‌کنند که نشانگر اندوهناک‌بودن آنان باشد. از جمله این رفتارها، «حداد» و یا همان «ترک کردن زینت» است که «پوشیدن لباس سیاه» نیز یکی از مصادیق آن به شمار می‌آید.[1] در روایات شیعی توصیه شده که بازماندگان – جز زن میت – در عزای او بیش از سه روز خود را عزادار نشان ندهند. در همین زمینه، امام صادق(ع) می‌فرماید: «نباید کسی بیشتر از سه روز، برای میت حداد بگیرد مگر زن میت که باید تا پایان زمان عده، حداد گرفته و از زینت‌کردن، خودداری کند».[2] در منابع اهل سنت نیز روایتی به همین مضمون نقل شده است.[3] با توجه به اینکه لباس سیاه نیز از نشانه‌های عزاست، این روایت شامل چنین لباسی نیز خواهد شد. البته این روایت دلالت بر حرام بودن ترک زینت ندارد، بلکه حمل بر کراهت می‌شود. از این‌رو؛ اگر کسی بیش از سه روز، به عزاداری و ترک زینت بپردازد گناهی مرتکب نشده است. حتی اگر فرض بر این گذاشته شود که پوشیدن بیش از سه روز لباس سیاه در عزای میت گناه باشد، این گناه فقط متوجه کسی خواهد بود که این کار را انجام داده و شخص میت دچار هیچ عذابی نخواهد شد؛ زیرا این‌که گفته شود میت عذاب خواهد شد برخلاف آیات قرآنی است. خداوند در قرآن می‌فرماید: «هر کسی گناهانی که خود انجام داده است را بر دوش می‌کشد و کسی را به خاطر گناه دیگری عذاب نمی‌کنند».[4] مگر اینکه چنین رفتاری از بازماندگان ناشی از نوع تربیتی باشد که میت بدانها آموخته بود. در ضمن عذاب هم همواره به معنای شکنجه نیست، بلکه در مواردی که شخصی احساس ناراحتی می‌کند نیز گفته می‌شود که او از این موضوع عذاب می‌کشد. [1] . واسطی زبیدی، محب الدین سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق و مصحح: شیری، علی، ج 4، ص 415، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول، 1414ق.‌ [2] . شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 3، ص 271، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق. سند این حدیث موثّق بوده و در حد حدیث صحیح است. اصفهانی(مجلسی اول)، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، ج 2، ص 480، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1414ق. [3] . «لَا یُحِدُّ عَلَی مَیِّتٍ فَوْقَ ثَلَاثٍ، إِلَّا الْمَرْأَةُ فَإِنَّهَا تُحِدُّ عَلَی زَوْجِهَا أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ عَشْرًا»؛ ابن ماجه قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن ماجه، دار الرسالة العالمیة، چاپ اول، 1430ق. [4] . انعام، 164.
در بسیاری از مناطق، عزاداران به شیوه‌ای عمل می‌کنند که نشانگر اندوهناک‌بودن آنان باشد. از جمله این رفتارها، «حداد» و یا همان «ترک کردن زینت» است که «پوشیدن لباس سیاه» نیز یکی از مصادیق آن به شمار می‌آید.[1] در روایات شیعی توصیه شده که بازماندگان – جز زن میت – در عزای او بیش از سه روز خود را عزادار نشان ندهند. در همین زمینه، امام صادق(ع) می‌فرماید: «نباید کسی بیشتر از سه روز، برای میت حداد بگیرد مگر زن میت که باید تا پایان زمان عده، حداد گرفته و از زینت‌کردن، خودداری کند».[2] در منابع اهل سنت نیز روایتی به همین مضمون نقل شده است.[3] با توجه به اینکه لباس سیاه نیز از نشانه‌های عزاست، این روایت شامل چنین لباسی نیز خواهد شد. البته این روایت دلالت بر حرام بودن ترک زینت ندارد، بلکه حمل بر کراهت می‌شود. از این‌رو؛ اگر کسی بیش از سه روز، به عزاداری و ترک زینت بپردازد گناهی مرتکب نشده است. حتی اگر فرض بر این گذاشته شود که پوشیدن بیش از سه روز لباس سیاه در عزای میت گناه باشد، این گناه فقط متوجه کسی خواهد بود که این کار را انجام داده و شخص میت دچار هیچ عذابی نخواهد شد؛ زیرا این‌که گفته شود میت عذاب خواهد شد برخلاف آیات قرآنی است. خداوند در قرآن می‌فرماید: «هر کسی گناهانی که خود انجام داده است را بر دوش می‌کشد و کسی را به خاطر گناه دیگری عذاب نمی‌کنند».