به طور کلی خواندن قرآن برای اموات - هر آیه و سوره‌ای که باشد- و اهدای ثواب آن به مردگان مورد تأکید و سفارش روایات است: پیامبر اسلام(ص) در این زمینه می‌فرماید: کسی که آیه‌ای از قرآن را بر قبری از قبرهای مسلمانان قرائت کند، خداوند ثواب هفتاد پیامبر(ع) را به او خواهد داد. و هر کسی که برای اهل قبور دل بسوزاند از آتش جهنم نجات خواهد یافت و در حال خنده و خوشحالی داخل بهشت خواهد شد. [1] اما در عین حال، روایاتی وجود دارند که بر آیات و سوره‌های خاصی تأکید بیشتری می‌کنند؛ مانند: 1. کسی که «انا انزلناه» را هفت مرتبه نزد قبر مؤمنی بخواند، خداوند متعال فرشته‌‏ای را به آن‌جا فرستاده تا خدا را در همان مکان عبادت کند و برای خواننده و میّت ثواب عبادت آن فرشته منظور می‌‏شود.[2] 2. کسی که «انا انزلناه» را هفت مرتبه بر قبر مؤمنی بخواند، خداوند متعال فرشته‌‏ای را به آن‌جا فرستاده تا خدا را در همان مکان عبادت کند و برای خواننده و میّت ثواب عبادت آن فرشته منظور می‌‏شود. و وقتی خداوند میّت را از قبر بیرون آورد به واسطه آن فرشته موکّل، هول و هراس را از او بر طرف می‌‌کند تا داخل بهشتش نماید. بعد از حمد سوره «إِنَّا أَنْزَلْناهُ» را هفت بار بخوان، سپس «معوّذتین» (یعنی قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ) و «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» و «آیة الکرسی» هر کدام را سه بار قرائت کن.[3] 3. امام رضا(ع) فرمود: کسی که بر سر قبر برادر مؤمنش حاضر شود و دستش را بر قبر بگذارد و سوره انا انزلناه را هفت مرتبه قرائت کند در روز قیامت، روز ترس و وحشت بزرگ در آرامش خواهد بود. [4] 4. هرگاه در قبرستان حضور یافتی، یازده مرتبه سوره توحید را بخوان و به اهل قبور هدیه کن. [5] 5. رسول خدا(ص) و فرمود هر گاه مؤمن آیة الکرسی را بخواند و ثوابش را برای مردگان گورستان قرار دهد، خداوند آن ثواب را وارد قبر تمام مردگان می‌کند و برای خواننده آن مقام شصت نبی(ع) را در نظر خواهد گرفت و برای هر حرفی از آیة الکرسی فرشته‌‏ای‏ را قرار می‌دهد که برای او تا روز قیامت تسبیح خدا کنند. [6] ‏ 6. اگر کسی وارد قبرستان شود و سوره «یس» بخواند، خداوند متعال در آن روز (عذاب را) بر مردگان آن قبرستان تخفیف می‌‏دهد و به تعداد مردگان مدفون در گورستان برای فرد تلاوت‌کننده، پاداش در نظر می‌گیرد. [7] [1] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏99، ص 300، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. [2] . ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق، مصحح، امینی، عبد الحسین، ص 322، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش. [3] . همان. [4] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏3، ص 229، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. . [5] بحار الأنوار، ج ‏99، ص 300. [6] . دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب إلی الصواب، ج ‏1، ص 176، قم، الشریف الرضی، چاپ اول، 1412ق. [7] . ابن فهد حلی، احمد بن محمد، عدة الداعی و نجاح الساعی، محقق، مصحح، موحدی قمی، احمد، ص 146، دار الکتب الإسلامی، چاپ اول، 1407ق.‏
