مراجع عظام تقلید
اگر سازنده مجتمع آپارتمانی بتواند نقشه بیرونی ساختمان‌ها را به گونه‌ای طراحی کند که واحدها مُشرف به هم نباشند، آیا واجب یا مستحب است که اینگونه عمل کند؟
شاید نتوان وجوبی برای این مدل از ساختمان‌سازی در نظر گرفت، اما در طراحی ساختمان سزاوار است آپارتمان‌ها طوری احداث شوند که مُشرف به هم نباشند و در صورت امکان این امر، برخی[1] از فقها بنابر احتیاط، آن‌را واجب دانسته‌اند. به هر حال، استحباب آن خالی از وجه نیست؛ زیرا کمکی برای رعایت بهتر موازین شرعی خواهد بود. البته اگر در این زمینه قانونی وجود داشته باشد، رعایت آن لازم است. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر بر خلاف قانون نباشد اشکال ندارد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): احتیاط واجب آن است که این نقشه را عملی کند. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): ساختمان به صورتی ساخته شود که با موازین اسلامی مطابق باشد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): اگر اشراف به‌گونه‌ای باشد که موجب ضرر معتنی‌به شود، اشکال دارد و باید از آن خودداری گردد و اگر در این زمینه مقرراتی وضع شده است، باید رعایت شود در غیر این صورت، هر چند این کار وجوب ندارد، ولی سزاوار است، با توسعه این نگرش از سوی دولت اسلامی و در نظر گرفتن تشویق‌های قانونی در طراحی و ساخت آپارتمان‌ها با این رویکرد، فرهنگ اسلامی در حوزه معماری نهادینه شود. لینک به سایت استفتائات [1] . آیت الله مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
شاید نتوان وجوبی برای این مدل از ساختمان‌سازی در نظر گرفت، اما در طراحی ساختمان سزاوار است آپارتمان‌ها طوری احداث شوند که مُشرف به هم نباشند و در صورت امکان این امر، برخی[1] از فقها بنابر احتیاط، آن‌را واجب دانسته‌اند. به هر حال، استحباب آن خالی از وجه نیست؛ زیرا کمکی برای رعایت بهتر موازین شرعی خواهد بود. البته اگر در این زمینه قانونی وجود داشته باشد، رعایت آن لازم است. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر بر خلاف قانون نباشد اشکال ندارد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): احتیاط واجب آن است که این نقشه را عملی کند. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): ساختمان به صورتی ساخته شود که با موازین اسلامی مطابق باشد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): اگر اشراف به‌گونه‌ای باشد که موجب ضرر معتنی‌به شود، اشکال دارد و باید از آن خودداری گردد و اگر در این زمینه مقرراتی وضع شده است، باید رعایت شود در غیر این صورت، هر چند این کار وجوب ندارد، ولی سزاوار است، با توسعه این نگرش از سوی دولت اسلامی و در نظر گرفتن تشویق‌های قانونی در طراحی و ساخت آپارتمان‌ها با این رویکرد، فرهنگ اسلامی در حوزه معماری نهادینه شود. لینک به سایت استفتائات [1] . آیت الله مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:
اگر سازنده مجتمع آپارتمانی بتواند نقشه بیرونی ساختمان‌ها را به گونه‌ای طراحی کند که واحدها مُشرف به هم نباشند، آیا واجب یا مستحب است که اینگونه عمل کند؟
پاسخ:
شاید نتوان وجوبی برای این مدل از ساختمان‌سازی در نظر گرفت، اما در طراحی ساختمان سزاوار است آپارتمان‌ها طوری احداث شوند که مُشرف به هم نباشند و در صورت امکان این امر، برخی[1] از فقها بنابر احتیاط، آن‌را واجب دانسته‌اند. به هر حال، استحباب آن خالی از وجه نیست؛ زیرا کمکی برای رعایت بهتر موازین شرعی خواهد بود. البته اگر در این زمینه قانونی وجود داشته باشد، رعایت آن لازم است.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اگر بر خلاف قانون نباشد اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
احتیاط واجب آن است که این نقشه را عملی کند.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
ساختمان به صورتی ساخته شود که با موازین اسلامی مطابق باشد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
اگر اشراف به‌گونه‌ای باشد که موجب ضرر معتنی‌به شود، اشکال دارد و باید از آن خودداری گردد و اگر در این زمینه مقرراتی وضع شده است، باید رعایت شود در غیر این صورت، هر چند این کار وجوب ندارد، ولی سزاوار است، با توسعه این نگرش از سوی دولت اسلامی و در نظر گرفتن تشویق‌های قانونی در طراحی و ساخت آپارتمان‌ها با این رویکرد، فرهنگ اسلامی در حوزه معماری نهادینه شود.
