در مقدمات تفسیر سوره حمد امام سخنی از مفسران واقعی قرآن نیافتیم ایشان در ابتدای تفسیر سوره حمد میفرمایند : تفسیر قرآن یک مساله ای نیست که امثال ما بتوانند از عهده آن برآیند بلکه علمای طراز اول هم که در طول تاریخ اسلام چه از عامه و چه از خاصه در این باب کتاب های زیاد نوشته اند و البته مساعی آنان مشکور است لیکن هر کدام روی آن تخصص و فنی که داشته اند یک پرده ای از پرده های قرآن کریم را تفسیر کرده اند آن هم معلوم نیست بطور کامل (باشد) مثلا عرفایی که در طول چندین قرن (گذشته) آمده اند و (قرآن را) تفسیر کرده اند نظیر محی الدین (اعرابی) در بعضی از کتابهایش عبدالرزاق کاشانی در تاویلات ملاسلطانعلی در تفسیر و (بقیه) آنهائی که طریقه شان طریقه معارف بوده است تفسیرهائی نوشته اند بعضیشان هم در آن فنی که داشته اند خوب نوشته اند لیکن قرآن عبارت از آنچه که آنها نوشته اند نیست (بلکه) آنها بعضی از اوراق و پرده های قرآن است. بنا بر این در صورتی که منظور شما بیوگرافی این چند نفر است ابتدا لازم است متذکر شویم امام افراد یاد شده را به عنوان مفسر واقعی معرفی نکرده اند بلکه در مقام بیان این مطلب اند که حتی افرادی که سخنان دقیق در تفسیر گفته اند به بیان پرده ای از پردهای قران پرداخته اند وتفسیر واقعی قرآن بر کسی مکشوف نیست ودر ادامه هم به این نکته اشاره میکنند که مطالبی که من می گویم نیز نسبت نمی دهم که مقصود قرآن این است بلکه به صورت احتمال صحبت می کنم . در هر صورت بیوگرافی افراد یاد شده را را به تفصیل میتوانید در دایره المعارف هایی که در مورد شخصیت های اسلامی نوشته شده بیابید , ذیلا بیوگرافی اجمالی آنان را می آوریم : محی الدین و یا ابن عربی از عرفای قرن هفتم بوده است صاحب کتابهایی همچون فتوحات مکیه و فصوص الحکم. ملا عبد الرزاق بن جمال الدین کاشانی از مشاهیر عارفان قرن هشتم هجری است مطالب تفسیری وی در اثر او تاویل الآیات ویا تاویلات القرآن میتوان یافت . سلطان محمد بن حیدر الجنابذی الخراسانی مشهور به سلطان علیشاه از عارفان وصوفیان قرن چهارده هجری است تفسیر وی بیان السعاده نام دارد . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 6/100110688)
در مقدمات تفسیر سوره حمد امام سخنی از مفسران واقعی قرآن نیافتیم ایشان در ابتدای تفسیر سوره حمد میفرمایند : تفسیر قرآن یک مساله ای نیست که امثال ما بتوانند از عهده آن برآیند بلکه علمای طراز اول هم که در طول تاریخ اسلام چه از عامه و چه از خاصه در این باب کتاب های زیاد نوشته اند و البته مساعی آنان مشکور است لیکن هر کدام روی آن تخصص و فنی که داشته اند یک پرده ای از پرده های قرآن کریم را تفسیر کرده اند آن هم معلوم نیست بطور کامل (باشد) مثلا عرفایی که در طول چندین قرن (گذشته) آمده اند و (قرآن را) تفسیر کرده اند نظیر محی الدین (اعرابی) در بعضی از کتابهایش عبدالرزاق کاشانی در تاویلات ملاسلطانعلی در تفسیر و (بقیه) آنهائی که طریقه شان طریقه معارف بوده است تفسیرهائی نوشته اند بعضیشان هم در آن فنی که داشته اند خوب نوشته اند لیکن قرآن عبارت از آنچه که آنها نوشته اند نیست (بلکه) آنها بعضی از اوراق و پرده های قرآن است.
بنا بر این در صورتی که منظور شما بیوگرافی این چند نفر است ابتدا لازم است متذکر شویم امام افراد یاد شده را به عنوان مفسر واقعی معرفی نکرده اند بلکه در مقام بیان این مطلب اند که حتی افرادی که سخنان دقیق در تفسیر گفته اند به بیان پرده ای از پردهای قران پرداخته اند وتفسیر واقعی قرآن بر کسی مکشوف نیست ودر ادامه هم به این نکته اشاره میکنند که مطالبی که من می گویم نیز نسبت نمی دهم که مقصود قرآن این است بلکه به صورت احتمال صحبت می کنم .
