1. منصوبٌ بِنَزعِ الخافِض یعنی اسمی که نصب داده شده به سبب کنده شدن حرف جر، بنابراین «منصوب به اسقاط حرف جر» با «منصوب بنزع الخافض» فرقی ندارد. مانند قوم در آیه: «وَ اخْتَارَ مُوسیَ‏ قَوْمَهُ سَبْعِینَ رَجُلًا.»[1] در این‌جا «قوم» منصوب بنزع الخافض است و در اصل «مِن قَومِهِ» بوده، «من» از کلام حذف و کنده شده؛ لذا «قوم» منصوب شده است.[2] 2. به هر کلمه‌‌ای که دارای حرف عله(واو، یا، الف) باشد در علم صرف به آن کلمه «معتل» گفته می‌شود. حال اگر این حرف عله فاء الفعل کلمه باشد به آن «معتل الفاء» یا «مثال» می‌‌گویند؛ مانند وَعَدَ، یَسَرَ، وَعدٌ. اگر حرف عله عین الفعل کلمه باشد به آن کلمه «معتل العین» یا «اجوف» گفته می‌شود؛ مانند قَوَلَ(قالَ)، بَیَعَ(باعَ)، قَولٌ، بَیعٌ. و اگر حرف عله لام الفعل کلمه باشد به آن کلمه «معتل اللام» یا «ناقص» می‌گویند؛ مانند رَمَیَ(رَمی)، دَعَوَ(دَعا)، رَمیٌ، دَعوٌ. [1] . اعراف، 155. [2] . دعاس، حمیدان، قاسم، اعراب القرآن الکریم، ج 1، ص 39، دمشق، دارالمنیر و دارالفارابی، چاپ اول، 1425ق.
بسم الله الرّحمن الرّحیم؛ با سلام. الف. فرق بین منصوب بودن کلمه به خاطر (اسقاط حرف جر) و (منصوب بودن به نزع خافض) چیست؟ اگر میشود برای هر یک مثالی بزنید. ب. فرق بین (اجوف)، (معتلّ) و (ناقص) چیست؟ اگر میشود برای هر یک مثالی بزنید. با تشکّر
1. منصوبٌ بِنَزعِ الخافِض یعنی اسمی که نصب داده شده به سبب کنده شدن حرف جر، بنابراین «منصوب به اسقاط حرف جر» با «منصوب بنزع الخافض» فرقی ندارد. مانند قوم در آیه: «وَ اخْتَارَ مُوسیَ قَوْمَهُ سَبْعِینَ رَجُلًا.»[1] در اینجا «قوم» منصوب بنزع الخافض است و در اصل «مِن قَومِهِ» بوده، «من» از کلام حذف و کنده شده؛ لذا «قوم» منصوب شده است.[2]
2. به هر کلمهای که دارای حرف عله(واو، یا، الف) باشد در علم صرف به آن کلمه «معتل» گفته میشود.
حال اگر این حرف عله فاء الفعل کلمه باشد به آن «معتل الفاء» یا «مثال» میگویند؛ مانند وَعَدَ، یَسَرَ، وَعدٌ.
اگر حرف عله عین الفعل کلمه باشد به آن کلمه «معتل العین» یا «اجوف» گفته میشود؛ مانند قَوَلَ(قالَ)، بَیَعَ(باعَ)، قَولٌ، بَیعٌ.
و اگر حرف عله لام الفعل کلمه باشد به آن کلمه «معتل اللام» یا «ناقص» میگویند؛ مانند رَمَیَ(رَمی)، دَعَوَ(دَعا)، رَمیٌ، دَعوٌ. [1] . اعراف، 155. [2] . دعاس، حمیدان، قاسم، اعراب القرآن الکریم، ج 1، ص 39، دمشق، دارالمنیر و دارالفارابی، چاپ اول، 1425ق.