[4] مگر اینکه چنین رفتاری از بازماندگان ناشی از نوع تربیتی باشد که میت بدانها آموخته بود. در ضمن عذاب هم همواره به معنای شکنجه نیست، بلکه در مواردی که شخصی احساس ناراحتی می‌کند نیز گفته می‌شود که او از این موضوع عذاب می‌کشد. [1] . واسطی زبیدی، محب الدین سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق و مصحح: شیری، علی، ج 4، ص 415، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول، 1414ق.‌ [2] . شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 3، ص 271، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق. سند این حدیث موثّق بوده و در حد حدیث صحیح است. اصفهانی(مجلسی اول)، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، ج 2، ص 480، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1414ق. [3] . «لَا یُحِدُّ عَلَی مَیِّتٍ فَوْقَ ثَلَاثٍ، إِلَّا الْمَرْأَةُ فَإِنَّهَا تُحِدُّ عَلَی زَوْجِهَا أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ عَشْرًا»؛ ابن ماجه قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن ماجه، دار الرسالة العالمیة، چاپ اول، 1430ق. [4] . انعام، 164.
پاسخ:
در بسیاری از مناطق، عزاداران به شیوه‌ای عمل می‌کنند که نشانگر اندوهناک‌بودن آنان باشد. از جمله این رفتارها، «حداد» و یا همان «ترک کردن زینت» است که «پوشیدن لباس سیاه» نیز یکی از مصادیق آن به شمار می‌آید.[1]
در روایات شیعی توصیه شده که بازماندگان – جز زن میت – در عزای او بیش از سه روز خود را عزادار نشان ندهند. در همین زمینه، امام صادق(ع) می‌فرماید: «نباید کسی بیشتر از سه روز، برای میت حداد بگیرد مگر زن میت که باید تا پایان زمان عده، حداد گرفته و از زینت‌کردن، خودداری کند».[2] در منابع اهل سنت نیز روایتی به همین مضمون نقل شده است.[3] با توجه به اینکه لباس سیاه نیز از نشانه‌های عزاست، این روایت شامل چنین لباسی نیز خواهد شد.
البته این روایت دلالت بر حرام بودن ترک زینت ندارد، بلکه حمل بر کراهت می‌شود. از این‌رو؛ اگر کسی بیش از سه روز، به عزاداری و ترک زینت بپردازد گناهی مرتکب نشده است. حتی اگر فرض بر این گذاشته شود که پوشیدن بیش از سه روز لباس سیاه در عزای میت گناه باشد، این گناه فقط متوجه کسی خواهد بود که این کار را انجام داده و شخص میت دچار هیچ عذابی نخواهد شد؛ زیرا اینکه گفته شود میت عذاب خواهد شد برخلاف آیات قرآنی است. خداوند در قرآن می‌فرماید: «هر کسی گناهانی که خود انجام داده است را بر دوش می‌کشد و کسی را به خاطر گناه دیگری عذاب نمی‌کنند».[4] مگر اینکه چنین رفتاری از بازماندگان ناشی از نوع تربیتی باشد که میت بدانها آموخته بود.
در ضمن عذاب هم همواره به معنای شکنجه نیست، بلکه در مواردی که شخصی احساس ناراحتی می‌کند نیز گفته می‌شود که او از این موضوع عذاب می‌کشد. [1] . واسطی زبیدی، محب الدین سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق و مصحح: شیری، علی، ج 4، ص 415، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول، 1414ق. [2] . شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 3، ص 271، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق. سند این حدیث موثّق بوده و در حد حدیث صحیح است. اصفهانی(مجلسی اول)، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، ج 2، ص 480، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1414ق. [3] . «لَا یُحِدُّ عَلَی مَیِّتٍ فَوْقَ ثَلَاثٍ، إِلَّا الْمَرْأَةُ فَإِنَّهَا تُحِدُّ عَلَی زَوْجِهَا أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ عَشْرًا»؛ ابن ماجه قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن ماجه، دار الرسالة العالمیة، چاپ اول، 1430ق. [4] . انعام، 164.
