در این‌گونه مسایل باید به اقتضای عرف و نظر کارشناسان مربوطه عمل شود، ولی ظاهراً موارد مذکور، جزو مشاعات ساختمان است؛ لذا تصرفاتی که خلاف قانون بوده و یا بدون اذن سایر مالکان باشد، جایز نیست. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر بر خلاف قانون باشد اشکال دارد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): 1. در این‌گونه مسائل باید به عرف محل و نظر کارشناسان آگاه از مقررات آپارتمان مراجعه شود. 2. جایز نیست. حضرت ایت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): به حسب ظاهر امر، موارد مذکور مشاع است مگر آن‌که قید شود. حضرت ایت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): الف. این قبیل امور به نحو ارتکازی، در عرف به صورت مالکیت مشاع بوده و تصرف در آن بدون رضایت سایرین جایز نمی‌باشد. ب. بر اساس آنچه که در بند الف بیان شد این قسمت‌ها مشاع بوده و این‌گونه تصرفات بدون رضایت تمام مالکان جایز نیست. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر ایات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
الف. آیا پشت بام و نمای ساختمان آپارتمانی، مشاع است یا ملک هر واحدی است که متصل به ان است؟ (در صورتی که در قرارداد، چیزی در این زمینه ذکر نشده باشد) ب. در صورتی که ملک هر واحد متصل به آن باشد، آیا جایز است که مالک بدون اذن دیگران در آن تصرفی کند که موجب تغییر قیمت کل ساختمان شود؟
در اینگونه مسایل باید به اقتضای عرف و نظر کارشناسان مربوطه عمل شود، ولی ظاهراً موارد مذکور، جزو مشاعات ساختمان است؛ لذا تصرفاتی که خلاف قانون بوده و یا بدون اذن سایر مالکان باشد، جایز نیست.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اگر بر خلاف قانون باشد اشکال دارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
1. در اینگونه مسائل باید به عرف محل و نظر کارشناسان آگاه از مقررات آپارتمان مراجعه شود.
2. جایز نیست.
حضرت ایت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
به حسب ظاهر امر، موارد مذکور مشاع است مگر آنکه قید شود.
حضرت ایت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
الف. این قبیل امور به نحو ارتکازی، در عرف به صورت مالکیت مشاع بوده و تصرف در آن بدون رضایت سایرین جایز نمیباشد.
ب. بر اساس آنچه که در بند الف بیان شد این قسمتها مشاع بوده و اینگونه تصرفات بدون رضایت تمام مالکان جایز نیست.
لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر ایات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] اگر اکثر مالکین ساختمان آپارتمانی برای رفع نواقص ساختمان، برای تصرف در مشترکات اذن دهند، آیا این تصرف بدون اذن دیگران، جایز است؟ (در صورتی که در قرارداد خرید واحدها در این زمینه چیزی شرط نشده باشد).
- [سایر] الف: در یک ساختمان آپارتمانی، اگر یکی از تجهیزات که اختصاص به یکی از واحدهای آپارتمانی دارد ولی در دسترس مالک آن نیست (مثل لولههای آبی که در کانال میباشد یا سیم برق و ...) خراب شده و به ملک ساکنین دیگر خسارت وارد نماید، پرداخت هزینه خسارت به عهده کیست؟ ب: اگر این تجهیزات داخل خود واحد بوده و موجب خسارت به دیگر واحدها شود چطور؟ (مثل اینکه لوله آبی در کف اتاق واحد بالا سوراخ شده و موجب خسارت به سقف واحد پایین شود.)
- [سایر] الف: اگر دو ساختمان آپارتمانی روبروی هم باشند، به گونهای که به راحتی از واحد مسکونی مقابل درون واحد مسکونی دیگر مشاهده میشود، آیا واجب است پردهها کشیده شود تا زنان این خانه در معرض مشاهده نامحرمان قرار نگیرند؟ یا اینکه فقط مسؤولیت متوجه مردان ساختمان روبروست که نگاه به درون خانهها نکنند؟ ب: اگر دو ساختمان به گونهای باشند که رؤیت داخل خانه به راحتی ممکن نباشد، حکم چیست؟ (مثلا دو ساختمان فاصله زیادی با هم داشته باشند، یا برای رؤیت نیاز به رفتن پشت بام یا بالای پنجره، استفاده از دوربین و ... باشد).
- [سایر] الف: با توجه به اینکه در بسیاری از آپارتمانها، حق استفاده از پارکینگ، اختصاصی بوده ولی زمین آن مشاع است، آیا جایز است یکی از مالکین، پارکینگ خود را به یکی از مالکین واحدها و یا به شخصی که جزو مالکین ساختمان نیست بفروشد یا اجاره دهد؟ ب: این مسئله نسبت به انباری واحدها که در خارج از واحد بوده و در تملک مالک واحد میباشد چطور؟ آیا میتوان آن را جدای از واحد فروخت یا اجاره داد؟
- [سایر] اگر ساختمانی آپارتمانی (که هر واحد آن ملک فردی از مالکین آن باشد) تخریب شود، در صورتی که مثل همان واحدها دو مرتبه ساخته شود، آیا هر یک از مالکین (بدون قرارداد جدید)، دو مرتبه، مالک همان واحد قبلی خود می باشد؟
- [سایر] الف. اگر در ساختمانی آپارتمانی، بعضی امکانات (مانند آب یا گاز) مشترک بین مالکین آن باشد و برای کل ساختمان یک قبض بیشتر نیاید، در صورتی که تشخیص مقدار مصرف هر واحد مسکونی امکان پذیر نباشد، آیا واجب است هزینه بالسویه تقسیم شود؟ با توجه به مبتلابه بودن این مسئله لطفاً پاسخی روشن اراده فرمایید. ب. در صورت توافق بین مالکین در مقدار پرداخت هر مالک، اگر یکی از مالکین، واحد خود را اجاره دهد و در عقد اجاره چیزی در این زمینه قید نشده باشد، آیا واجب است توافق جدید با مستأجر صورت گیرد یا وی ملزم به تبعیت از توافق قبلی میباشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی حقیقی یا حقوقی صاحب سرقفلی مکانی باشد، و مالک شخص دیگری باشد، و مدّتی صاحب سرقفلی مستأجر آن ملک بوده است، ولی بعداً صاحب سرقفلی حقّ خود را به نفر سوّم صلح می کند و صاحب ملک هم به همان نفر سوّم ملک را اجاره می دهد; نفر سوّم به علّتی قرارداد با هر دو را فسخ می نماید، آیا از نظر شرعی صاحب اوّل سرقفلی می تواند بدون اجازه و اذن در آن تصرّف کند؟ و اگر تصرّف او اشکال دارد لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید؟الف) آیا تصرّف صاحب سرقفلی غاصبانه و عدوانی است؟ ب) اگر تصرّف عدوانی است، آیا منافع مغصوبه باید به (اعلی القیم) اخذ شود؟ ج) در صورتی که تصرّف عدوانی باشد، آیا متصرّف مستحقّ تعزیرات شرعی می باشد؟ د) در صورتی که مالک برای رسیدن به منافع مغصوبه مخارجی را متحمّل شده باشد، آیا می تواند از غاصب و متصرّف عدوانی اخذ نماید؟
- [سایر] چند سؤال درباره قسمت پارکینگ آپارتمانها دارم: الف. اگر سازنده، بخشی از مشاعات را برای پارکینگ تعیین کند و آن بخش را برای واحدهای آپارتمانی تقسیم کند ولی عرصهای بر آن بنا نکند و فقط صرف خط کشی باشد. در این صورت آیا هر یک از خریداران، مالک آن قسمت خواهند شد یا فقط حق انتفاع دارند؟ ب. در فرض فوق، در صورت اثبات حق انتفاع، آیا جایز است یکی از مالکین بدون اذن دیگران بنایی (همچون انباری) بر آن قسمت بسازد؟ ج. آیا جایز است یکی از مالکین حق خود را در قالب بیع یا اجاره به دیگری واگذار نماید. (حتی به افراد خارج از آن آپارتمان).
- [آیت الله مکارم شیرازی] در عالم پزشکی متداول شده که روی موجودات بسیار ریز ژنهای درون سلولهای بدن انسان و غیر انسان اقداماتی انجام می دهند که گفته می شود موجب پیدایش تغییراتی در ساختمان روانی انسانها و یا تغییرات جسمی انسانها و غیر انسانها می گردد، بفرمایید: الف) آیا نفس این عمل (دست کاری کردن ژنها) جایز است؟ ب) در صورتی که این اقدام به منظور درمان صورت نگیرد و لیکن در جهت دستیابی به برتریهای جسمی و یا روانی و پیشرفت علم پزشکی بوده باشد، آیا جایز است چنین اقداماتی انجام گیرد؟ ج) اگر اقدام فوق روی نطفه یا جنین انجام شود حکم چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید : الف) چنانچه مالکی، زمینی را که به بیع قطعی و شرعی خریداری نموده و دارای سند مالکیّت رسمی میباشد، جهت انجام مراسم مذهبی و مانند آن، در اختیار هیأت مذهبی برای استفاده در مواعد معیّنی قرار داده باشد، و اکنون از اذن خود رجوع نموده و درخواست رفع تصرّف آن هیأت را نماید، آیا با توجّه به عدم رضایت مالک زمین، ادامه تصرّفات شرعاً جایز است؟ ب) چنانچه توافق شده باشد که با مساعدت و همکاری بلاعوض هیأت مذکور، ساختمان آن از محلّ هدایا و نذورات و کمکهای مردمی برای انجام امور مذهبی تکمیل گردد، آیا ادّعای مالکیّت ساختمان از سوی متصرّف شرعاً جایز است؟ ج) آیا صرف اجازه برای استفاده معیّن و مشخّص مذهبی از محل فوق، به منزله وقف تلقّی میشود؟ آیا اعلام وقف مالی که صاحب مشخّص دارد و چنین نیّتی نداشته، وجهه شرعی دارد؟