الرحمن
سوره الرّحمن [۱] به پنجاه و پنجمین سوره قرآن اطلاق می شود. بحث درباره این سوره در باب صلات آمده است.
هر سوره‌ای را که نمازگزار بخواهد بخواند، باید (بِسمِ اللّه‌ِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ) آن را به نیّت همان سوره بگوید، پس نمی‌تواند اوّل (بِسمِ اللّه‌ِ الرَّحمن الرَّحیمِ) را بگوید و بعد سوره را انتخاب نماید و یا آن را به قصد سوره‌ای بگوید و سوره دیگری را بخواند.
عنوان مسئله:
هر سوره‌ای را که نمازگزار بخواهد بخواند، باید (بِسمِ اللّه‌ِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ) آن را به نیّت همان سوره بگوید، پس نمی‌تواند اوّل (بِسمِ اللّه‌ِ الرَّحمن الرَّحیمِ) را بگوید و بعد سوره را انتخاب نماید و یا آن را به قصد سوره‌ای بگوید و سوره دیگری را بخواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا باید برای هر سوره در نماز قبل از بسم الله نیت همان سوره را کرد و بعد بسم الله آن را به نیت آن گفت؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نمازگزار بدون اینکه تصمیم به خواندن سوره معیّنی گرفته باشد، بسم الله را بگوید، بعد تصمیم بگیرد که سوره مبارکه قدر را بخواند، آیا باید مجددّاً بسم الله را بگوید؟
- [آیت الله سبحانی] آیا به نظر حضرت عالی بسم الله هر سوره جزء آن سوره است؟ و اگر فردی در نماز بعد از حمد به نیّت خواندن یک سوره بسم الله بگوید و بعد نیّتش عوض شود و بخواهد سوره دیگری بخواند باید دوباره بسم الله بگوید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اگر "بسم الله الرحمن الرحیم" اول سوره را در نماز واجب به نیت سوره توحید عادت کرده باشیم بگوئیم و تصمیم داشته باشیم سوره ای جز سوره توحید بخوانیم و از روی فراموشی بدون این که توجه کنیم الان چه سوره ای قرار است خوانده شود "بسم الله الرحمن الرحیم" بگوئیم الف-آیا باید دوباره به نیت آن سوره "بسم الله الرحمن الرحیم" بگوئیم؟ آیا احتیاطاً مجاز به دوباره گفتن هستیم؟ در مورد نماز مستحبی چطور؟ اگر به سوره ای جز توحید و کافرون عادت داشته باشیم چطور؟ ب- آیا مجزی است در نماز واجب یا مستحبی از سوره توحید را به سوره کافرون عدول کرد؟
- [سایر] چرا در میان سوره های قرآن سوره توبه «بسم اللّه الرحمن الرحیم» ندارد؟
- [سایر] چرا سوره توبه بسم الله ندارد؟
- [سایر] چرا در اوّل سوره توبه «بسم الله» نیست و چرا در وسط سوره نمل «بسم الله» هست؟
- [سایر] آیا بسم الله الرحمن الرحیم یکی از آیات سوره حمد است؟
- [سایر] آیا بسم الله جزو آیات سوره است؟
- [سایر] چرا سوره توبه با بسم الله آغاز نمیگردد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و نباید نیّت آن را به زبان آورند و احتیاط واجب آن است که سوره (حمد) و حتی (بِسْمِ اللّه‌ِ الرَّحْمنِ الرَّحیم) آن را نیز آهسته بخوانند.
- دو سوره (فیل) و (قریش) و نیز دو سوره (الضّحی) و (انشراح) با هم در نماز یک سوره محسوب میشوند و باید با همان ترتیبی که در قرآن آمده و با گفتن (بِسم اللّه‌ِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ) برای هر کدام خوانده شوند.
- مکروه است سوره‌ای را که در رکعت اوّل خوانده در رکعت دوم نیز بخواند، ولی اگر سوره (قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ) را در هر دو رکعت بخواند، مکروه نیست.
- مستحب است در رکعت اوّل پیش از خواندن حمد بگوید: (اَعُوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ) و در رکعت اوّل و دوم نماز ظهر و عصر (بِسْمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم) را بلند بگوید و مستحب است حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند؛ یعنی آن را به آیه بعد نچسباند و در حال خواندن حمد و سوره، به معنای آیه توجه داشته باشد. اگر نماز را به جماعت میخواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی میخواند، بعد از آن که حمد خود او تمام شد بگوید: (اَلحَمْدُ للّهِ رَبِّ العالَمین) و بعد از خواندن سوره (قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ)، یک یا دو یا سه مرتبه (کَذلِکَ اللّهُ رَبِّی) یا سه مرتبه (کَذلِکَ اللّهُ رَبُّنا) بگوید و بعد از خواندن سوره کمی صبر کند، بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید یا قنوت را بخواند.
- اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره (قل هو اللّه أحد) یا سوره (قل یا أیّها الکافرون) را بخواند، بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند.
- (بِسْمِ اللّه‌ِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ) یعنی: (آغاز میکنم به نام خداوندی که در دنیا بر مؤمن و کافر و در آخرت بر مؤمن رحم مینماید.) (قُلْ هُوَ اللّهُ أحَدٌ) یعنی: (بگو ای محمد صلیاللهعلیهوآلهوسلم که خداوند، یگانه است.) (اَللّهُ الصَّمَدُ) یعنی: (خدا از تمام موجودات بینیاز است و همه به او نیازمندند.) (لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ) یعنی: (فرزند ندارد و فرزند کسی نیست.) (وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوا أحَدٌ) یعنی: (و هیچ کس مثل او نیست.)
- اگر مقداری از سوره را فراموش کند یا از روی ناچاری، مثلاً به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگری نتواند آن را تمام نماید، میتواند آن سوره را رها کند و سوره دیگری را بخواند، اگرچه از دو ثلث آن گذشته باشد یا سوره‌ای که میخوانده، (قل هو اللّه أحد) یا (قل یا أیّها الکافرون) باشد.
- اگر در رکعت سوم و چهارم حمد بخواند، بنابر احتیاط واجب باید (بسم اللّه) آن را نیز آهسته بگوید.
- دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فورا نیّت سجده سهو کند و پیشانی را بر چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: (بِسْمِ اللّه‌ِ وَبِاللّهِ وَصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ) ی (بِسْمِ اللّه‌ِ وَبِاللّهِ أللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ) و بهتر است که بگوید: (بِسْمِ اللّه‌ِ وَبِاللّهِ ألسَّلامُ عَلَیْکَ أیُّهَا النَّبِیُّ وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ) و بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهّد سلام دهد.
- اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره توحید (قل هو اللّه أحد) یا سوره کافرون (قل یا أیّها الکافرون) شود، نمی‌تواند آن را رها کند و سوره دیگری بخواند، ولی اگر در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه از روی فراموشی به جای سوره جمعه یا منافقین یکی از این دو سوره را بخواند، تا دو ثلث آن را نخوانده، میتواند آن را رها کند و سوره (جمعه) یا (منافقین) را بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید قرائت آن را آهسته بخوانند و نیت آن را به زبان نیاورند و احتیاط آن است که (بسم اللَّه الرحمن الرحیم) آن را هم آهسته بگویند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید آن را آهسته بخوانند و نیت آن را به زبان نیاورند، و احتیاط واجب آن است که "بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم" آن را هم آهسته بگویند.
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید ان را اهسته بخواند و نیت ان را به زبان نیاورد و بنابر احتیاط واجب بسم الله ان را هم اهسته بگوید
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید آن را آهسته بخواند و نیت آن را به زبان نیاورد، و احتیاط واجب آن است که بسم الله آن را هم آهسته بگوید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان بخواهد الله اکبر را به چیزی که بعد از آن می خواند مثلاً به بِسْمِ "اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ" بچسباند باید "راء" اکبر را با پیش بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان بخواهد (اللهُ اکبر) را به چیزی که بعد از آن می خواند مثلاً به بسم الله الرحمن الرحیم ) بچسباند باید (ر) اکبر را با پیش بخواند .
- [آیت الله مظاهری] اگر در رکعت سوّم و چهارم حمد بخواند باید بسم اللَّه آن را هم آهسته بگوید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نمازگزار میتواند (اللَّه اکبر) را به چیزی که بعد از آن میخواند؛ مثلاً به (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ) بچسباند و در این صورت بنا بر احتیاط مستحب (ر) اکبر را پیش بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان بخواهد (اللّه اکبر) را به چیزی که بعد از آن میخواند ، مثلاً به (بسم اللّه الرحمن الرحیم) بچسباند ، بهتر آن است که (راء) اکبر را پیش بدهد ، ولی احتیاط مستحب آن است که در نماز واجب نچسباند .
- [امام خمینی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید نیت آن را به زبان نیاورد، و احتیاط واجب آن است که سوره حمد و "بسم الله" آن را هم آهسته بگوید.