مصادره به مطلوب
در این مقاله به بررسی معنای مصادره به مطلوب در مباحث علمی خواهیم پرداخت.
مصادره به مطلوب در مباحث علمی به چه معنا است؟
مصادره به مطلوب یکی از گونه‌های انحراف در استدلال و یکی از انواع مغالطه است. و آن به این معنا است که یکی از مقدمات استدلال که در واقع نتیجه استدلال نیز هست، به عنوان مقدمه مطرح شود. قید «در واقع» بیانگر این نکته است که هر چند به حسب ظاهر و در نظر ابتدایی، مقدمه و نتیجه با هم فرق دارند، ولی اگر با دقت نگاه شود معلوم می‌شود مقدمه همان نتیجه است؛ مثل این‌که گفته شود: هر انسانی بشر است؛ و هر بشری خندان است؛ نتیجه این‌که هر انسانی خندان است. در این‌جا نتیجه(هر انسانی خندان است)، همان مقدمه دوم(هر بشری خندان است) می‌باشد. این استدلال در نظر ابتدایی مشکل ندارد؛ زیرا چنین به نظر می‌آید که معنای انسان غیر از معنای بشر است؛ ولی اگر مقداری دقت شود معلوم می‌شود که این‌دو فرقی ندارند؛ زیرا انسان و بشر مترادف هستند.[1] البته مصادره دارای اقسامی است که برای اطلاع بیشتر باید به کتاب‌های منطقی رجوع شود. [1] . ر. ک: الحیدری، السید رائد، المقرر فی توضیح منطق المظفر، ج 3، ص 355 - 340، قم، منشورات ذوی القربی، الطبعة الاولی، 1422ق.
مصادره به مطلوب یکی از گونه‌های انحراف در استدلال و یکی از انواع مغالطه است. و آن به این معنا است که یکی از مقدمات استدلال که در واقع نتیجه استدلال نیز هست، به عنوان مقدمه مطرح شود. قید «در واقع» بیانگر این نکته است که هر چند به حسب ظاهر و در نظر ابتدایی، مقدمه و نتیجه با هم فرق دارند، ولی اگر با دقت نگاه شود معلوم می‌شود مقدمه همان نتیجه است؛ مثل این‌که گفته شود: هر انسانی بشر است؛ و هر بشری خندان است؛ نتیجه این‌که هر انسانی خندان است. در این‌جا نتیجه(هر انسانی خندان است)، همان مقدمه دوم(هر بشری خندان است) می‌باشد. این استدلال در نظر ابتدایی مشکل ندارد؛ زیرا چنین به نظر می‌آید که معنای انسان غیر از معنای بشر است؛ ولی اگر مقداری دقت شود معلوم می‌شود که این‌دو فرقی ندارند؛ زیرا انسان و بشر مترادف هستند.[1] البته مصادره دارای اقسامی است که برای اطلاع بیشتر باید به کتاب‌های منطقی رجوع شود. [1] . ر. ک: الحیدری، السید رائد، المقرر فی توضیح منطق المظفر، ج 3، ص 355 - 340، قم، منشورات ذوی القربی، الطبعة الاولی، 1422ق.
عنوان سوال:
مصادره به مطلوب در مباحث علمی به چه معنا است؟
پاسخ:
مصادره به مطلوب یکی از گونه‌های انحراف در استدلال و یکی از انواع مغالطه است. و آن به این معنا است که یکی از مقدمات استدلال که در واقع نتیجه استدلال نیز هست، به عنوان مقدمه مطرح شود. قید «در واقع» بیانگر این نکته است که هر چند به حسب ظاهر و در نظر ابتدایی، مقدمه و نتیجه با هم فرق دارند، ولی اگر با دقت نگاه شود معلوم می‌شود مقدمه همان نتیجه است؛ مثل این‌که گفته شود: هر انسانی بشر است؛ و هر بشری خندان است؛ نتیجه این‌که هر انسانی خندان است. در این‌جا نتیجه(هر انسانی خندان است)، همان مقدمه دوم(هر بشری خندان است) می‌باشد.
