آیا این درست است که؛ برخی از صحابه و تابعان با یکدیگر می‌جنگیدند و به جهت کارهای زشت همدیگر را لعن کرده و به یکدیگر ناسزا می‌گفتند؟!
جنگهای دوران خلافت امام علی(ع) که هر دو طرف آن از صحابه و تابعان بودند، از مسلمات تاریخی است که کسی را یارای انکار آن نیست و تمام مورخان اهل سنت نیز بدان اشاره کرده‌اند، اما در مورد ناسزا گفتن به یکدیگر نیز ماجراهایی در برخی از منابع تاریخی مورد پذیرش اهل سنت نقل شده است: 1. پس از جریان حکمیت، ابو موسی اشعری به عمرو عاص گفت: «خداوند تو را لعنت کند، تو مانند سگی می‌مانی که اگر تحت فشار قرار گیرد زبان از کام درآورد و اگر رهایش کنی [باز هم] زبان از کام درآورد. عمرو گفت: خدا تو را لعنت کند تو مانند الاغی هستی که کتاب‌ها را حمل می‌کنی».[1] 2. محمد بن ابی‌بکر ضمن نامه‌اش به معاویه، او و پدرش را ملعون و نفرین شده می‌داند و خطاب به او می‌گوید: «تو خود ملعون و نفرین‌شده و نیز پسر فرد نفرین‌شده‌ای! همواره تو و پدرت علیه دین خدا و رسول خدا دردسر و مانع‌تراشی می‌کردید».[2]   [1] . «لعنک الله انّما مثلک کَمَثَلِ الْکَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أو تترکه یلهث فقال له عمرو بل أنت لعنک الله انّما مثلک کَمَثَلِ الْحِمارِ یَحْمِلُ أَسْفارا»؛ مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج ‏5، ص 228، بور سعید، مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا.  [2] . «...و أنت اللعین ابن اللعین لم تزل أنت و أبوک تبغیان لدین الله و رسوله الغوائل...»؛ بلاذری، احمد بن یحیی(متوفای قرن سوم)، انساب الاشراف، ج ‏2، ص 395، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق. در برخی از نسخه‌ها چنین آمده: «اللعین ابن اللعین لم تزل أنت و أبوک تبغیان لرسول الله(ص) الغوائل، و تجهدان فی إطفاء نور الله»؛ یعنی: «و برای خاموش کردن پرتو اسلام کوشیدید». مسعودی، ابو الحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج ‏3، ص 11، قم، دار الهجرة، چاپ دوم، 1409ق. 
عنوان سوال:

آیا این درست است که؛ برخی از صحابه و تابعان با یکدیگر می‌جنگیدند و به جهت کارهای زشت همدیگر را لعن کرده و به یکدیگر ناسزا می‌گفتند؟!


پاسخ:

جنگهای دوران خلافت امام علی(ع) که هر دو طرف آن از صحابه و تابعان بودند، از مسلمات تاریخی است که کسی را یارای انکار آن نیست و تمام مورخان اهل سنت نیز بدان اشاره کرده‌اند، اما در مورد ناسزا گفتن به یکدیگر نیز ماجراهایی در برخی از منابع تاریخی مورد پذیرش اهل سنت نقل شده است:
1. پس از جریان حکمیت، ابو موسی اشعری به عمرو عاص گفت: «خداوند تو را لعنت کند، تو مانند سگی می‌مانی که اگر تحت فشار قرار گیرد زبان از کام درآورد و اگر رهایش کنی [باز هم] زبان از کام درآورد. عمرو گفت: خدا تو را لعنت کند تو مانند الاغی هستی که کتاب‌ها را حمل می‌کنی».[1]
2. محمد بن ابی‌بکر ضمن نامه‌اش به معاویه، او و پدرش را ملعون و نفرین شده می‌داند و خطاب به او می‌گوید: «تو خود ملعون و نفرین‌شده و نیز پسر فرد نفرین‌شده‌ای! همواره تو و پدرت علیه دین خدا و رسول خدا دردسر و مانع‌تراشی می‌کردید».[2]   [1] . «لعنک الله انّما مثلک کَمَثَلِ الْکَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أو تترکه یلهث فقال له عمرو بل أنت لعنک الله انّما مثلک کَمَثَلِ الْحِمارِ یَحْمِلُ أَسْفارا»؛ مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج ‏5، ص 228، بور سعید، مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا.  [2] . «...و أنت اللعین ابن اللعین لم تزل أنت و أبوک تبغیان لدین الله و رسوله الغوائل...»؛ بلاذری، احمد بن یحیی(متوفای قرن سوم)، انساب الاشراف، ج ‏2، ص 395، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق. در برخی از نسخه‌ها چنین آمده: «اللعین ابن اللعین لم تزل أنت و أبوک تبغیان لرسول الله(ص) الغوائل، و تجهدان فی إطفاء نور الله»؛ یعنی: «و برای خاموش کردن پرتو اسلام کوشیدید». مسعودی، ابو الحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج ‏3، ص 11، قم، دار الهجرة، چاپ دوم، 1409ق. 





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین