قلب قرآن به سورة یس اطلاق می شود، زیرا پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله می فرماید: برای هر چیزی قلبی است و قلب قرآن سورة یس است.[1]به سورة (الرحمن) عروس قرآن گفته می شود و این نیز به خاطر روایتی از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله است که فرمود: برای هر چیزی عروسی است و عروس قرآن سورة (الرحمن) است.[2] در توضیح علت اطلاق قلب قرآن بودن بر سورة یس،باید گفت که قلب برای هر موجود زنده نقش اساسی و بنیادی را ایفا می کند به گونه ای که بدون داشتن قلب، آن موجود زنده نمی تواند به حیات خود ادامه دهد، طبق روایت یاد شده، اگر قرآن کریم را به یک موجود تشبیه کنیم، سورة مبارک یس قلب آن خواهد بود، این امر نشان می دهد که در این سوره به مهمترین و اساسی ترین مسایل اسلام که شامل اصول اعتقادات اسلام مثل توحید، نبوت، معاد و خالقیت می شود اشاره شده است به همین خاطر این سوره قلب قرآن نام گرفته است. سورة یس نخست سخن از رسالت پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و قرآن مجید و هدف از نزول آن و پیروان آن به میان می آورد سپس در بخش دیگری رسالت سه نفر از پیامبران الهی و چگونگی دعوت آنها به توحید و مبارزه آنان با شرک را مطرح می کند، در بخش دیگری که از آیة 33 به بعد شروع می شود به نکات جالب توحیدی و نشانه های عظمت خداوند می پردازد. در قسمت دیگر این سوره موضوعات مربوط به معاد و دلائل گوناگون حشر و نشر، سؤال و جواب در قیامت، پایان جهان و بهشت و جهنم سخن می گوید؛ که به نکات تکان دهنده در این باره اشاره می کند. در پایان سوره، صحنه های مختلفی از آفرینش، زندگی، مرگ، انذار و بشارت را مطرح می کند و به انسان ها هشدارهای جدی می دهد.[3] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1379، ق ، ج 17، ص 63، ج 19، ص 105. 2. ناصر مکارم شیرازی و همکاران، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1367، ش، ج 18، ص 307، ج 23، ص 89 و... . -------------------------------------------------------------------------------- [1] . طبرسی، مجمع البیان ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1379 ه ، ج 5، ص 195. [2] . همان، ج 4، ص 413. [3] . مکارم شیرازی ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه ، چاپ دهم، 1371، ج 18، ص 307.
قلب قرآن به سورة یس اطلاق می شود، زیرا پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله می فرماید: برای هر چیزی قلبی است و قلب قرآن سورة یس است.[1]به سورة (الرحمن) عروس قرآن گفته می شود و این نیز به خاطر روایتی از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله است که فرمود: برای هر چیزی عروسی است و عروس قرآن سورة (الرحمن) است.[2] در توضیح علت اطلاق قلب قرآن بودن بر سورة یس،باید گفت که قلب برای هر موجود زنده نقش اساسی و بنیادی را ایفا می کند به گونه ای که بدون داشتن قلب، آن موجود زنده نمی تواند به حیات خود ادامه دهد، طبق روایت یاد شده، اگر قرآن کریم را به یک موجود تشبیه کنیم، سورة مبارک یس قلب آن خواهد بود، این امر نشان می دهد که در این سوره به مهمترین و اساسی ترین مسایل اسلام که شامل اصول اعتقادات اسلام مثل توحید، نبوت، معاد و خالقیت می شود اشاره شده است به همین خاطر این سوره قلب قرآن نام گرفته است.
سورة یس نخست سخن از رسالت پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و قرآن مجید و هدف از نزول آن و پیروان آن به میان می آورد سپس در بخش دیگری رسالت سه نفر از پیامبران الهی و چگونگی دعوت آنها به توحید و مبارزه آنان با شرک را مطرح می کند، در بخش دیگری که از آیة 33 به بعد شروع می شود به نکات جالب توحیدی و نشانه های عظمت خداوند می پردازد. در قسمت دیگر این سوره موضوعات مربوط به معاد و دلائل گوناگون حشر و نشر، سؤال و جواب در قیامت، پایان جهان و بهشت و جهنم سخن می گوید؛ که به نکات تکان دهنده در این باره اشاره می کند. در پایان سوره، صحنه های مختلفی از آفرینش، زندگی، مرگ، انذار و بشارت را مطرح می کند و به انسان ها هشدارهای جدی می دهد.[3]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1379، ق ، ج 17، ص 63، ج 19، ص 105.
2. ناصر مکارم شیرازی و همکاران، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1367، ش، ج 18، ص 307، ج 23، ص 89 و... .
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . طبرسی، مجمع البیان ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1379 ه ، ج 5، ص 195.
[2] . همان، ج 4، ص 413.
[3] . مکارم شیرازی ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه ، چاپ دهم، 1371، ج 18، ص 307.