در هر صورت بیوگرافی افراد یاد شده را را به تفصیل میتوانید در دایره المعارف هایی که در مورد شخصیت های اسلامی نوشته شده بیابید , ذیلا بیوگرافی اجمالی آنان را می آوریم : محی الدین و یا ابن عربی از عرفای قرن هفتم بوده است صاحب کتابهایی همچون فتوحات مکیه و فصوص الحکم. ملا عبد الرزاق بن جمال الدین کاشانی از مشاهیر عارفان قرن هشتم هجری است مطالب تفسیری وی در اثر او تاویل الآیات ویا تاویلات القرآن میتوان یافت . سلطان محمد بن حیدر الجنابذی الخراسانی مشهور به سلطان علیشاه از عارفان وصوفیان قرن چهارده هجری است تفسیر وی بیان السعاده نام دارد . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 6/100110688)
- [سایر] صراط مستقیم در تفسیر سوره حمد چیست؟
- [سایر] چرا سوره حمد، اساس قرآن است ؟
- [سایر] بسم الله الرحمن الرحیم؛ با عرض سلام. در تفسیر تسنیم آمده است که اگر سوره حمد را در یک کفه ترازو و بقیه قرآن در کفه دیگر گذاشته شود، سوره حمد هفت بار برتری دارد. و اگر کسی سوره حمد را بخواند ثواب قرائت کل قرآن را دارد. سؤال این است که آیا کسی که یک بار سوره حمد را بخواند دقیقاً مثل کسی است که کل قرآن را خوانده است، یا موضوع فقط در ثواب است و اساساً ثواب در دین به چه معنا است؟
- [سایر] مفسران شیعه در تفسیر آیات 23 تا 26 سوره نور چه گفتهاند؟
- [سایر] تفسیر ایات 6 سوره انشقاق ، 2 سوره ملک ، 35 سوره انبیاء ، 56 سوره بقره را بفرمایید؟
- [سایر] تفسیر آیه 9 سوره جن چیست؟
- [سایر] تفسیر آیه 53 سوره احزاب چیست؟
- [سایر] تفسیر آیه 60 سوره روم چیست؟
- [سایر] تفسیر آیه 9 سوره جن چیست؟
- [سایر] تفسیر آیه 40 سوره سبأ چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در رکعت اول و دوم نمازهای واجب روزانه باید بعد از تکبیرة الاحرام سوره حمد را قرائت کند و بعد از آن بنابر احتیاط واجب یک سوره تمام از قرآن مجید را و خواندن یک یا چند آیه کافی نیست. و باید توجه داشت که سوره (فیل) و (ایلاف) یک سوره حساب می شود و همچنین سوره (والضحی) و (الم نشرح).
- [آیت الله جوادی آملی] .واجب است در نمازهای شبانه روز , در رکعت اول و دوم , سوره حمد خوانده شود و احتیاط واجب , خواندن یک سوره کامل در هر رکعت, بعد از حمد است.
- [آیت الله اردبیلی] در رکعت اوّل و دوم نمازهای واجب شبانهروزی، انسان باید نخست سوره حمد و بعد از آن بنابر احتیاط یک سوره کامل بخواند.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که نمی تواند تسبیحات را صحیح ادا کند , باید در رکعت سوم و چهارم سوره حمد را بخواند.
- [آیت الله بهجت] در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه، انسان باید اول سوره حمد و بعد از آن بنابر احتیاط در صورتی که میداند یا میتواند یاد بگیرد، یک سوره تمام بخواند. و بنابر اظهر اگر سوره ضُحی را میخواند باید سوره (الم نشرح) را هم به دنبال آن بخواند و اگر سوره فیل را خواند سوره قریش را هم بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نمیتواند تسبیحات اربعه را یاد بگیرد یا درست بخواند، باید در رکعت سوم و چهارم سوره حمد را بخواند.
- [امام خمینی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید نیت آن را به زبان نیاورد، و احتیاط واجب آن است که سوره حمد و "بسم الله" آن را هم آهسته بگوید.
- [آیت الله اردبیلی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و نباید نیّت آن را به زبان آورند و احتیاط واجب آن است که سوره (حمد) و حتی (بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم) آن را نیز آهسته بخوانند.
- [آیت الله خوئی] اگر مجتهد اعلم در مسألهای فتوی دهد، مقلد آن مجتهد یعنی کسی که از او تقلید میکند نمیتواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر عمل کند ولی اگر فتوی ندهد و بفرماید احتیاط آن است که فلان طور عمل شود، مثلًا بفرماید احتیاط آن است که در رکعت اول و دوم نماز، بعد از سورة حمد یک سورة تمام بخواند مقلد باید یا به این احتیاط که احتیاط واجبش میگویند عمل کند و یا به فتوای مجتهد دیگری که تقلیدش جائز است عمل نماید، پس اگر او فقط سورة حمد را کافی بداند میتواند سوره را ترک کند. و همچنین است اگر مجتهد اعلم بفرماید مسأله محل تأمل یا محل اشکال است.
- [آیت الله سیستانی] اگر مجتهد أعلم در مسألهای فتوا دهد، مقلّد نمیتواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر عمل کند. ولی اگر فتوا ندهد، و بفرماید احتیاط آن است که فلان طور عمل شود مثلاً بفرماید احتیاط آن است که در رکعت اوّل و دوّم نماز بعد از سوره حمد یک سوره تمام بخواند مقلّد باید یا به این احتیاط که احتیاط واجب یا لازم نامیده میشود، عمل کند، و یا به فتوای مجتهد دیگری با رعایت الأعلم فالأعلم عمل نماید، پس اگر او فقط سوره حمد را کافی بداند، میتواند سوره را ترک کند. و همچنین است اگر مجتهد أعلم بفرماید مسأله محل تأمل، یا محل اشکال است.