چرا در میان سوره های قرآن سوره توبه «بسم اللّه الرحمن الرحیم» ندارد؟

فهرست سوره‌های قرآن:

سوره توبه از سوره‌های مدنی قرآن کریم، نهمین سوره در ترتیب کتابت و سیزدهمین در ترتیب نزول است. این سوره را به سبب کاربرد مکرر کلمه توبه با اشتقاقات مختلف آن و احکام و دو مصداق مهم از توبه پذیری خداوند، توبه نام گذاشته‌اند. همچنین در این سوره بر برائت (بیزاری) خداوند و رسول او از مشرکان و اعمال آنان تاکید شده و بدین رو، سوره برائت برخلاف سوره‌های دیگر قرآن بدون «‌بسم الله الرحمن الرحیم‌» نازل شده است. برائت از سوره‌های طوال و کثیرالاسم است و نام‌های متعددی برای آن نقل گردیده است.

بسم الله الرحمن الرحیم مشهور به بَسمَلَه یا تَسمِیه به معنای خواندن نام خدا و ذکر «الله» است. این عبارت ۱۱۴ بار در قرآن تکرار شده است. در ابتدای سوره‌های قرآن به استثنای سوره برائت آمده است و در سوره نمل دوبار، یکبار در ابتدا و یکبار در آیه ۲۶ ذکر شده است. در فضیلت و منزلت بسمله روایات زیادی است و آغاز کردن کارها با آن مورد تأکید است. در اینکه بسمله بخشی از سوره‌های قرآن است، اختلاف است. این اختلاف بر قرائت آن در نماز نیز اثرگذار است. بسمله در ادبیات و هنر اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته است.

سوره الرّحمن [۱] به پنجاه و پنجمین سوره قرآن اطلاق می شود. بحث درباره این سوره در باب صلات آمده است.

توبه به معنای بازگشت بنده به سوی خدا، یکی از اصطلاحات پرتکرار در قرآن و روایات است. در ۶۹ آیه قرآن به موضوع توبه پرداخته شده و با بیان محبت الهی نسبت به توبه‌کنندگان، مردم را به توبه نصوح دعوت می‌کند. در احادیث نیز جایگاه و اهمیت توبه مورد تأکید قرار گرفته و از تأخیر آن نهی شده است. در بخش دیگری از احادیث، با تقسیم گناهان به حق اللهی و حق الناسی راه‌های توبه از اقسام گناهان بیان شده است.

سوره در اصطلاح قطعه ای از قرآن است که از انسجام محتوایی برخوردار بوده و دارای مطلع و مقطع است. قرآن کریم ۱۱۴ سوره دارد که اول آن فاتحه و آخر آن سوره ناس است.

ناصر مَکارِم شیرازی (زاده ۱۳۰۵ش)، از مراجع تقلید شیعیان و یکی از استادان درس خارج فقه و اصول در قم. او یکی از هفت مرجع معرفی شده از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سال ۱۳۷۳ شمسی بوده است. مکارم شیرازی از جوانی تألیفاتی داشته و تا دهه ۱۳۹۰ شمسی، نزدیک به صد اثر از وی منتشر شده است. وی از مدیران مجله مکتب اسلام به ویژه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بوده، و همچنین تفسیر نمونه، یکی از مهمترین تفاسیر معاصر از قرآن، حاصل کار گروهی به سرپرستی وی است.

تفسیر نمونه از تفاسیر ترتیبی قرآن به زبان فارسی، اثر آیت الله ناصر مکارم شیرازی و گروهی از نویسندگان حوزه علمیه قم. تألیف این کتاب ۱۵ سال طول کشیده و نویسندگان کوشیده‌اند آیات قرآن را با زبانی ساده و روان ترجمه و شرح کنند. مؤلف در پیشگفتار این اثر، هدف از تألیف آن را ارائه تفسیری برای استفاده عموم مردم بیان کرده است. تفسیر نمونه به زبان‌های عربی و اردو ترجمه شده است.[۱]

سوره توبه از سوره‌های مدنی قرآن کریم، نهمین سوره در ترتیب کتابت و سیزدهمین در ترتیب نزول است. این سوره را به سبب کاربرد مکرر کلمه توبه با اشتقاقات مختلف آن و احکام و دو مصداق مهم از توبه پذیری خداوند، توبه نام گذاشته‌اند. همچنین در این سوره بر برائت (بیزاری) خداوند و رسول او از مشرکان و اعمال آنان تاکید شده و بدین رو، سوره برائت برخلاف سوره‌های دیگر قرآن بدون «‌بسم الله الرحمن الرحیم‌» نازل شده است. برائت از سوره‌های طوال و کثیرالاسم است و نام‌های متعددی برای آن نقل گردیده است.

بسم الله الرحمن الرحیم مشهور به بَسمَلَه یا تَسمِیه به معنای خواندن نام خدا و ذکر «الله» است. این عبارت ۱۱۴ بار در قرآن تکرار شده است. در ابتدای سوره‌های قرآن به استثنای سوره برائت آمده است و در سوره نمل دوبار، یکبار در ابتدا و یکبار در آیه ۲۶ ذکر شده است. در فضیلت و منزلت بسمله روایات زیادی است و آغاز کردن کارها با آن مورد تأکید است. در اینکه بسمله بخشی از سوره‌های قرآن است، اختلاف است. این اختلاف بر قرائت آن در نماز نیز اثرگذار است. بسمله در ادبیات و هنر اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته است.

شیرازی، صفتِ نسبت به شهر شیراز است و ممکن است به یکی از این افراد اشاره کند:

آشکار کردن را اعلان گویند. اعلان در باب‌های طهارت، زکات، نکاح و شهادات مطرح شده است.

تفسیر از دانش‌های مرتبط با قرآن کریم است که تعریف‌های متعددی از آن ارائه شده، مانند «بيان معانى آيات قرآنى و كشف مقاصد و مداليل آن». واژه تفسیر همچنین برای اشاره به کتاب‌های حاوی تفسیر قرآن به کار می‌رود.

عهد آن است که انسان با خدا پیمان ببندد كه اگر به حاجت‏ شرعى خود برسد كار خيرى را انجام دهد.

توبه به معنای بازگشت بنده به سوی خدا، یکی از اصطلاحات پرتکرار در قرآن و روایات است. در ۶۹ آیه قرآن به موضوع توبه پرداخته شده و با بیان محبت الهی نسبت به توبه‌کنندگان، مردم را به توبه نصوح دعوت می‌کند. در احادیث نیز جایگاه و اهمیت توبه مورد تأکید قرار گرفته و از تأخیر آن نهی شده است. در بخش دیگری از احادیث، با تقسیم گناهان به حق اللهی و حق الناسی راه‌های توبه از اقسام گناهان بیان شده است.

سوره در اصطلاح قطعه ای از قرآن است که از انسجام محتوایی برخوردار بوده و دارای مطلع و مقطع است. قرآن کریم ۱۱۴ سوره دارد که اول آن فاتحه و آخر آن سوره ناس است.

آغاز به حالتی در مقابل پایان گفته می شود.

مکه، مقدس‌ترین شهر مسلمانان و زادگاه اسلام و پیامبر اکرم(ص)، واقع در شبه جزیره عربستان. بکّه، بلدالحرام، بلدالامین و ام‌القری از نام‌های دیگر آن است.

جنگ به ضّم جیم، در اصل کلمه‌ی چینی است و به معنای کشتی‌های بادبان‌دار است.