به طور کلی خواندن قرآن برای اموات - هر آیه و سورهای که باشد- و اهدای ثواب آن به مردگان مورد تأکید و سفارش روایات است:
پیامبر اسلام(ص) در این زمینه میفرماید: کسی که آیهای از قرآن را بر قبری از قبرهای مسلمانان قرائت کند، خداوند ثواب هفتاد پیامبر(ع) را به او خواهد داد. و هر کسی که برای اهل قبور دل بسوزاند از آتش جهنم نجات خواهد یافت و در حال خنده و خوشحالی داخل بهشت خواهد شد. [1]
اما در عین حال، روایاتی وجود دارند که بر آیات و سورههای خاصی تأکید بیشتری میکنند؛ مانند:
1. کسی که «انا انزلناه» را هفت مرتبه نزد قبر مؤمنی بخواند، خداوند متعال فرشتهای را به آنجا فرستاده تا خدا را در همان مکان عبادت کند و برای خواننده و میّت ثواب عبادت آن فرشته منظور میشود.[2]
2. کسی که «انا انزلناه» را هفت مرتبه بر قبر مؤمنی بخواند، خداوند متعال فرشتهای را به آنجا فرستاده تا خدا را در همان مکان عبادت کند و برای خواننده و میّت ثواب عبادت آن فرشته منظور میشود. و وقتی خداوند میّت را از قبر بیرون آورد به واسطه آن فرشته موکّل، هول و هراس را از او بر طرف میکند تا داخل بهشتش نماید. بعد از حمد سوره «إِنَّا أَنْزَلْناهُ» را هفت بار بخوان، سپس «معوّذتین» (یعنی قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ) و «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» و «آیة الکرسی» هر کدام را سه بار قرائت کن.[3]
3. امام رضا(ع) فرمود: کسی که بر سر قبر برادر مؤمنش حاضر شود و دستش را بر قبر بگذارد و سوره انا انزلناه را هفت مرتبه قرائت کند در روز قیامت، روز ترس و وحشت بزرگ در آرامش خواهد بود. [4]
4. هرگاه در قبرستان حضور یافتی، یازده مرتبه سوره توحید را بخوان و به اهل قبور هدیه کن. [5]
5. رسول خدا(ص) و فرمود هر گاه مؤمن آیة الکرسی را بخواند و ثوابش را برای مردگان گورستان قرار دهد، خداوند آن ثواب را وارد قبر تمام مردگان میکند و برای خواننده آن مقام شصت نبی(ع) را در نظر خواهد گرفت و برای هر حرفی از آیة الکرسی فرشتهای را قرار میدهد که برای او تا روز قیامت تسبیح خدا کنند. [6]
6. اگر کسی وارد قبرستان شود و سوره «یس» بخواند، خداوند متعال در آن روز (عذاب را) بر مردگان آن قبرستان تخفیف میدهد و به تعداد مردگان مدفون در گورستان برای فرد تلاوتکننده، پاداش در نظر میگیرد. [7] [1] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 99، ص 300، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. [2] . ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق، مصحح، امینی، عبد الحسین، ص 322، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش. [3] . همان. [4] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 3، ص 229، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. . [5] بحار الأنوار، ج 99، ص 300. [6] . دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب إلی الصواب، ج 1، ص 176، قم، الشریف الرضی، چاپ اول، 1412ق. [7] . ابن فهد حلی، احمد بن محمد، عدة الداعی و نجاح الساعی، محقق، مصحح، موحدی قمی، احمد، ص 146، دار الکتب الإسلامی، چاپ اول، 1407ق.
- [آیت الله خامنه ای] رفتن به قبرستان و خواندن فاتحه برای اموات در وقت غروب و یا شب چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا می توان برای امامان معصوم (علیهم السلام) و یا امامزادگان فاتحه خواند یا فقط باید زیارت نامه خواند؟ خواندن فاتحه برای شهدا چطور؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا می توان در نماز بعد از سوره حمد چند آیه از سوره های بزرگ مثل بقره را خواند؟
- [آیت الله بهجت] آیا بعد از تمام شدن سوره حمد و سوره ی واجب، می توان آیات دیگری از قرآن یا سوره ی دیگری خواند؟
- [آیت الله خوئی] آیا به جای سوره بعد از حمد در صلوات یومیه و در نماز آیات بطور تقطیع میتوان سوره حمد را خواند؟
- [سایر] سلام، 1. جا بجایی عمدی ذکر رکوع و سجود چه حکمی دارد؟ 2. آیا میتوان بعد از سورهی حمد در نماز، به جای سوره، یک بار دیگر حمد را خواند؟ یعنی در هر رکعت دو مرتبه سوره حمد را خواند؟
- [سایر] آیا برای کسی که به خاطر ارتکاب جرم خودکشی کرده وفوت شده می توان فاتحه خواند ؟ آیا چنین شخصی جهنمی است ؟ ایا خواندن نماز و قران و فاتحه تاثیری در عاقبت او در آن جهان دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی قصد داشته باشد در نماز مغرب یا عشا به جای تسبیحات اربعه سوره ی حمد را بخواند، تکلیفش در بلند خواندن یا آهسته خواندن سوره حمد چیست؟
- [سایر] چرا اولین سوره حمد است؟
- [سایر] تفسیر سوره حمد چیست؟
- [آیت الله بهجت] در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه، انسان باید اول سوره حمد و بعد از آن بنابر احتیاط در صورتی که میداند یا میتواند یاد بگیرد، یک سوره تمام بخواند. و بنابر اظهر اگر سوره ضُحی را میخواند باید سوره (الم نشرح) را هم به دنبال آن بخواند و اگر سوره فیل را خواند سوره قریش را هم بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در رکعت اول و دوم نمازهای واجب روزانه باید بعد از تکبیرة الاحرام سوره حمد را قرائت کند و بعد از آن بنابر احتیاط واجب یک سوره تمام از قرآن مجید را و خواندن یک یا چند آیه کافی نیست. و باید توجه داشت که سوره (فیل) و (ایلاف) یک سوره حساب می شود و همچنین سوره (والضحی) و (الم نشرح).
- [آیت الله نوری همدانی] اگر اشتباهاً ، مشغول خواندن سوره ای شود که سجدة واجب دارد ، چنانچه پیش از رسیدن به آیة سجده بفهمد ، باید آن سوره را رها کند و سورة دیگر بخواند و اگر بعد از خواندن آیة سجده بفهمد ، به همان سوره که خواند ، اکتفا نماید و بعد از نماز ، سجدة آن را به جا آورد .
- [آیت الله علوی گرگانی] خواندن یکی از سورههایی که آیه سجده واجبه دارد و در )مسأله 361) اسمأ آنها را بیان نمودهایم عمدا،ً نماز را باطل میکند.
- [آیت الله اردبیلی] در رکعت اوّل و دوم نمازهای واجب شبانهروزی، انسان باید نخست سوره حمد و بعد از آن بنابر احتیاط یک سوره کامل بخواند.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که نمی تواند تسبیحات را صحیح ادا کند , باید در رکعت سوم و چهارم سوره حمد را بخواند.
- [آیت الله مظاهری] برای کسی که بعد از مسّ میّت غسل نکرده است روزه گرفتن و توقف در مسجد و جماع و خواندن سورههایی که سجده واجب دارد، مانعی ندارد ولی برای نماز و مانند آن باید غسل کند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نمیتواند تسبیحات اربعه را یاد بگیرد یا درست بخواند، باید در رکعت سوم و چهارم سوره حمد را بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نشسته نماز می خواند ، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد و رکوع را ایستاده بجا آورد ، باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع رود و اگر نتواند باید رکوع را هم نشسته بجا آورد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که نشسته نماز می خواند اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد و رکوع را ایستاده بجا آورد باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع رود و اگر نتواند باید رکوع را هم نشسته بجا آورد.