این موضوع از دو زاویه قابل دقت و توجه است. 1. از باب انتشار فحشا و منکر؛ یعنی هدف منتشر کنندگان ترویج فحشا و منکر است و یا حتی امرار معاش از این راه میباشد که در این صورت؛ آنچه از برخی آیات و روایات به دست میآید؛ این است که انتشاردهندگان گناه مانند مرتکبان آن هستند: (إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَة)؛[1] کسانی که دوست دارند زشتیها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناکی برای آنان در دنیا و آخرت است. (وَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ النَّبِیُّ (ص)‌ مَنْ أَذَاعَ‌ فَاحِشَةً کَانَ کَمُبْتَدِئِهَا)؛[2] امام صادق(ع) از قول پیامبر خدا(ص) نقل میکند: هر کس خبر گناه زشتی را به گوش همگان برساند، مانند آغازگر آن کار زشت است. 2. گاهی برای هشدار و عبرتآموزی است؛ مانند آنچه که بعضاً در جراید و رسانهها منتشر میشود که البته در این موارد ممنوعیت نشر اخبار گناهان گاه جهت مصالحی بالاتر - مانند عبرتآموزی و هشدار به افراد در معرض خطر- برداشته میشود، مانند آنچه پروردگار در قرآن کریم از گناهان اقوام مختلف یاد کرده است: (آیا شما به سراغ مردان می‌روید و راه (تداوم نسل انسان) را قطع می‌کنید و در مجلستان اعمال ناپسند انجام می‌دهید؟! (اما پاسخ قومش جز این نبود که گفتند:) اگر راست می‌گویی عذاب الهی را برای ما بیاور)! پی نوشتها: [1]. نور، 19. [2]. کوفی اهوازی، حسین بن سعید، المؤمن، ص 66، قم، مؤسسة الإمام المهدی علیه السلام، ‌1404ق؛ برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج ‌1، ص 104،‌ قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق. منبع: www.islamquest.net
این موضوع از دو زاویه قابل دقت و توجه است.
1. از باب انتشار فحشا و منکر؛ یعنی هدف منتشر کنندگان ترویج فحشا و منکر است و یا حتی امرار معاش از این راه میباشد که در این صورت؛ آنچه از برخی آیات و روایات به دست میآید؛ این است که انتشاردهندگان گناه مانند مرتکبان آن هستند:
(إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَة)؛[1] کسانی که دوست دارند زشتیها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناکی برای آنان در دنیا و آخرت است.
(وَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ النَّبِیُّ (ص) مَنْ أَذَاعَ فَاحِشَةً کَانَ کَمُبْتَدِئِهَا)؛[2] امام صادق(ع) از قول پیامبر خدا(ص) نقل میکند: هر کس خبر گناه زشتی را به گوش همگان برساند، مانند آغازگر آن کار زشت است.
2. گاهی برای هشدار و عبرتآموزی است؛ مانند آنچه که بعضاً در جراید و رسانهها منتشر میشود که البته در این موارد ممنوعیت نشر اخبار گناهان گاه جهت مصالحی بالاتر - مانند عبرتآموزی و هشدار به افراد در معرض خطر- برداشته میشود، مانند آنچه پروردگار در قرآن کریم از گناهان اقوام مختلف یاد کرده است: (آیا شما به سراغ مردان میروید و راه (تداوم نسل انسان) را قطع میکنید و در مجلستان اعمال ناپسند انجام میدهید؟! (اما پاسخ قومش جز این نبود که گفتند:) اگر راست میگویی عذاب الهی را برای ما بیاور)!
پی نوشتها:
[1]. نور، 19.
[2]. کوفی اهوازی، حسین بن سعید، المؤمن، ص 66، قم، مؤسسة الإمام المهدی علیه السلام، 1404ق؛ برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 1، ص 104، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] اگر یک فرد جوانی فیلم یا عکس زشت و بدی ببیند و موقعیت این کار فراهم شده باشد و از روی قصد نباشد آیا گناه کرده است؟
- [آیت الله بهجت] در بسیاری از از فیلم ها برای ارایه ابعاد منفی و ضد ارزشی کارهای زشت لازم است که برخی از آن ها در فیلم اجرا شده و مثلاً زنی با موهای نیمه برهنه در فیلم بازی کند تا در طول فیلم زشتی و قباحت آن به بینندگان منتقل گردد، آیا اجرای چنین برنامه هایی شرعا اشکال دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا حدس و گمان را می شود به عنوان یک خبر و نظر منتشر نمود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] تظاهر به کارهای حرام در صورت ضرورت نقش در فیلم چه حکمی دارد؟
- [سایر] آیا کسی که برای یادگیری اعمال شب زفاف فیلم مستهجن نگاه کند گناه کرده و آیا این اعمال در فیلم با اعمال سفارش شده در اسلام مغایرت دارد؟
- [سایر] آیا دانلود فیلم و موزیک از اینترنت گناه دارد و حرام است یا اشکالی ندارد؟
- [سایر] آیا این درست است که؛ برخی از صحابه و تابعان با یکدیگر میجنگیدند و به جهت کارهای زشت همدیگر را لعن کرده و به یکدیگر ناسزا میگفتند؟!
