پیامبر اسلام(ص) فرمود: «هر چیزی عروسی دارد و عروس قرآن سوره "الرحمن" است».[1] امام کاظم(ع) نیز روایتی به همین مضمون از پدران بزرگوار خود نقل کرده است.[2]
لازم به ذکر است که واژه «عروس» اگرچه در زبان فارسی فقط برای دختران به کار می‌رود، ولی در فرهنگ عرب هم به داماد و هم به عروس، البته تا زمانی که در مراسم عروسی حضور داشته باشند، «عروس» گفته میشود.[3]
در توضیح علت توصیف این سوره به عنوان عروس دیدگاه‌های مختلفی بیان شده است:
1. به این دلیل که مرد و زن در چنین مراسمی در بهترین و زیباترین حالات و کامل‌ترین احترام‌ها قرار دارند، به آنها عروس گفته میشود. از این‌رو؛ به این سوره نیز عروس قرآن گفته شده است؛ یعنی این سوره در بین دیگر سوره‌ها، زیباترین حالت دارد و از جایگاهی ویژه برخوردار است.[4]
2. ظاهراً این نام‌گذاری بدان علت است که این سوره با ذکر نعمت‌های خداوند مزیّن شده؛ همان‌طور که عروس با انواع زیورها زینت داده میشود.[5]
3. هر چند همه قرآن عروس است، ولی حقیقتاً، سوره الرحمن عروس قرآن است؛ زیرا این سوره در آهنگ کلامی از موسیقی زیبا و موزون در تعبیر برخوردار است و هماهنگی خیره‌کننده‌ای دارد؛ به حدی که انگار این آیات به صورت شعر نگاشته شده‌اند. این سوره چنان سرشار از رحمت و نعمت طرب است، که قاری آن دچار اشتیاقی همچون شور و شوق عروس میشود.[6]
خلاصه این‌که، زیبایی‌های لفظی و معنایی این سوره، به عنوان دلیل نام‌گذاری این سوره به عروس قرآن، اعلام شده است. [1] . سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج 6، ص 140، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، 1404ق. [2] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 9، ص 296، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش. [3] . فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 1، ص 328، قم، هجرت، چاپ دوم، 1410ق؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 1، ص 135، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق. [4] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 22، ص 93، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش. [5] . قرشی، سید علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، ج10، ص 46، تهران، بنیاد بعثت، چاپ سوم، 1377ش. [6] . صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج 28، ص 10، قم، فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1365ش.
