چرا اولین سوره حمد است؟

در پاسخ به نکات زیر توجه کنید.
1- ترتیب موجود سوره‌های قرآنی که از سوره حمد شروع می‌شود و به سوره الناس ختم می‌گردد قطعاً با ترتیب نزول آنها هماهنگی ندارد؛ زیرا بسیاری از سوره‌هایی که در مکه و در آغاز بعثت نازل شده است، اکنون از جهت ترتیب در پایان قرآن قرار گرفته و بر عکس بسیاری از سوره‌های مدنی در اول یا وسط قرآن قرار گرفته است.
تقریباً می‌توان گفت ترتیب موجود سوره‌های قرآن برعکس ترتیب نزول آنها می‌باشد و ابتدا سوره‌های طولانی آمدهاست و در آخر به سوره‌های کوتاه که نوعاً مکی هستند ختم می‌شود .
2- مسئله این است که آیا ترتیب کنونی سوره قرآن به دستور پیامبر(ص) انجام گرفته یا با اجتهاد و رأی صحابه بعد از پیامبر(ص) بوده است؟ نظر اکثر محققان بر آن است که ترتیب موجود، امر توقیفی است؛ یعنی، از جانب خدا و به دستور پیامبر(ص) انجام شده است و مؤید آن روایتی است از ابی بن کعب که گفت: روزی رسول خدا(ص) مرا احضار کرد و فرمود: جبرئیل مرا مأمور ساخته تابر تو درود و تهنیت بگویم و قرآن را بر تو بخوانم... و سپس رسول خدا(ص) به بیان فضیلت سوره‌های قرآنی به ترتیب موجود در قرآن از سوره حمد تا الناس پرداخت.
3- همان گونه که در مورد ترتیب نزول سوره‌ها گفته شد، ترتیب آیات هر سوره نیز با ترتیب نزول آیات تفاوت دارد و بین ترتیب نزول آیات هر سوره، تقدیم و تأخّر وجود دارد؛ چه بسا آیاتی که دیرتر نازل شده، ولی در اول سوره قرار گرفته است و حتی در بعضی از سوره‌ها، بخشی از آیات آن مکّی و بخش دیگر آن مدنی است. ولی از مجموع اسناد و روایات چنین برمی‌آید که ترتیب آیات در بین سوره‌ها و هم‌چنین الحاق هر آیه‌ای به سوره مخصوص،امری توقیفی بوده که از جانب خدا و به دستور پیامبر(ص) انجام گرفته و تقریباً اکثریت قریب به اتفاق علمای اسلامی بر این باور هستند.