- [سایر] چرا سوره های یس و الرحمن به قلب و عروس قرآن معروف اند؟
- [سایر] چرا در میان سوره های قرآن سوره توبه «بسم اللّه الرحمن الرحیم» ندارد؟
- [سایر] چرا سورههای «یس» و «الرحمن» به قلب و عروس قرآن معروفاند؟
- [سایر] سوره یاسین قلب قرآن است یعنی چه؟
- [سایر] قلب قرآن چه سوره ای است؟
- [سایر] چرا سوره (الرحمن) را عروس قرآن میگویند؟
- [سایر] در کدام سوره ی قرآن آمده است که اعوذ بالله من الشیطان الرجیم را باید قبل از بسم الله الرحمن الرحیم گفت؟
- [سایر] چرا در ابتدای سوره توبه (بسم الله الرحمن الرحیم) نیست؟ اگر امروزه آن را با بسم الله بخوانیم، اشکال دارد؟ و آیا درست است که: در نسخه ای از قرآن که در دست ابن مسعود بود در ابتدای سورۀ توبه بسم الرحمن الرحیم وجود داشته است و همچنین در حدود 157 آیه از ابتدای این سوره حذف شده و قبل از آن سورۀ توبه به بلندی سورۀ بقره بوده است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا می توان بعد از گفتن (بسم الله الرحمن الرحیم)، سوره نماز را معین کرد، یا از سوره ای به سوره دیگر عدول نمود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اگر "بسم الله الرحمن الرحیم" اول سوره را در نماز واجب به نیت سوره توحید عادت کرده باشیم بگوئیم و تصمیم داشته باشیم سوره ای جز سوره توحید بخوانیم و از روی فراموشی بدون این که توجه کنیم الان چه سوره ای قرار است خوانده شود "بسم الله الرحمن الرحیم" بگوئیم الف-آیا باید دوباره به نیت آن سوره "بسم الله الرحمن الرحیم" بگوئیم؟ آیا احتیاطاً مجاز به دوباره گفتن هستیم؟ در مورد نماز مستحبی چطور؟ اگر به سوره ای جز توحید و کافرون عادت داشته باشیم چطور؟ ب- آیا مجزی است در نماز واجب یا مستحبی از سوره توحید را به سوره کافرون عدول کرد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند. البته مستحب است مردها حمد و سوره نماز ظهر روز جمعه و (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم) را در همه نمازهای ظهر و عصر بلند بخوانند.
- [آیت الله اردبیلی] هر سورهای را که نمازگزار بخواهد بخواند، باید (بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ) آن را به نیّت همان سوره بگوید، پس نمیتواند اوّل (بِسمِ اللّهِ الرَّحمن الرَّحیمِ) را بگوید و بعد سوره را انتخاب نماید و یا آن را به قصد سورهای بگوید و سوره دیگری را بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید قرائت آن را آهسته بخوانند و نیت آن را به زبان نیاورند و احتیاط آن است که (بسم اللَّه الرحمن الرحیم) آن را هم آهسته بگویند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید آن را آهسته بخوانند و نیت آن را به زبان نیاورند، و احتیاط واجب آن است که "بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم" آن را هم آهسته بگویند.
- [امام خمینی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید نیت آن را به زبان نیاورد، و احتیاط واجب آن است که سوره حمد و "بسم الله" آن را هم آهسته بگوید.
- [آیت الله اردبیلی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و نباید نیّت آن را به زبان آورند و احتیاط واجب آن است که سوره (حمد) و حتی (بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم) آن را نیز آهسته بخوانند.
- [امام خمینی] - ترجمه سوره قل هو الله احد بسم الله الرحمن الرحیم: (قل هو الله احد)، یعنی بگو ای محمد (ص) که خداوند، خدایی است یگانه. (الله الصمد)، یعنی خدایی که از تمام موجودات بی نیاز است. (لم یلد و لم یولد)، فرزند ندارد و فرزند کسی نیست. (و لم یکن له کفوا احد)، یعنی هیچ کس از مخلوقات مثل او نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] پنج چیز بر جنب حرام است اول رساندن جایی از بدن خود به خط قران یا به اسم مبارک ذات خداوند متعال به هر لغتی که باشد و سایر اسماء حسنی و بنابر احتیاط مستحب اسمای انبیا و ایمه و حضرت زهرا علیهم السلام را مس ننماید دوم رفتن در مسجدالحرام و مسجد پیغمبر صلی الله علیه واله وسلم اگر چه از یک در داخل و از در دیگر خارج شود سوم توقف در مساجد دیگر ولی اگر از یک در مسجد داخل و از در دیگر خارج شود مانعی ندارد و همچنین توقف در حرم امامان علیهم السلام حرام است و احتیاط واجب ان است که از رفتن در حرم ایمه علیهم السلام خودداری کند اگر چه از یک در داخل و از در دیگر خارج شود چهارم گذاشتن چیزی در مسجد و همچنین بنابر احتیاط واجب داخل شدن در مسجد برای برداشتن چیزی پنجم خواندن هر یک از ایات سجده واجب و ان ایات در چهار سوره است اول سوره سی و دوم قران الم تنزیل دوم سوره چهل و یکم حم سجده فصلت سوم سوره پنجاه و سوم والنجم چهارم سوره نود و ششم اقرا و بنابر احتیاط واجب از خواندن بقیه این چهار سوره حتی از خواندن بسم الله الرحمن الرحیم بلکه بعض ان به قصد این سوره ها نیز خودداری کند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید آن را آهسته بخوانند و نیت آن را به زبان نیاورند و احتیاط واجب آن است که (بسم اللّه) آن را هم آهسته بگویند.
- [آیت الله بروجردی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید آن را آهسته بخوانند و نیت آن را به زبان نیاورد و احتیاط واجب آن است که (بسم الله) آن را هم آهسته بگویند.