لینک به سایت استفتائات [1] . آیت الله مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] اگر سازنده ساختمان آپارتمانی بتواند نقشه داخلی هر واحد را به گونه‌ای طراحی کند که اتاق مهمانهای مرد از فضای داخلی اعضای منزل جدا بوده و به اصطلاح خانه دارای اندرونی و بیرونی باشد، آیا ساختن واحد آپارتمانی با این ویژگی مستحب و یا واجب است؟
- [آیت الله بهجت] یک مجتمع مسکونی مشتمل بر چند واحد آپارتمان است که دارای یک سالن ورزشی مشترک می باشد. اقامه نماز جماعت در آن سالن در صورتی که تعدادی از صاحبین واحدها راضی نباشند، صحیح است یا خیر؟
- [سایر] اگر در یک ساختمان یا مجتمع آپارتمانی، اکثر مالکین با هم توافق و تعهد کنند که به کسی غیر از صنف شغلیشان اجاره نداده و نفروشند، آیا این توافق و تعهد برای اقلیتی که در این توافق شرکت نداشتهاند واجب الوفا است؟ برای خود اکثریت چطور؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسانی که به جهت حجّ نیابتی به حج مشرّف می شوند، علاوه بر اعمال واجب، چه مقدار از مستحبّات را باید به نیابت از منوب عنه انجام دهند؟
- [سایر] الف: اگر دو ساختمان آپارتمانی روبروی هم باشند، به گونه‌ای که به راحتی از واحد مسکونی مقابل درون واحد مسکونی دیگر مشاهده می‌شود، آیا واجب است پردهها کشیده شود تا زنان این خانه در معرض مشاهده نامحرمان قرار نگیرند؟ یا اینکه فقط مسؤولیت متوجه مردان ساختمان روبروست که نگاه به درون خانهها نکنند؟ ب: اگر دو ساختمان به گونه‌ای باشند که رؤیت داخل خانه به راحتی ممکن نباشد، حکم چیست؟ (مثلا دو ساختمان فاصله زیادی با هم داشته باشند، یا برای رؤیت نیاز به رفتن پشت بام یا بالای پنجره، استفاده از دوربین و ... باشد).
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] حکم طلبهای که نیاز به شهریه داشته به حج مشرّف شده و با توجه به نظر بعضی از مراجع محترم در صورت نیاز به شهریه این شخص را مستطیع از حیث رجوع به کفایت نمیدانستند در حج خود قصد امر اعم از وجوب و استحباب نموده و اکنون بینیاز و مستغنی از شهریه می‌باشد و حالا در صورت تشرّف، نیّت او چه باید باشد؟
- [امام خمینی] یکی از طلاب قم در محلی سه سال امام جماعت بوده و مخارجش از منبر و وجوهات تأمین میشده، و در این مدت از پول منبر و اجاره منزل به عنوان حجة الاسلام به مکه مشرف شده آیا مستطیع بوده و عمل او صحیح بوده یا نه؟ و سال دیگر به عنوان روحانی کاروان مکه مشرف شده و اجیر هم شده و قصد نیابت کرده آیا این حج صحیح بوده است؟ یا وظیفه داشته سال دوم را به عنوان حجّة الاسلام انجام دهد؟ وظیفه فعلی او چیست؟ آیا میتواند فعلا حجی به عنوان ما فی الذمه اعم از حجة الاسلام و نیابت مستحب و واجب انجام دهد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر علاوه بر امور واجب نسبت به امور غیر واجب نیز وصیت کرده باشد و تصریح کرده باشد که تمام آن از ثلث پرداخت شود هر دو از ثلث پرداخت می شود و اگر تمام وصیت از ثلث بیشتر شود و ورثه راضی نباشند اول واجبات را انجام می دهند و آنچه از ثلث باقی می ماند صرف امور مستحب شود. و اگر تصریح نکرده باشد که از ثلث پرداخت شود اول واجبات مالی از اصل مال پرداخت می شود و بعد ثلث آنچه باقی مانده صرف امور مستحب مورد وصیت می شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] احتیاط واجب آن است که بعد از مرگ فرد مسلمان، تا بلند کردن جنازه او را، به گونه‌ای که در مسأله قبل گفته شد رو به قبله بخوابانند، همچنین بنا بر احتیاط مستحب در حال غسل نیز تا وقتی که غسل تمام نشده او را رو به قبله بخوابانند ولی بعد از آن که غسلش تمام شد، بهتر آن است که او را مثل حالتی که بر او نماز میخوانند بخوابانند.