- [سایر] بسم الله الرحمن الرحیم سلام علیکم می خواستم با صرف و نحو عربی(در حد متوسط)آشنا شوم از چه کتابی استفاده کنم؟ با تشکر
- [سایر] چرا هنگام خواندن کلمه بسم الله همزه (اسم) حذف می شود؟
- [سایر] وجه تسمیه حضرت فاطمه (علیهاالسلام) به انسیه حوراء چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اگر "بسم الله الرحمن الرحیم" اول سوره را در نماز واجب به نیت سوره توحید عادت کرده باشیم بگوئیم و تصمیم داشته باشیم سوره ای جز سوره توحید بخوانیم و از روی فراموشی بدون این که توجه کنیم الان چه سوره ای قرار است خوانده شود "بسم الله الرحمن الرحیم" بگوئیم الف-آیا باید دوباره به نیت آن سوره "بسم الله الرحمن الرحیم" بگوئیم؟ آیا احتیاطاً مجاز به دوباره گفتن هستیم؟ در مورد نماز مستحبی چطور؟ اگر به سوره ای جز توحید و کافرون عادت داشته باشیم چطور؟ ب- آیا مجزی است در نماز واجب یا مستحبی از سوره توحید را به سوره کافرون عدول کرد؟
- [سایر] بسم الله الرحمن الرحیم با سلام می خواستم بنده در حوزه تبیان عضو شوم چگونه امکان دارد یاعلی
- [سایر] بسم الله الرّحمن الرّحیم. با سلام، معنای این حدیث که (کلٌّ مُیسَّرٌ لِما خُلِقَ له) چیست؟ آیا ضمیر (خُلِقَ) به شخص (کُلٌّ) بر میگردد یا به (ما)؟ با تشکّر
- [سایر] بسم الله الرحمن الرحیم سلام علیکم لطفا حداقل و حد اکثر میزان خواب را در سنین مختلف بیان فرمایید. ( آیا در این مورد جنسیّت هم موثر است ؟)
- [سایر] بسم الله الرحمن الرحیم با سلام خدمت شما جناب آقای مرادی می خواستم بدانم چگونه می توانم حضوراً خدمت شما برسم برای پرسش هایی اساسی در موضوعات مختلف برسم ؟ در ضمن بنده یک دانش آموز دوم دبیرستان هستم . با کمال تشکر خواهشمندم در تعیین وقت برای رسیدن حضور شما تسریع بفرمائید . با تشکر نیما وحیدنیا پنجشنبه 03/11/1387
- [آیت الله مکارم شیرازی] بسم الله الرّحمن الرّحیم با سلام 1. با توجّه به اینکه ذات خدای سبحان بسیط و وحدت او محض و مطلق است، چگونه این همه آثار متکاثره از او نشأت گرفتهاند؟ چگونه تعدّد و تعیّن از وحدت خارج شدهاند؟
- [سایر] بسم الله الرّحمن الرّحیم با سلام، آیا این روایت نبوی که میفرماید (به زودی سخنان زیادی به دروغ بر من بسته خواهد شد، پس هر سخنی که به شما رسید را بر قرآن عرضه کنید)، در کتب روایی اهل سنّت هم آمده است یا فقط در کتب شیعه است؟ لطفاً آدرس دهید. با تشکّر
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیّت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: (بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَصَلَّی اللهُ عَلَی مُحَمَّد وَآلِهِ یا بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد) ولی بنابر احتیاط بهتر است بگوید: (بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا النَّبیُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُه) و بعد بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهائی را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.
- [امام خمینی] دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: (بسم الله و بالله و صلی الله علی محمد و آله ) یا (بسم الله و بالله اللهم صلی علی محمد و آل محمد) ولی بهتر است بگوید (بسم الله و بالله السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته ) بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.