این استدلال در نظر ابتدایی مشکل ندارد؛ زیرا چنین به نظر می‌آید که معنای انسان غیر از معنای بشر است؛ ولی اگر مقداری دقت شود معلوم می‌شود که این‌دو فرقی ندارند؛ زیرا انسان و بشر مترادف هستند.[1]
البته مصادره دارای اقسامی است که برای اطلاع بیشتر باید به کتاب‌های منطقی رجوع شود. [1] . ر. ک: الحیدری، السید رائد، المقرر فی توضیح منطق المظفر، ج 3، ص 355 - 340، قم، منشورات ذوی القربی، الطبعة الاولی، 1422ق.
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا خروج از رعایت انصاف و عدالت، در مباحث علمی که منتشر میگردد جایز است؟
- [سایر] آیا امام حسین(علیه السلام) نمی توانستند از طریق مباحث علمی و دینی و تربیت شاگردان اسلام را حفظ نمایند که قیام کردند؟
- [آیت الله خامنه ای] مباحث من راجع به تحقیقاتی است که در محافل علمی غرب راجع به تسکین درد از طریق معالجه با موسیقی، معالجه با لمس، معالجه با رقص، معالجه با دارو و معالجه از طریق الکتریسیته مطرح است و مباحث آنان در این زمینه نتیجه هم داده است، آیا شرعاً مبادرت به این تحقیقات جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مصادره اموال فراریان جایز است؟ و آیا صرف فرار به خارج، مجوّز مصادره می شود؟
- [سایر] ملاک مباحث فقهی چیست؟
- [سایر] کدام عجله مطلوب است؟
- [سایر] پرداختن به مباحث وهابیت چه ضرورتی دارد؟
- [سایر] ویژگیهای مجلس مطلوب کدام است ؟
- [سایر] در مورد مباحث شیطان پرستی ودیدگاهای آنها میخواستم بیشتر بدانم
- [سایر] شناخت حضوری، چگونه شناختی است؟ (در مباحث معرفت نفس)
- [آیت الله فاضل لنکرانی] لازم نیست جزئیات و خصوصیات عملی که نذر کرده مطلوب باشد، همین اندازه که اصل آن شرعاً مطلوب باشد کافی است، مثلا اگر نذر کند شب اوّل هر ماه نماز شب بخواند صحیح است و باید به آن عمل کند، یا اگر نذر کند در محل خاصّی فقراء را اطعام نماید باید مطابق آن عمل نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] لازم نیست جزئیات و خصوصیات عملی که نذر کرده مطلوب باشد، همین اندازه که اصل آن شرعاً مطلوب باشد کافی است، مثلاً اگر نذر کند شب اول هر ماه نماز شب بخواند صحیح است و باید به آن عمل کند، یا اگر نذر کند در محل خاصی فقرا را اطعام نماید باید مطابق آن عمل نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .نافله نماز ظهر و عصر , در سفری که نماز واجب قصر است , ساقط می‌شود و نافله عشاء را می‌توان به امید مطلوب بودن بهجا آورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نافله ظهر و عصر در سفر ساقط است و نباید خواند ولی نافله عشا را به نیّت این‌که شاید مطلوب باشد می تواند بجا آورد.
- [آیت الله بهجت] انسان میتواند با قسم خوردن، انجام کاری را که مطلوب شارع است و یا ترک کاری را که نهی شده است، بر خود واجب کند.
- [آیت الله سبحانی] نافله ظهر و عصر را در سفر نباید خواند ولی نافله عشاء را به نیت این‌که شاید مطلوب باشد می تواند بجا آورد.
- [امام خمینی] نافله ظهر و عصر را در سفر نباید خواند. ولی نافله عشا را به نیت این‌که شاید مطلوب باشد، می تواند بجا آورد.
- [آیت الله اردبیلی] نافله ظهر و عصر را در سفر نباید خواند، ولی نافله عشاء را به نیّت این که شاید مطلوب خداوند باشد، می‌توان بجا آورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کاری را که انسان نذر می کند باید شرعاً مطلوب باشد، بنابراین نذر کار حرام، یا مکروه، یا ترک واجب و مستحب، صحیح نیست.
- [آیت الله بهجت] انسان میتواند با نذر کردن، انجام کاری که مطلوب شارع است و یا ترک کاری را که مورد نهی واقع شده بر خود واجب کند.