- [آیت الله نوری همدانی] احتیاط واجب آن است که امام جمعه در خطبة حمد الهی ودرود بر پیغمبر واَئِمَّه (عَلَیْهِمُ الْسَّلامُ ) را به زبان عربی ایراد نماید ، گر چه او ومُسْتَمِعین او عرب نباشند امّا می تواند در مقام وَعْظ وتوصیه به تقوی به زبا ن دیگری تَکَلُّمْ نماید . و احتیاط مستحبّ آن است که موعظه وآنچه را به مصالح مسلمین مربوط می شود به زبان مستمعین ادا نماید، واگر مستمعین مختلفند آنها را به زبان های مختلف تکرار کند ، گرچه در صورتی که مأمومین بیش از حدّ نصاب –4 نفر – باشند به زبان حدّ نصاب –4 نفر – اکتفا نماید ، ولی احتیاط در آن که آنها را به زبان خدشان موعظه کند .
- [آیت الله اردبیلی] واجب است میّت را به گونه‌ای در زمین دفن کنند که بوی او بیرون نیاید و درندگان نیز نتوانند بدن او را بیرون آورند و در صورتی که ترس از درنده و نزدیک شدن انسانی که از بوی میّت اذیت شود در بین نباشد، عنوان دفن در زمین کافی است، اگرچه احتیاط مستحب آن است که گودی قبر به همان اندازه مذکور در بالا باشد و اگر ترس آن باشد که جانور بدن او را بیرون آورد، باید قبر را با آجر و مانند آن محکم کنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] احتیاط واجب آن است که امام جمعه در خطبه حمد الهی و درود بر پیغمبر و ائمه علیهم السلام را به زبان عربی ایراد نماید، گر چه او و مستمعین او عرب نباشند اما می تواند در مقام وعظ و توصیه به تقوی به زبان دیگری تکلم نماید. و احتیاط مستحب آن است که موعظه و آنچه را به مصالح مسلمین مربوط می شود به زبان مستمعین ادا نماید، اگر مستمعین مختلفند آنها را به زبانهای مختلف تکرار کند. گر چه در صورتی که مأمومین بیش از حد نصاب (4 نفر) باشند می تواند به زبان حد نصاب (4 نفر) اکتفا نماید، ولی احتیاط مستحب آن است که آنها را به زبان خودشان موعظه کند.
- [آیت الله اردبیلی] مسلمان باید به اصول دین یقین حاصل کند و یقین از هر راهی آمده باشد کفایت می‌کند، ولی در احکام غیر ضروری و غیر یقینی دین باید یا خود مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد یا از مجتهد تقلید کند یعنی به دستور او عمل نماید یا از راه احتیاط به گونه‌ای به وظیفه خود عمل نماید که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است، مثلاً اگر عدهای از مجتهدین عملی را حرام بدانند و عدهای دیگر بگویند حرام نیست، آن عمل را انجام ندهد، و اگر عملی را بعضی واجب و بعضی مستحب بدانند آن را بجا آورد، پس بر کسانی که مجتهد نیستند و نمیتوانند به احتیاط عمل کنند، واجب است از مجتهد جامع الشرایط تقلید نمایند.