- [آیت الله بهجت] آیا دختران در محیط ورزشی مخصوص خودشان می توانند لباس ورزشی بپوشند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] میّت مجهول الهویهای را دفن کردند بعد بازماندگان او، در شهرستان دیگر مشخّص می‌شود، آیا میتوانند میّت را ببرند؟
- [سایر] علت این که زن ها نمی توانند لباس مردها و مردها لباس زنها را بپوشند، چیست با این که محرمند مثل همسران؟
- [سایر] علت این که زن ها نمی توانند لباس مردها و مردها لباس زنها را بپوشند، چیست با این که محرمند مثل همسران؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مدرسه ای ابلاغ کند که دختران در مدرسه دخترانه برای ورزش باید لباس مخصوص ورزش بپوشند، چه باید کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] حکم پوشیدن لباس سیاه چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا کراهت لباس سیاه برای نماز شامل عبای سیاه و چادر مشکی زنان هم می شود؟
- [سایر] چرا پوشیدن لباس سیاه مکروه است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا لباس خانمها حتماً باید سیاه باشد؟
- [آیت الله اردبیلی] پوشیدن لباس سیاه در نماز چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است که از آن جملهاند: پوشیدن لباس سیاه مگر برای عزای اهل بیت علیهمالسلام و همچنین لباس چرک و تنگ و لباس شرابخوار و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمیکند و پوشیدن لباسی که نقش صورت دارد و نیز باز بودن دکمههای لباس و به دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است و از ان جمله است پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ و لباس شرابخوار و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمی کند و نیز باز بودن تکمه های لباس و احتیاط واجب ان است که در لباس و انگشتری که نقش صورت دارد نماز نخواند
- [آیت الله علوی گرگانی] چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است و از آن جمله است: پوشیدن لباس سیاه و چرک وتنگ و لباس شرابخوار و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمیکند و لباسی که نقش صورت دارد و نیز باز بودن تکمههای لباس ودست کردن انگشتری که نقش صورت دارد مکروه می‌باشد.
- [آیت الله سبحانی] چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است و از آن جمله است: پوشیدن لباس سیاه و چرک وتنگ و لباس شرابخوار و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمی کند و لباسی که نقش صورت دارد و نیز بازبودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است و از آن جمله است: پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ و لباس شرابخوار و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمی کند و لباسی که نقش صورت دارد و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد مکروه می باشد.
- [آیت الله بروجردی] چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است و از آن جمله است:پوشیدن لباس سیاه، چرک، تنگ، لباس شرابخوار، لباس کسی که از نجاست پرهیز نمیکند، لباسی که نقش صورت دارد و نیز باز بودن تکمههای لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می‌باشد.
- [آیت الله سیستانی] چند چیز را فقهاء قدس اللّه اسرارهم در لباس نمازگزار مکروه دانسته‌اند ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه ، و چرک ، و تنگ ، و لباس شرابخوار ، و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمیکند ، و لباسی که نقش صورت دارد ، و نیز باز بودن تکمههای لباس ، و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد ، مکروه شمرده شده است .
- [امام خمینی] چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است، و از آن جمله است: پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ و لباس شرابخوار و پوشیدن لباس کسی که از نجاست پرهیز نمی کند، پوشیدن لباسی که نقش صورت دارد و نیز باز بودن تکمه های لباس ودست کردن انگشتری که نقش صورت داردبرای نمازگزار مکروه می باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] ترک چند چیز در لباس نمازگزار به امید ثواب مطلوب است از جمله: پوشیدن لباس سیاه (مگر در مورد تعظیم شعائر، چادر، عبا، و عمّامه سادات) و لباس کثیف و تنگ و لباس کسی که از نجاست پرهیز نمی کند، مخصوصاً لباس شرابخوار و باز بودن دکمه های لباس و پوشیدن لباسی که نقش صورت دارد و همچنین انگشتری که روی آن صورت انسان یا حیوانی نقش شده است.