- [سایر] آیا ظهور امام زمان(علیه السلام) وقتی روی می دهد که مردم به کارهای زشت دست بزنند یا وقتی در راه راست گام بردارند؟
- [سایر] با توجّه به این که تهمت زدن یکی از کارهای رایج و زشت در برخی افراد است چه موضعی را در قبال آنها باید اتّخاذ کرد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا خبرنگار مجاز است برای تهیه خبر، لباس مبدل بپوشد یا گریم کند تا شناخته نشود و یا مخفیانه با موبایل از آنها فیلم بگیرد؟
- [امام خمینی] اگر فرضاً یک شرکت یا مؤسسه پیدا شود و برای اعانت به مؤسسات خیریه از قبیل بیمارستان یا مدارس اسلامی بلیطهایی منتشر کند، و مردم هم برای اعانت این مؤسسات مبلغی بدهند، و آن شرکت از مال خودش یا وجوهی که از انتشار بلیط به دست میآید، با اجازه تمام پول دهندگان مبلغی به اشخاصی که قرعه به نام آنها بیرون میآید بدهد مانع ندارد، لکن این مجرد فرض است، و بلیطهایی که اکنون فروخته میشود، و قرعهکشیهایی که اکنون عمل میشود، به این نحو نیست، و پول بلیط و قرعه حرام است.
- [آیت الله مظاهری] کسی که بداند یا ثقهای خبر دهد که آب پیدا نمیکند، اگر بعد از داخل شدن وقت نماز وضوی خود را باطل کند یا آبی که دارد بریزد معصیت کرده ولی نمازش با تیمّم صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] توبه از این گناه بزرگ علاوه بر پشیمانی و دست برداشتن از آن عمل زشت و شرمندگی از محضر ربوبی، آن است که اگر مربوط به دیگران است تحصیل رضایت آنان نیز لازم است و اگر ممکن نیست و یا مفسده بالاتری دارد، جبران آن گرچه به دعا و استغفار باشد برای او لازم است. [1]. نور، 19.
- [آیت الله مظاهری] توبه ساحر همان پشیمانی از گذشته و دست برداشتن از این گناه زشت و بزرگ است، و چه بسیار خوب است که بهواسطه بطلان سحر از دیگران و یا از راه دیگر، جبران خسارت کند، ولی اگر آثار سحر او باقی است، چنانچه میتواند خودش یا دیگری باید آن سحر را باطل نماید، همانگونه که اگر به گوش کسی که سحر شده، رسیده باشد، باید او را راضی کند و اگر راضی نشد، توبه تنها کفایت میکند.
- [آیت الله سبحانی] کسی که می داند یا یک شاهد عادل خبر دهد که آب پیدا نمی کند، اگر بعد از داخل شدن وقت نماز، وضوی خود را باطل کند یا آبی که دارد بریزد معصیت کرده. ولی نمازش با تیمّم صحیح است اگر چه احتیاط مستحب آن است که قضای آن نماز را بخواند. دوم از موارد تیمّم
- [امام خمینی] کسی که می داند یا دو شاهد عادل خبر دهد که آب پیدا نمی کند، اگر بعداز داخل شدن وقت نماز وضوی خود را باطل کند یا آبی که دارد بریزد، معصیت کرده ولی نمازش با تیمم صحیح است. اگر چه احتیاط مستحب آن است که قضای آن نماز را بخواند.
- [آیت الله بهجت] کسی که میداند یا دو شاهد عادل خبر دهند که آب پیدا نمیکند، اگر بعد از داخل شدن وقت نماز وضوی خود را باطل کند یا آبی که دارد بریزد معصیت کرده، ولی نمازش با تیمّم صحیح است. 2 مشقّت بیش از حد:
- [آیت الله مظاهری] مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده میشود کارهای دیگر آن مانند رکوع و سجود را با امام یا کمی بعد از امام به جا آورد و اگر عمداً پیش از امام یا مدّتی بعد از امام انجام دهد معصیت کرده ولی نمازش صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر وقت نماز بقدری تنگ است که به واسطة بجا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود ، باید آن مستحب را بجا نیاورد، مثلاً اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود ، باید قنوت نخواند و اگر بخواند معصیت کرده ، ولی نماز او صحیح است .
- [آیت الله مظاهری] اشاعه فحشا (یعنی پراکنده کردن فساد و زشتکاری) از گناهان کبیره در اسلام است و قرآن شریف برای کسی که دوست دارد گناهان آشکار شوند، عذاب دنیا و آخرت را وعده داده است، چه برسد که بخواهد عمل اشاعه فحشا را انجام دهد: (انَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةَ فِی الَّذینَ امَنُوا لَهُمْ عَذابٌ الیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْاخِرَة)[1] (به تحقیق کسانی که دوست میدارند که زشت کاری در میان آنان که ایمان آوردهاند، شیوع پیدا کند، برای آنان در دنیا و آخرت عذابی پر درد خواهد بود.) و آن اقسامی دارد: الف) عیبی را به دروغ نسبت دادن به کسی و آن را درمیان مردم شیوع دادن، و این قسم علاوه بر گناه اشاعه فحشا، گناه تهمت را نیز دارد، و افرادی که دامن به آن شایعه میزنند و آن را برای دیگران میگویند، اگر بدانند که تهمت است، گناهشان مثل کسی است که شایعه را اختراع نموده و اگر ندانند، حرام است و گناه اشاعه فحشا را دارد، علاوه بر اینکه آن شایعه تهمت است و گناه از آن را نیز دارد. ب) پخش کردن عیبی که در کسی هست در میان مردم، و این صورت علاوه بر گناه اشاعه فحشا، گناه غیبت را نیز دارد. ج) گناهی را علنی و در میان مردم انجام دادن، نظیر بیرون آمدن زن با وضع جلف یا بدحجاب و یا بیحجاب و نظیر پخش موسیقیهای شهوتانگیز و پخش غناها و آهنگهای محرّک و یا پخش گفتههای جلف و محرّک در میان مردم و نظیر پخش کتابهای عشقی و رمانهای محرّک و امثال اینها، و این صورت علاوه بر گناهی که مترتّب بر اصل کار است، گناه اشاعه فحشا را نیز دارد و در بسیاری از موارد، گناه دوّم بالاتر از گناه اوّل است.