نوشیدن
اطعمه و اشربه یکی از اقسام احکام، در اسلام است.
آداب نوشیدن آب چیست؟
آب، مایع طاهر و مطهری است که از ضروریات زندگی جانداران می‌باشد. ارزش این مایع گران‌قدر به حدّی است که امام علی(ع) آن‌را برترین نوشیدنی‌ در دنیا و آخرت دانسته‌اند[1] و در روایت دیگری توصیه شده است که آب را به گونه‌ای بنوشید که از نوشیدن آن لذت ببرید.[2] امروزه با افزایش جمعیت و به دنبال آن، بالا رفتن مصرف آب در کشاورزی و صنعت، مصرف صحیح و خودداری از اسراف، مهم‌ترین نکته ضروری در مورد آب می‌باشد که باید به آن دقت کرد؛ زیرا توصیه‌های بسیاری در اسلام در مذمت اسراف نقل شده است.[3] علاوه بر این، توصیه‌هایی پیرامون نوشیدن آب در ظرف‌های خاصی وجود دارد که این روایات مرتبط با ظرف‌های زمان صدور روایت است.[4] اما توصیه‌های بسیاری هم وجود دارد که امروزه قابل اجرا است. دعا هنگام نوشیدن آب پیامبر خدا(ص) هنگام نوشیدن آب این دعا را می‌خواند: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَهُ عَذْبًا فُرَاتًا بِرَحْمَتِهِ، وَ لَمْ یَجْعَلُهُ مَالِحًا لجَاجًا بِذُنُوبِنَا»؛[5] سپاس خداوندی را که این آب را با رحمتش گوارا گردانید و آن‌را به مجازات گناهان ما، شور و گندیده قرار نداد. امام صادق(ع) فرمود: هرگاه کسی پیش از آب خوردن «بِسْم اللّهِ» بگوید سپس [نوشیدن آب را] قطع کرده و «الحمد لله» بگوید. سپس قبل از نوشیدن مجدد «بِسْمِ اللّهِ» بگوید و بخورد و بعد از خوردن دوباره «اَلْحَمْدُ لِلّهِ» بگوید؛ تا زمانی که آن آب در شکم او است تسبیح خدا گوید و ثوابش از برای او باشد.[6] دعاهای دیگری نیز در همین زمینه در منابع روایی نقل شده است.[7] آرام نوشیدن آب در روایات آمده است، آب را باید به آرامی نوشید و از یک‌باره خوردن آن پرهیز کرد؛ پیامبر خدا(ص) فرمود: «آب را به آرامی بمکید، و آن‌را نبلعید».[8] ایستاده خوردن آب در روز و نشسته نوشیدن در شب امام صادق(ع) فرمود: «ایستاده آشامیدن آب در روز، غذا را گوارا می‌سازد و ایستاده آشامیدن آب در شب، زردآب می‌آورد».[9] در این زمینه روایات دیگری نیز وجود دارد.[10] با سه نفس خوردن آب امام صادق(ع) فرمود: نزد پدرم نشسته بود و عبدالله بن علی (برادر امام باقر) آمد و اجازه حضور برای عمرو بن عبید و ... گرفت. آنان، پس از اجازه نزد آن‌حضرت آمدند و نشستند و گفتند: ای اباجعفر! برای هر کاری روشی وجود دارد که باید بدان ملتزم بود؟ امام فرمود: «آری کاری نیست، مگر آن‌که روشی دارد که باید بدان ملتزم بود»، سپس آب خواست و کوزه آب را آوردند. آن افراد گفتند: ای اباجعفر! آیا برای نوشیدن آب از این کوزه نیز روشی وجود دارد؟ امام فرمود: «برای کسی که می‌نوشد روشی وجود دارد»، گفتند: چه روشی؟! فرمود: «هرکسی که می‌خواهد آب بنوشد، با سه نفس بنوشد و در هر نفس حمد خدا گوید و البته از گوشه کوزه بنوشد و از جای شکسته کوزه اگر شکسته است؛ ننوشد. سپس بگوید: "الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی سَقَانِی مَاءً عَذْباً فُرَاتاً بِرَحْمَتِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْهُ مِلْحاً أُجَاجاً بِذُنُوبِی"؛ ‏حمد خدا را که به من آب شیرین گوارا از رحمتش نوشانید و آن‌را به جهت گناهانم، شور و تلخ نساخت».[11] علاوه بر این، در منابع شیعه[12] و سنی[13] روایات دیگری را پیرامون سه بار نوشیدن آب نقل شده است. [1] . ابن حیون مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف،‏ ج 2، ص 127، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق. [2] . شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 184، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق. [3] . ر.ک: 20163؛اسراف و تبذیر در قرآن [4] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 386، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [5] . أبو بکر بیهقی، أحمد بن حسین، شعب الإیمان، محقق، عبد العلی، عبد الحمید حامد، ندوی، مختار أحمد، ج 6، ص 272، هند، مکتبة الرشد، چاپ اول، 1423ق؛ أبو القاسم طبرانی، سلیمان بن أحمد، الدعاء، محقق، عطا، مصطفی عبد القادر، ج 1، ص 280، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1413ق. [6] . المحاسن، ج ‏2، ص 578. [7] . ر.ک: طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 151، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق؛ شیخ بهایی، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة من الواجبات و المستحبات، ص 176، بیروت، دار الأضواء، چاپ اول، 1405ق. [8] . کوفی، محمد بن محمد، الجعفریات (الأشعثیات)، ص 161، تهران، مکتبة نینوی الحدیثة، چاپ اول، بی‌تا. [9] . الکافی، ج ‏6، ص 383. ر.ک: «دلیل علمی ایستادن و نشستن در حال نوشیدن آب»، سؤال 2825. [10] . ر.ک: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 353، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق. [11] . المحاسن، ج ‏2، ص 577. [12] . ر.ک: شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 9، ص 95، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [13] . ر.ک: أبو نعیم اصفهانی، أحمد بن عبد الله، الطب النبوی، ج 2، ص 675، دار ابن حزم، چاپ اول، 2006 م.
