آیا شعر معروف (بنی آدم اعضای یک پیکرند) از حدیث گرفته شده است؟
این شعر را می‌توان با برخی روایات منطبق دانست، مانند: 1. «فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْق‏»؛[1] امام علی(ع) می فرماید: آنان(مردم) دو دسته‌‏اند: یا به دین با تو برادرند و یا به آفرینش با تو برابرند. 2. «وَ رُوِیَ أَنَّهُ مَرَّ بِرَجُلٍ مِنْ أَهْلِ السَّوَادِ دَمِیمِ الْمَنْظَرِ فَسَلَّمَ عَلَیْهِ وَ نَزَلَ عِنْدَهُ وَ حَادَثَهُ طَوِیلًا ثُمَّ عَرَضَ ع عَلَیْهِ نَفْسَهُ فِی الْقِیَامِ بِحَاجَةٍ إِنْ عَرَضَتْ لَهُ فَقِیلَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَ تَنْزِلُ إِلَی هَذَا ثُمَّ تَسْأَلُهُ عَنْ حَوَائِجِکَ وَ هُوَ إِلَیْکَ أَحْوَجُ فَقَالَ ع عَبْدٌ مِنْ عَبِیدِ اللَّهِ وَ أَخٌ فِی کِتَابِ اللَّهِ وَ جَارٌ فِی بِلَادِ اللَّهِ یَجْمَعُنَا وَ إِیَّاهُ خَیْرُ الْآبَاءِ آدَمُ ع وَ أَفْضَلُ الْأَدْیَانِ الْإِسْلَام وَ لَعَلَّ الدَّهْرَ یَرُدُّ مِنْ حَاجَاتِنَا إِلَیْه فَیَرَانَا بَعْدَ الزَّهْوِ عَلَیْهِ‏ مُتَوَاضِعِینَ بَیْنَ یَدَیْه‏»؛[2] ‏ روایت شده است؛ امام کاظم(ع) به مرد دهاتی بدقیافه‌‏ای رسید. به او سلام کرد و کنار او نشست و زمانی دراز با او به گفت‌وگو پرداخت. سپس از او پرسید که آیا اگر نیازی داشته باشم، برایم انجام می دهی؟! اطرافیان گفتند: ای پسر رسول خدا! آیا نزد چنین کسی می‌‏نشینی، سپس با آنکه او به شما نیازمندتر است، خود را نیازمند او وانمود می کنی؟! امام فرمود: «بنده‌‏ای است از بندگان خدا، و برادری است به حکم کتاب خدا، و همسایه‌‏ای است در سرزمین‌های خدا، ما با او در بهترین‏ پدر یعنی آدم(ع)، و نیکوترین دین، یعنی اسلام شریکیم، و چه بسا روزگار ما را نیز به او نیازمند کرده و اگر امروز به او فخر بفروشیم شاید روزی ناچار به کرنش در برابرش شویم».   [1] . شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص 427،  قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق. [2] . ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول صلی الله علیه و آله، محقق، مصحح غفاری، علی اکبر، ص 413، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.
عنوان سوال:

آیا شعر معروف (بنی آدم اعضای یک پیکرند) از حدیث گرفته شده است؟


پاسخ:

این شعر را می‌توان با برخی روایات منطبق دانست، مانند:
1. «فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْق‏»؛[1]
امام علی(ع) می فرماید: آنان(مردم) دو دسته‌‏اند: یا به دین با تو برادرند و یا به آفرینش با تو برابرند.
2. «وَ رُوِیَ أَنَّهُ مَرَّ بِرَجُلٍ مِنْ أَهْلِ السَّوَادِ دَمِیمِ الْمَنْظَرِ فَسَلَّمَ عَلَیْهِ وَ نَزَلَ عِنْدَهُ وَ حَادَثَهُ طَوِیلًا ثُمَّ عَرَضَ ع عَلَیْهِ نَفْسَهُ فِی الْقِیَامِ بِحَاجَةٍ إِنْ عَرَضَتْ لَهُ فَقِیلَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَ تَنْزِلُ إِلَی هَذَا ثُمَّ تَسْأَلُهُ عَنْ حَوَائِجِکَ وَ هُوَ إِلَیْکَ أَحْوَجُ فَقَالَ ع عَبْدٌ مِنْ عَبِیدِ اللَّهِ وَ أَخٌ فِی کِتَابِ اللَّهِ وَ جَارٌ فِی بِلَادِ اللَّهِ یَجْمَعُنَا وَ إِیَّاهُ خَیْرُ الْآبَاءِ آدَمُ ع وَ أَفْضَلُ الْأَدْیَانِ الْإِسْلَام وَ لَعَلَّ الدَّهْرَ یَرُدُّ مِنْ حَاجَاتِنَا إِلَیْه فَیَرَانَا بَعْدَ الزَّهْوِ عَلَیْهِ‏ مُتَوَاضِعِینَ بَیْنَ یَدَیْه‏»؛[2] ‏
روایت شده است؛ امام کاظم(ع) به مرد دهاتی بدقیافه‌‏ای رسید. به او سلام کرد و کنار او نشست و زمانی دراز با او به گفت‌وگو پرداخت.
سپس از او پرسید که آیا اگر نیازی داشته باشم، برایم انجام می دهی؟!
اطرافیان گفتند: ای پسر رسول خدا! آیا نزد چنین کسی می‌‏نشینی، سپس با آنکه او به شما نیازمندتر است، خود را نیازمند او وانمود می کنی؟!
امام فرمود: «بنده‌‏ای است از بندگان خدا، و برادری است به حکم کتاب خدا، و همسایه‌‏ای است در سرزمین‌های خدا، ما با او در بهترین‏ پدر یعنی آدم(ع)، و نیکوترین دین، یعنی اسلام شریکیم، و چه بسا روزگار ما را نیز به او نیازمند کرده و اگر امروز به او فخر بفروشیم شاید روزی ناچار به کرنش در برابرش شویم».   [1] . شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص 427،  قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق. [2] . ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول صلی الله علیه و آله، محقق، مصحح غفاری، علی اکبر، ص 413، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین