حضرت ابراهیم
حضرت ابراهیم علیه السلام مشهور به ابراهیم خلیل، دومین پیامبر اولوالعزم، جد بزرگ دو گروه، عرب از طریق پسرش حضرت اسماعیل(ع) و بنی اسرائیل از طریق فرزند دیگرش اسحاق است.
عمل قبیح مردم حضرت نوح(ع) چه بود؟ منظورم این است مثلاً زمان لوط عمل قبیح مردم همجنس بازی بود، زمان حضرت ابراهیم(ع) بت‌پرستی بود و... زمان حضرت نوح(ع) عمل قبیح مردم چه بود؟
ماموریت همه پیامبران الهی دعوت مردم به سمت توحید و پرستش خدای یگانه بود. مهم‌ترین ماموریت حضرت نوح(ع) نیز دعوت به توحید و رها کردن مردم از پرستش معبودهایی بود که به دست خود آنها ساخته شده بود. این مردم در قبال دعوت حضرت نوح(ع) که همراه با استدلال‌های منطقی فراوان بود، دست‌های خود را در گوششان قرار می‌دادند و لباس‌هایشان را بر سر می‌کشیدند و با تکبّر به مخالفت با او اصرار می‌ورزیدند.[1] آنها بت‌های متعددی را می‌پرستیدند؛ از این‌رو در مقابل دعوت حضرت نوح به یکدیگر می‌گفتند: به هیچ وجه از بت‌های خود؛ یعنی «وَدّ»، «سواع»، «یغوث»، «یعوق» و «نسر» دست برندارید! این بت‌ها، اولین بت‌هایی بودند که مورد پرستش مردم قرار می‌گرفتند. این بت‌ها با الهام گرفتن از افراد صالحی که قبل از دوران حضرت نوح(ع) از دنیا رفته بودند، و با اغوا و نیرنگ ابلیس ساخته شدند. این بتها در ابتدا، به عنوان نمادی از تکریم و یادبودی از این افراد ساخته شدند ولی به مرور زمان و با فریبکاری شیطان، تبدیل به معبود مردم شدند.[2] البته در این‌باره، نقل‌های دیگری نیز وجود دارد.[3] نقل شده است: این بت‌ها بر اثر طوفان، در زمان حضرت نوح(ع) و در زیر زمین مدفون شدند. ولی شیطان آنها را برای مشرکین عرب از زیر خاک بیرون آورد. هر گروهی از عرب، یکی از این بت‌ها را برداشته و به عبادت آن مشغول شد. بدین ترتیب که در دومه ‌الجندل «ود»، قوم هذیل «سواع»، بنی غطیف «یغوث»، همدان «یعوق»، و خاندان ذی‌الکلاع از قبیله حمیر «نسر» را می‌پرستیدند.[4] همچنین نقل شده است: «ود» به صورت یک مرد و «سواع» به شکل یک زن و «یغوث» مانند شیر نر و «یعوق» به شکل اسب و «نسر» به صورت پرنده «باز» بود.[5] طبیعی است؛ کسانی که دچار بت‌پرستی شده‌ و به دین و پیامبر خدا کافر شده‌اند و به دستورات او اعتقادی ندارند، در عمل نیز دچار انحراف و گرفتار تباهی باشند؛ از این‌رو مضمون برخی از آیات قرآن، به این نکته اشاره کرده و قوم نوح را افرادی فاسق معرفی می‌کند[6] و می‌گوید: «افراد قوم نوح ظالم‌تر و سرکش‌تر بودند».[7] حضرت نوح نیز درباره قوم خود به خدا چنین می‌گوید: «خدایا! اگر آنها را زنده بگذاری، بندگانت را گمراه می‌کنند و فرزندانی که به دنیا می‌آورند همه بدکار و کافر خواهند بود».[8] با این حال، باید گفت: علت اصلی عذاب شدن قوم حضرت نوح(ع)، همان بت‌پرستی و کفر آنان به خدای بزرگ و تکذیب پیامبرش بود؛ لذا خداوند می‌فرماید: «و چون قوم نوح، پیامبران را تکذیب کردند، آنان را غرق کردیم و آنان را درس عبرتی برای مردم قرار دادیم».[9] [1] . نوح، 7. [2] . قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج ‏2، ص 387، قم، دار الکتاب، چاپ چهارم، 1367ش. [3] . ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 25، ص 83، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ اول، 1374ش. [4] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 547، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش. [5] . همان، ص 548. [6] . «قوم نوح، افراد فاسقی بودند»؛ ذاریات، 46. [7] . نجم، 52. [8] . نوح، 27. [9] . فرقان، 37.
ماموریت همه پیامبران الهی دعوت مردم به سمت توحید و پرستش خدای یگانه بود. مهم‌ترین ماموریت حضرت نوح(ع) نیز دعوت به توحید و رها کردن مردم از پرستش معبودهایی بود که به دست خود آنها ساخته شده بود. این مردم در قبال دعوت حضرت نوح(ع) که همراه با استدلال‌های منطقی فراوان بود، دست‌های خود را در گوششان قرار می‌دادند و لباس‌هایشان را بر سر می‌کشیدند و با تکبّر به مخالفت با او اصرار می‌ورزیدند.[1] آنها بت‌های متعددی را می‌پرستیدند؛ از این‌رو در مقابل دعوت حضرت نوح به یکدیگر می‌گفتند: به هیچ وجه از بت‌های خود؛ یعنی «وَدّ»، «سواع»، «یغوث»، «یعوق» و «نسر» دست برندارید! این بت‌ها، اولین بت‌هایی بودند که مورد پرستش مردم قرار می‌گرفتند. این بت‌ها با الهام گرفتن از افراد صالحی که قبل از دوران حضرت نوح(ع) از دنیا رفته بودند، و با اغوا و نیرنگ ابلیس ساخته شدند. این بتها در ابتدا، به عنوان نمادی از تکریم و یادبودی از این افراد ساخته شدند ولی به مرور زمان و با فریبکاری شیطان، تبدیل به معبود مردم شدند.[2] البته در این‌باره، نقل‌های دیگری نیز وجود دارد.[3] نقل شده است: این بت‌ها بر اثر طوفان، در زمان حضرت نوح(ع) و در زیر زمین مدفون شدند. ولی شیطان آنها را برای مشرکین عرب از زیر خاک بیرون آورد. هر گروهی از عرب، یکی از این بت‌ها را برداشته و به عبادت آن مشغول شد. بدین ترتیب که در دومه ‌الجندل «ود»، قوم هذیل «سواع»، بنی غطیف «یغوث»، همدان «یعوق»، و خاندان ذی‌الکلاع از قبیله حمیر «نسر» را می‌پرستیدند.[4] همچنین نقل شده است: «ود» به صورت یک مرد و «سواع» به شکل یک زن و «یغوث» مانند شیر نر و «یعوق» به شکل اسب و «نسر» به صورت پرنده «باز» بود.[5] طبیعی است؛ کسانی که دچار بت‌پرستی شده‌ و به دین و پیامبر خدا کافر شده‌اند و به دستورات او اعتقادی ندارند، در عمل نیز دچار انحراف و گرفتار تباهی باشند؛ از این‌رو مضمون برخی از آیات قرآن، به این نکته اشاره کرده و قوم نوح را افرادی فاسق معرفی می‌کند[6] و می‌گوید: «افراد قوم نوح ظالم‌تر و سرکش‌تر بودند».[7] حضرت نوح نیز درباره قوم خود به خدا چنین می‌گوید: «خدایا! اگر آنها را زنده بگذاری، بندگانت را گمراه می‌کنند و فرزندانی که به دنیا می‌آورند همه بدکار و کافر خواهند بود».[8] با این حال، باید گفت: علت اصلی عذاب شدن قوم حضرت نوح(ع)، همان بت‌پرستی و کفر آنان به خدای بزرگ و تکذیب پیامبرش بود؛ لذا خداوند می‌فرماید: «و چون قوم نوح، پیامبران را تکذیب کردند، آنان را غرق کردیم و آنان را درس عبرتی برای مردم قرار دادیم».[9] [1] . نوح، 7. [2] . قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج ‏2، ص 387، قم، دار الکتاب، چاپ چهارم، 1367ش. [3] . ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 25، ص 83، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ اول، 1374ش. [4] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 547، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش. [5] . همان، ص 548. [6] . «قوم نوح، افراد فاسقی بودند»؛ ذاریات، 46. [7] . نجم، 52. [8] . نوح، 27. [9] . فرقان، 37.
عنوان سوال:
عمل قبیح مردم حضرت نوح(ع) چه بود؟ منظورم این است مثلاً زمان لوط عمل قبیح مردم همجنس بازی بود، زمان حضرت ابراهیم(ع) بت‌پرستی بود و... زمان حضرت نوح(ع) عمل قبیح مردم چه بود؟
پاسخ:
ماموریت همه پیامبران الهی دعوت مردم به سمت توحید و پرستش خدای یگانه بود. مهمترین ماموریت حضرت نوح(ع) نیز دعوت به توحید و رها کردن مردم از پرستش معبودهایی بود که به دست خود آنها ساخته شده بود.
این مردم در قبال دعوت حضرت نوح(ع) که همراه با استدلال‌های منطقی فراوان بود، دست‌های خود را در گوششان قرار می‌دادند و لباس‌هایشان را بر سر می‌کشیدند و با تکبّر به مخالفت با او اصرار می‌ورزیدند.[1] آنها بت‌های متعددی را می‌پرستیدند؛ از این‌رو در مقابل دعوت حضرت نوح به یکدیگر می‌گفتند: به هیچ وجه از بت‌های خود؛ یعنی «وَدّ»، «سواع»، «یغوث»، «یعوق» و «نسر» دست برندارید!
این بتها، اولین بت‌هایی بودند که مورد پرستش مردم قرار می‌گرفتند. این بتها با الهام گرفتن از افراد صالحی که قبل از دوران حضرت نوح(ع) از دنیا رفته بودند، و با اغوا و نیرنگ ابلیس ساخته شدند. این بتها در ابتدا، به عنوان نمادی از تکریم و یادبودی از این افراد ساخته شدند ولی به مرور زمان و با فریبکاری شیطان، تبدیل به معبود مردم شدند.[2] البته در این‌باره، نقل‌های دیگری نیز وجود دارد.[3]
نقل شده است: این بتها بر اثر طوفان، در زمان حضرت نوح(ع) و در زیر زمین مدفون شدند. ولی شیطان آنها را برای مشرکین عرب از زیر خاک بیرون آورد. هر گروهی از عرب، یکی از این بتها را برداشته و به عبادت آن مشغول شد. بدین ترتیب که در دومه الجندل «ود»، قوم هذیل «سواع»، بنی غطیف «یغوث»، همدان «یعوق»، و خاندان ذی‌الکلاع از قبیله حمیر «نسر» را می‌پرستیدند.[4]
همچنین نقل شده است: «ود» به صورت یک مرد و «سواع» به شکل یک زن و «یغوث» مانند شیر نر و «یعوق» به شکل اسب و «نسر» به صورت پرنده «باز» بود.[5]
طبیعی است؛ کسانی که دچار بت‌پرستی شده و به دین و پیامبر خدا کافر شده‌اند و به دستورات او اعتقادی ندارند، در عمل نیز دچار انحراف و گرفتار تباهی باشند؛ از این‌رو مضمون برخی از آیات قرآن، به این نکته اشاره کرده و قوم نوح را افرادی فاسق معرفی می‌کند[6] و می‌گوید: «افراد قوم نوح ظالم‌تر و سرکش‌تر بودند».[7] حضرت نوح نیز درباره قوم خود به خدا چنین می‌گوید: «خدایا! اگر آنها را زنده بگذاری، بندگانت را گمراه می‌کنند و فرزندانی که به دنیا می‌آورند همه بدکار و کافر خواهند بود».[8]
با این حال، باید گفت: علت اصلی عذاب شدن قوم حضرت نوح(ع)، همان بت‌پرستی و کفر آنان به خدای بزرگ و تکذیب پیامبرش بود؛ لذا خداوند می‌فرماید: «و چون قوم نوح، پیامبران را تکذیب کردند، آنان را غرق کردیم و آنان را درس عبرتی برای مردم قرار دادیم».[9] [1] . نوح، 7. [2] . قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج 2، ص 387، قم، دار الکتاب، چاپ چهارم، 1367ش. [3] . ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 25، ص 83، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ اول، 1374ش. [4] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 547، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش. [5] . همان، ص 548. [6] . «قوم نوح، افراد فاسقی بودند»؛ ذاریات، 46. [7] . نجم، 52. [8] . نوح، 27. [9] . فرقان، 37.
- [سایر] 1. قبور پیامبرانی؛ مانند حضرت شعیب، لوط، یوسف، یونس، آدم، موسی، اسرائیل، اسحاق، ابراهیم، هارون، داوود، سلیمان، ادریس، عیسی، یحیی، زکریا و نوح(ع) کجا واقع شده است؟ 2. چگونه ممکن است برخی پیامبران؛ مانند یونس(ع) که در عراق بوده، در ایران دفن شده باشند؟ آیا میشود نام پیامبران مدفون در ایران را نام ببرید.
- [سایر] دلیلی که ثابت کند حضرت علی(علیه السلام) از حضرت آدم، نوح، ابراهیم، موسی و عیسی علیهم السلام برتر است، چیست؟
- [سایر] آیا این گفتة تورات کنونی که لوط ع برادرزاده ابراهیم بود صحیح است؟
- [سایر] پیراهن یوسف پیامبر و ابراهیم(ع) کجاست؟
- [سایر] پیراهن یوسف پیامبر و ابراهیم(ع) کجاست؟
- [سایر] اگر همه انبیاء معصوم بوده اند , چرا حضرت ابراهیم (ع ) و یوسف (ع ) دروغ گفته اند؟
- [سایر] این که در برخی از نوشتهها ادعا شده است، ذبیح حضرت ابراهیم(ع) اسحاق بوده نه اسماعیل، آیا این ادعا صحت دارد؟
- [سایر] تفاوت داستان نوح (علیه السلام) در قرآن با داستان نوح در تورات چیست ؟
- [سایر] آیا عذاب در زمان حضرت نوح(ع) همه کره زمین را در بر گرفت؟ و آیا انسانهای فعلی از نسل حضرت نوح(ع) هستند؟
- [سایر] پس از طوفان نوح(ع)، انسان چگونه در زمین پراکنده شد؟ و مدت پیامبری حضرت نوح چقدر بود؟
- [آیت الله جوادی آملی] .سجده برای غیر خدا حرام است. سجده فرشتگان برای حضرت آدم نبود, زیرا وی به مثابه قبله بود, چنانکه سجده حضرت یعقوب(ع)و فرزندان او برای حضرت یوسف(ع) نبود, بلکه به منظور شکر خدا بود. آنچه برخی از زائران قبور امامان معصوم(ع)به صورت سجده انجام می‌دهند، اگر به منظور شکر نعمت توفیق به زیارت آنان باشند, اشکال ندارد و اگر مقصود خضوع در برابر آنها باشد, حرام است و برای پرهیز از توّهم برخی، سزاوار است که چنین کاری انجام نشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: (یا مُحْسِنُ قَدْ أَتَاکَ المُسیءُ وقَدْ أَمَرْتَ المُحْسِنَ أَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِیءِ، أَنْتَ المُحْسِنُ وأَنا المُسِیءُ، بحقِّ مُحمَّدٍ و آل محمّد صَلِّ علی مُحمَّدٍ و آلِ مُحمَّدٍ وتَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سرزده بگذر.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام به قصد رجاء این دعا را بخوانند: (یا محْسن قدْ اتاک الْمسیء و قدْ أمرْت الْمحْسن انْ یتجاوز عن الْمسیئ انت الْمحْسن و أنا الْمسیئ بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوزْ عنْ قبیح ما تعْلم منی. یعنی: (ای خدای نیکوکار! بنده گنهکارت به در خانه تو آمده است تو امر کرده ای که نکوکار از گنهکار بگذرد،تو نیکو کاری و من گنهکارم، به حق محمد و آل محمد رحمتت را بر محمد و آل محمد بفرست و از کارهای زشتی که می دانی از من سرزده بگذر!)