آب، مایع طاهر و مطهری است که از ضروریات زندگی جانداران می‌باشد. ارزش این مایع گران‌قدر به حدّی است که امام علی(ع) آن‌را برترین نوشیدنی‌ در دنیا و آخرت دانسته‌اند[1] و در روایت دیگری توصیه شده است که آب را به گونه‌ای بنوشید که از نوشیدن آن لذت ببرید.[2] امروزه با افزایش جمعیت و به دنبال آن، بالا رفتن مصرف آب در کشاورزی و صنعت، مصرف صحیح و خودداری از اسراف، مهم‌ترین نکته ضروری در مورد آب می‌باشد که باید به آن دقت کرد؛ زیرا توصیه‌های بسیاری در اسلام در مذمت اسراف نقل شده است.[3] علاوه بر این، توصیه‌هایی پیرامون نوشیدن آب در ظرف‌های خاصی وجود دارد که این روایات مرتبط با ظرف‌های زمان صدور روایت است.[4] اما توصیه‌های بسیاری هم وجود دارد که امروزه قابل اجرا است. دعا هنگام نوشیدن آب پیامبر خدا(ص) هنگام نوشیدن آب این دعا را می‌خواند: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَهُ عَذْبًا فُرَاتًا بِرَحْمَتِهِ، وَ لَمْ یَجْعَلُهُ مَالِحًا لجَاجًا بِذُنُوبِنَا»؛[5] سپاس خداوندی را که این آب را با رحمتش گوارا گردانید و آن‌را به مجازات گناهان ما، شور و گندیده قرار نداد. امام صادق(ع) فرمود: هرگاه کسی پیش از آب خوردن «بِسْم اللّهِ» بگوید سپس [نوشیدن آب را] قطع کرده و «الحمد لله» بگوید. سپس قبل از نوشیدن مجدد «بِسْمِ اللّهِ» بگوید و بخورد و بعد از خوردن دوباره «اَلْحَمْدُ لِلّهِ» بگوید؛ تا زمانی که آن آب در شکم او است تسبیح خدا گوید و ثوابش از برای او باشد.[6] دعاهای دیگری نیز در همین زمینه در منابع روایی نقل شده است.[7] آرام نوشیدن آب در روایات آمده است، آب را باید به آرامی نوشید و از یک‌باره خوردن آن پرهیز کرد؛ پیامبر خدا(ص) فرمود: «آب را به آرامی بمکید، و آن‌را نبلعید».[8] ایستاده خوردن آب در روز و نشسته نوشیدن در شب امام صادق(ع) فرمود: «ایستاده آشامیدن آب در روز، غذا را گوارا می‌سازد و ایستاده آشامیدن آب در شب، زردآب می‌آورد».[9] در این زمینه روایات دیگری نیز وجود دارد.[10] با سه نفس خوردن آب امام صادق(ع) فرمود: نزد پدرم نشسته بود و عبدالله بن علی (برادر امام باقر) آمد و اجازه حضور برای عمرو بن عبید و ... گرفت. آنان، پس از اجازه نزد آن‌حضرت آمدند و نشستند و گفتند: ای اباجعفر! برای هر کاری روشی وجود دارد که باید بدان ملتزم بود؟ امام فرمود: «آری کاری نیست، مگر آن‌که روشی دارد که باید بدان ملتزم بود»، سپس آب خواست و کوزه آب را آوردند. آن افراد گفتند: ای اباجعفر! آیا برای نوشیدن آب از این کوزه نیز روشی وجود دارد؟ امام فرمود: «برای کسی که می‌نوشد روشی وجود دارد»، گفتند: چه روشی؟! فرمود: «هرکسی که می‌خواهد آب بنوشد، با سه نفس بنوشد و در هر نفس حمد خدا گوید و البته از گوشه کوزه بنوشد و از جای شکسته کوزه اگر شکسته است؛ ننوشد. سپس بگوید: "الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی سَقَانِی مَاءً عَذْباً فُرَاتاً بِرَحْمَتِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْهُ مِلْحاً أُجَاجاً بِذُنُوبِی"؛ ‏حمد خدا را که به من آب شیرین گوارا از رحمتش نوشانید و آن‌را به جهت گناهانم، شور و تلخ نساخت».[11] علاوه بر این، در منابع شیعه[12] و سنی[13] روایات دیگری را پیرامون سه بار نوشیدن آب نقل شده است. [1] . ابن حیون مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف،‏ ج 2، ص 127، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق. [2] . شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 184، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق. [3] . ر.