- [آیت الله سیستانی] أمر به معروف و نهی از منکر ، در صورتی واجب می‌شود که انجام دادن معروف و انجام دادن منکر حرام باشد ، و در این صورت امر به معروف و نهی از منکر واجب کفائی است ، و اگر بعضی از افراد به این وظیفه عمل کند ، از دیگران ساقط می‌شود ، ولی بر همه لازم است که اگر با فعل حرام و ترک واجبی مواجه شدند بی تفاوت نباشند ، و انزجار خود را با گفتار و کردار ابراز نمایند و این مقدار واجب عینی است . و از حضرت امیر المؤمنین علیهالسلام چنین آمده است که : (أمرنا رسول اللّه صلیاللهعلیهوآلهوسلم أن نلقی أهل المعاصی بوجوه مکفهرّة) . (رسول أکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم به ما دستور داد که با گنهکاران با صورتی درهم کشیده مواجه شویم) . در صورتی که انجام دادن معروف مستحب است نه واجب و انجام دادن منکر مکروه است نه حرام امر به معروف و نهی از منکر ، نیز مستحب است . و در أمر به معروف و نهی از منکر باید حیثیّت و شخصیّت خلافکار در نظر گرفته شود ، که به او اذیّت و اهانت نگردد ، همچنین نباید خیلی سخت و دشوار گرفت که سبب انزجار او از دین و برنامههای دینی شود .
- [آیت الله شبیری زنجانی] زکات فطره کسی بر انسان واجب است که (نانخور) - بدون هیچ قیدی - خوانده شود، ولی کسی که فقط با قیدی نانخور خوانده می‌شود مثلاً تنها (نانخور در شب عید فطر) یا (نانخور در روز آخر ماه رمضان) به وی گفته می‌شود، زکات فطره وی بر انسان واجب نیست. بنابراین مهمانی که قبل از غروب آفتاب شب عید فطر وارد منزل انسان میگردد، اگر بنا دارد مدّت طولانی مهمان بوده به گونه‌ای که (نانخور) بدون هیچ قیدی، بشمار میآید، زکات فطره وی واجب است، ولی اگر تنها همان شب را مهمان است زکات فطره وی واجب نیست، هر چند احتیاط مستحبّ آن است که زکات فطره او را هم بدهد و اگر در طول ماه رمضان نان خور انسان باشد بنا بر احتیاط واجب زکات فطره وی بر انسان واجب است. در هر صورت در جاهایی همچون این مسأله که به طور مسلّم نمیتوان زکات را به گردن مهمان یا صاحبخانه دانست، چنانچه یکی از آن دو با اجازه دیگری زکات فطره را به نیّت کسی که واقعاً زکات فطره به گردن اوست بدهد کافیست و بر دیگری پرداخت مجدّد زکات فطره لازم نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در نماز چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهّر فاصله باشد که بیاحترامی نشود، اشکال ندارد، ولی فاصله شدن صندوق شریف و ضریح و پارچههایی که روی آن افتاده کافی نیست. * شرط هفتم: مکان نمازگزار اگر نجس است، به گونه‌ای مرطوب نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد؛ ولی اگر جایی که پیشانی را بر آن میگذارد نجس باشد، حتّی در صورتی که خشک نیز باشد، نماز باطل است و احتیاط مستحب آن است که در مکان نجس نماز خوانده نشود، مخصوصا اگر عین نجاست در آن وجود داشته باشد. * شرط هشتم: جای پیشانی نمازگزار از جای قدمها و زانوهای او بیش از چهار انگشت بسته، پستتر یا بلندتر نباشد. * شرط نهم: اگر زن و مردی در یک مکان نماز میخوانند، بنابر احتیاط واجب مکان نماز زن باید به گونه‌ای باشد که عرفا عقبتر از مکان نماز مرد قلمداد شود، اگرچه بهتر است که در تمام حالات نماز، زن عقبتر از مرد باشد، به این معنی که جای سجده او از جای ایستادن مرد عقبتر باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در بین نماز واجب بفهمد که مسجد نجس است، چنانچه وقت تنگ باشد به گونه‌ای که نمیتواند با به هم زدن نماز و تطهیر مسجد، یا با تطهیر آن در بین نماز؛ حتی یک رکعت از نماز را هم در وقت به جا آورد، باید نماز را تمام کند و اگر وقت به این مقدار وسعت دارد و تطهیر مسجد نماز را به هم نمیزند، باید در بین نماز تطهیر کند، بعد بقیه نماز را بخواند و اگر نماز را بهم میزند، باید نماز را بهم بزند و مسجد را تطهیر کند و نماز را دوباره بخواند؛ و اگر در بین نماز مستحب متوجه شود که مسجد نجس است باید بدون تأخیر مسجد را تطهیر کند. اگر تطهیر مسجد در حال نماز ممکن نیست باید برای تطهیر نماز را رها کند.