- [آیت الله سیستانی] خوب است قبل از تکبیرة الاحرام به قصد رجأ بگوید : (یا مُحْسِنُ قَدْ اَتاکَ المُسِیءُ ، وَقَدْ اَمَرْتَ الُمحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِیءِ ، اَنْتَ الُمحْسِنُ وَاَنَا المُسِیءُ ، بِحَقّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ ، وَتَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی : ای خدائی که به بندگان احسان میکنی ، بنده گنهکار به درِ خانه تو آمده ، و تو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد ، تو نیکوکاری و من گناهکار ، بحق محمّد و آل محمّد ، رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست ، و از بدیهائی که میدانی از من سر زده بگذر .
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است بعد از تکبیره الاحرام بگوید : یا مُحسنُ قداتاکَ المسیءُ و قد امَرتَ المحسنَ ان یتجاوَز عنِ المسی ءِ انتَ المحسنُ و انا المُسی ءُ بحقّ محمّدٍ و آلِ محّمدٍ صل عَلی محّمدِ و ال محّمدِ و تجاوَز عن قبیحِ ما تعلمُ منّی .یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بندة گنهکار به در خانة تو آمده و تو امر کرده ای که نییکوکار از گنهکار بگذرد ، تو نیکو کاری و من گناهکار بحقّ محّمدٍ و آل محّمدٍ صلی اللهُ علیه و آله و سّلم .رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیها یی که می دانی از من سر زده . بگذر .
- [امام خمینی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید: "یا محسن قد اتاک المسیی ء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیی ء انت المحسن و انا المسیی ء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان می کنی، بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است بعد از تکبیرْ الاحرام بگوید: )یا مُحْسِنُ قَدْ أتاکَ المُسِئُ وَقَدْ أمَرْتَ المُحْسِنَ أنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِئ أنْتَ المُحْسِنُ وَأنَا المُسِئُ بِحَقِّ مُحَمَّدً وَآلِ مُحَمَّدً صَلِّ عَلَی مُحَمَّدً وَآلِ مُحَمَّدً وَتَجاوَز عَنْ قَبیحِ ماتَعْلَمُ مِنّی(، یعنیای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار بدر خانه تو آمده وتو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، بحقّ محمّد وآل محمّد رحمت خود را بر محمّد وآل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِیَیءُ وَقَد اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِییء أنْتَ الْمُحْسِنُ وَاَناَ المُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَتَجاوَزْ عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنِّی یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد تو نیکوکاری و من گنهکار به حق محمد و آل محمد(صلی الله علیه وآله) رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدی هائی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مستحب است بعد از تکبیره الاحرام بگوید: یا محسن قد اتاک المسیء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیء انت المحسن وا نا المسیء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی؛ بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گناهکار بگذرد؛ تو نیکوکاری و من گناهکار؛ به حق محمد و آل محمد (ص) رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهائی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله بروجردی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید:(یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِییءُ وَ قَد اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِییء أنْتَ الْمُحْسِنُ وَ اَنا المُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجاوَز عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنِّی)؛یعنی؛ ای خدایی که به بندگان احسان میکنی، بندهی گنهکار به در خانهی تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گنهکار، به حق محمّد و آل محمّد / رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.