- [آیت الله مظاهری] سجده سهو این است که بعد از سلام نماز نیّت سجده سهو کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: (بِسْمِاللَّهِ و بِاللَّهِ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ). یا: (بِسْمِ اللَّهِ و بِاللَّهِ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدْ). ولی بهتر است بگوید: (بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ السلام عَلَیْکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَ رَحْمَةُاللَّهِ وَ بَرَکاتُه). بعد بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهّد سلام دهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیّت سجده سهو کند و بنابر احتیاط واجب پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: )بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ أیُّها النَّبِیُّ وَ رَحْمَُْ اللّهِ وَ بَرَکاتُه(، بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و ذکری که گفتهشد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهّد سلام دهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو کند و پیشانی را بر چیزی که سجده بر ان صحیح است بگذارد و احتیاط واجب ان است که سایر مواضع سجده را هم بر زمین بگذارد و این ذکر را بگوید بسم الله و بالله السلام علیک ایها النبی و رحمه الله و برکاته و بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و ذکری را که گذشت بگوید و بنشیند و بعد از تشهد سلام دهد و احتیاط واجب ان است که تشهد به نحو متعارف باشد و در سلام بگوید السلام علیکم
- [آیت الله علوی گرگانی] در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیّت وتکبیر وخواندن حمد، آیههای یک سوره را پنج قسمت کند ویک آیه یا بیشتر از آن را بخواند و به رکوع رود وسر بردارد وبدون این که حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود وهمینطور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید، مثلاً به قصد سوره )قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَد(، )بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم( بگوید و به رکوع رود، بعد بایستد و بگوید: )قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَد( دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید: )اللّهُ الصَّمَد(، باز به رکوع رود وبایستد و بگوید: )لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ( وبرود به رکوع باز هم سر بردارد و بگوید: )وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أحَد( و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن دو سجده کند ورکعت دوم را هم مثل رکعت اوّل بجا آورد و بعد از سجده دوم تشهّد بخواند ونماز را سلام دهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] سجده سهو به ترتیب زیر است بعد از نماز بلافاصله نیت سجده سهو می کند و بعد به سجده می رود و می گوید: (بسْم الله و بالله السلام علیْک ایها النبی و رحْمة الله و برکاته) سپس سر از سجده بر می دارد و می نشیند، دوباره به سجده می رود و همان ذکر را می گوید و بعد از آن که سر از سجده برداشت تشهد می خواند و سلام می دهد و احتیاط آن است که در تشهد به مقدار واجب اکتفا کند و تنها به سلام آخر قناعت نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] در نماز ایات ممکن است انسان بعد از نیت و تکبیر و خواندن حمد ایه های یک سوره را پنج قسمت کند و یک ایه یا بیشتر یا کمتر از ان را بخواند و به رکوع رود و سر بردارد و بدون این که حمد بخواند قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید مثلا به قصد سوره قل هو الله احد بسم الله الرحمن الرحیم بگوید و به رکوع رود بعد بایستد و بگوید قل هو الله احد دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید الله الصمد باز به رکوع رود و بایستد و بگوید لم یلد و لم یولد و به رکوع برود و سر بردارد و بگوید و لم یکن له کفوا احد و بعد از ان به رکوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول به جا اورد و بعد از سجده دوم تشهد بخواند و نماز را سلام دهد و نیز جایز است به کمتر از پنج قسمت تقسیم کند ولی هر وقت سوره را تمام کرد لازم است حمد را قبل از رکوع بعدی بخواند و بعد از ان یک سوره یا بعض از یک سوره را نیز بخواند
- [آیت الله سبحانی] در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیت و تکبیر و خواندن حمد، آیه های یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند و به رکوع رود و سر بردارد و بدون اینکه حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید، مثلاً به قصد سوره قل هو الله احد. بسم اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم بگوید و به رکوع رود; بعد بایستد و بگوید: قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌ دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید: اَللهُ الصَّمَدُ باز به رکوع رود و بایستد و بگوید: لَمْ یَلِدْ و لَمْ یوُلَدْ و برود به رکوع باز هم سر بردارد و بگوید: وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَد و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول به جا آورد و بعداز سجده دوم تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
- [آیت الله خوئی] در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیت و تکبیر و خواندن حمد، آیههای یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند و به رکوع رود و سر بردارد و بدون این که حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید، به قصد سوره (قل هو الله احد)، (بسم الله الرحمن الرحیم) بگوید و به رکوع رود، بعد بایستد و بگوید: (قل هو الله احد) دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید: (الله الصمد) باز به رکوع رود و بایستد و بگوید: (لم یلد و لم یولد) و برود به رکوع بازهم سر بردارد و بگوید: (و لم یکن له کفوا احد) و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول بهجا آورد و بعد از سجده دوم، تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.