جبران
جبران و تدارک کردن را تلافی گویند و از آن در باب صلات سخن گفته شده است.
سلام، اگر کسی در خواب، با حرکتی، موجب ضرر یا مرگ کسی شود، آیا جبران ضرر یا دیه بر او ثابت می‌شود یا نه؟
در فرض سؤال، فرد مذکور ضامن دیه و ضرر وارده خواهد بود. با این حال برخی از فقها،[1] پرداخت دیه را بر عهده عاقله‌ی[2] چنین فردی می‌دانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[3] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): شخص خواب اگر با غلتیدن یا سایر حرکاتش، نفْس یا عضوی را تلف نماید به طوری که اتلاف مستند به او باشد، دیه برای عاقله (خویشاوندان ذکور پدری) ثابت می‌شود. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): بلی، ضامن دیه و ضرر وارده است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در فرض سؤال جبران آن لازم است و دیه ثابت می‌گردد. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): چنانچه موت یا خسارت مستند به عمل وی باشد ضامن است هر چند که نائم باشد. [1] . آیت الله خامنه‌ای. [2] . خویشاوندان ذکور پدری [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
در فرض سؤال، فرد مذکور ضامن دیه و ضرر وارده خواهد بود. با این حال برخی از فقها،[1] پرداخت دیه را بر عهده عاقله‌ی[2] چنین فردی می‌دانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[3] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): شخص خواب اگر با غلتیدن یا سایر حرکاتش، نفْس یا عضوی را تلف نماید به طوری که اتلاف مستند به او باشد، دیه برای عاقله (خویشاوندان ذکور پدری) ثابت می‌شود. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): بلی، ضامن دیه و ضرر وارده است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در فرض سؤال جبران آن لازم است و دیه ثابت می‌گردد. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): چنانچه موت یا خسارت مستند به عمل وی باشد ضامن است هر چند که نائم باشد. [1] . آیت الله خامنه‌ای. [2] . خویشاوندان ذکور پدری [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:
سلام، اگر کسی در خواب، با حرکتی، موجب ضرر یا مرگ کسی شود، آیا جبران ضرر یا دیه بر او ثابت می‌شود یا نه؟
پاسخ:
در فرض سؤال، فرد مذکور ضامن دیه و ضرر وارده خواهد بود.
با این حال برخی از فقها،[1] پرداخت دیه را بر عهده عاقله‌ی[2] چنین فردی می‌دانند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[3]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
شخص خواب اگر با غلتیدن یا سایر حرکاتش، نفْس یا عضوی را تلف نماید به طوری که اتلاف مستند به او باشد، دیه برای عاقله (خویشاوندان ذکور پدری) ثابت می‌شود.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
بلی، ضامن دیه و ضرر وارده است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در فرض سؤال جبران آن لازم است و دیه ثابت می‌گردد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
چنانچه موت یا خسارت مستند به عمل وی باشد ضامن است هر چند که نائم باشد. [1] . آیت الله خامنه‌ای. [2] . خویشاوندان ذکور پدری [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] با عرض سلام؛ از منظر اسلام، دیه(دیه نفس، اعضا و منافع) جبران خسارت است یا مجازات؟
- [آیت الله مظاهری] مردی بر اثر غلط خوردن در خواب موجب فوت فرزند دایی اش می شود. آیا قصاص بر او وارد است یا باید دیه بدهد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مادری خطأً موجب کشتن فرزندش بشود (مثلا در حالت خواب مجرای تنفس نوزاد را مسدود کند و نوزاد بمیرد) آیا دیه واجب است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بنابر نظر مبارک، استفاده از بعضی سموم شیمیایی که موجب مرگ جانداران مفید یا بی ضرر طبیعت می شود، چه صورتی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر تماشاگران تیم مسابقه فوتبال، موجب ضرر و زیان مالی و جانی به بازیکنان یا طرفداران تیم مقابل شوند آیا دیه و ارش به عهده تیمی که طرفدارانش ضرر وارد کرده اند می باشد؟
- [سایر] آیا خواب از سنخ مرگ است؟
- [سایر] آیا خواب از سنخ مرگ است؟
- [آیت الله بهجت] برخی جراحت ها که موجب دیه است، اگر در عضوی واقع شود که علاوه بر آن ها، سبب نقص و شل شدن آن عضو شود که اگر در جای دیگری بود، تنها همان جراحت بود، آیا افزون بر دیه جراحت، دیه نقص عضو یا ارش نیز ثابت است؟
- [سایر] آیا نفس و روح مبتلا به خواب یا مرگ می‌شود؟
- [سایر] آیا نفس و روح مبتلا به خواب یا مرگ می‌شود؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] خوردن چیزی که موجب مرگ می شود یا برای انسان ضرر کلی دارد حرام است.
- [آیت الله سیستانی] خوردن چیزی که موجب مرگ می‌شود ، یا برای انسان ضرر مهمی دارد حرام است .
- [آیت الله خوئی] خوردن چیزی که موجب مرگ می‌شود یا برای انسان ضرر کلی دارد، حرام است.
- [آیت الله وحید خراسانی] خوردن و اشامیدن چیزی که موجب مرگ می شود یا برای انسان ضرر مهمی دارد حرام است
- [آیت الله شبیری زنجانی] خوردن چیزی که موجب مرگ می‌شود یا برای انسان ضرر مهمّی دارد؛ مثل این که به نقص عضو میانجامد، حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بذر، مال زارع باشد و بعد از زراعت بفهمند که مزارعه باطل بوده، چنانچه مالک و زارع راضی شوند که با اجرت یا بیاجرت زراعت در زمین بماند، اشکال ندارد و اگر مالک راضی نشود، در صورتی که چیدن زراعت پیش از رسیدن آن به زارع ضرر بزند و ماندن آن موجب ضرر مالک نباشد، نمیتواند زارع را مجبور کند تا زراعت را بچیند و اگر مجبور کند، باید ضرر او را جبران نماید، بلکه اگر ماندن زراعت موجب ضرر مالک نباشد، زارع میتواند با دادن اجرت زمین، او را مجبور کند که زراعت در زمینش باقی بماند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مدّت مزارعه تمام شود و حاصل به دست نیاید، چنانچه مالک راضی شود که با اجاره یا بدون اجاره، زراعت در زمین او بماند و زارع هم راضی باشد، مانعی ندارد و اگر مالک راضی نشود، چنانچه چیدن زراعت به زارع ضرر بزند و ماندن آن موجب ضرر مالک نباشد، مالک نمیتواند زارع را مجبور کند که زراعت را بچیند و اگر مجبور کند، باید ضرر را جبران نماید، بلکه اگر ماندن زراعت موجب ضرر مالک نباشد، زارع میتواند با دادن اجرت زمین، او را مجبور کند که زراعت در زمینش باقی بماند.
- [آیت الله مظاهری] میزان کلی در دیه اعضای اصلی انسان این است که هر عضوی که فرد باشد، مانند زبان یا آلت مردانگی، بریدن و از بین بردن آن موجب دیه قتل (هزار مثقال شرعی طلا) است و هر عضو اصلی که جفت باشد، مانند دست و پا و گوش و چشم، بریدن یا از بین بردن جفت آن موجب دیه قتل، و بریدن یا از بین بردن یکی از آن‌ها موجب نصف دیه است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که چند رشته کسب دارد مثلا اجاره ملک می گیرد و خرید و فروش و زراعت هم می کند باید خمس آنچه را در آخر سال از مخارج او زیاد می آید بدهد، و چنانچه از یک رشته نفع ببرد و از رشته دیگر ضرر کند، می تواند ضرر یکی را با نفع دیگری جبران نماید گرچه احتیاط در ترک آن است و نیز اگر دو تجارت داشته باشد می تواند ضرر یکی را با نفع دیگری جبران نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که می ترسد که اگر وضو بگیرد مریض شود نباید وضو بگیرد و کسی که می ترسد اگر اب را به مصرف وضو برساند تشنه می ماند چنانچه ان عطش موجب مرضی بشود نباید وضو بگیرد و اگر موجب مرضی نشود مخیر است که وضو بگیرد یا تیمم کند و اگر نداند که اب برای او ضرر دارد و وضو بگیرد اگر چه بعد بفهمد ضرر داشته ولی ضرر ضرر حرام نبوده وضوی او صحیح است