ک: 20163؛اسراف و تبذیر در قرآن [4] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 386، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [5] . أبو بکر بیهقی، أحمد بن حسین، شعب الإیمان، محقق، عبد العلی، عبد الحمید حامد، ندوی، مختار أحمد، ج 6، ص 272، هند، مکتبة الرشد، چاپ اول، 1423ق؛ أبو القاسم طبرانی، سلیمان بن أحمد، الدعاء، محقق، عطا، مصطفی عبد القادر، ج 1، ص 280، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1413ق. [6] . المحاسن، ج ‏2، ص 578. [7] . ر.ک: طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 151، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق؛ شیخ بهایی، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة من الواجبات و المستحبات، ص 176، بیروت، دار الأضواء، چاپ اول، 1405ق. [8] . کوفی، محمد بن محمد، الجعفریات (الأشعثیات)، ص 161، تهران، مکتبة نینوی الحدیثة، چاپ اول، بی‌تا. [9] . الکافی، ج ‏6، ص 383. ر.ک: «دلیل علمی ایستادن و نشستن در حال نوشیدن آب»، سؤال 2825. [10] . ر.ک: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 353، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق. [11] . المحاسن، ج ‏2، ص 577. [12] . ر.ک: شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 9، ص 95، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [13] . ر.ک: أبو نعیم اصفهانی، أحمد بن عبد الله، الطب النبوی، ج 2، ص 675، دار ابن حزم، چاپ اول، 2006 م.
پاسخ:
آب، مایع طاهر و مطهری است که از ضروریات زندگی جانداران می‌باشد. ارزش این مایع گران‌قدر به حدّی است که امام علی(ع) آن‌را برترین نوشیدنی در دنیا و آخرت دانسته‌اند[1] و در روایت دیگری توصیه شده است که آب را به گونه‌ای بنوشید که از نوشیدن آن لذت ببرید.[2]
امروزه با افزایش جمعیت و به دنبال آن، بالا رفتن مصرف آب در کشاورزی و صنعت، مصرف صحیح و خودداری از اسراف، مهمترین نکته ضروری در مورد آب می‌باشد که باید به آن دقت کرد؛ زیرا توصیه‌های بسیاری در اسلام در مذمت اسراف نقل شده است.[3]
علاوه بر این، توصیه‌هایی پیرامون نوشیدن آب در ظرف‌های خاصی وجود دارد که این روایات مرتبط با ظرف‌های زمان صدور روایت است.[4]
اما توصیه‌های بسیاری هم وجود دارد که امروزه قابل اجرا است.
دعا هنگام نوشیدن آب
پیامبر خدا(ص) هنگام نوشیدن آب این دعا را می‌خواند: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَهُ عَذْبًا فُرَاتًا بِرَحْمَتِهِ، وَ لَمْ یَجْعَلُهُ مَالِحًا لجَاجًا بِذُنُوبِنَا»؛[5] سپاس خداوندی را که این آب را با رحمتش گوارا گردانید و آن‌را به مجازات گناهان ما، شور و گندیده قرار نداد.
امام صادق(ع) فرمود: هرگاه کسی پیش از آب خوردن «بِسْم اللّهِ» بگوید سپس [نوشیدن آب را] قطع کرده و «الحمد لله» بگوید. سپس قبل از نوشیدن مجدد «بِسْمِ اللّهِ» بگوید و بخورد و بعد از خوردن دوباره «اَلْحَمْدُ لِلّهِ» بگوید؛ تا زمانی که آن آب در شکم او است تسبیح خدا گوید و ثوابش از برای او باشد.[6]
دعاهای دیگری نیز در همین زمینه در منابع روایی نقل شده است.[7]
آرام نوشیدن آب
در روایات آمده است، آب را باید به آرامی نوشید و از یک‌باره خوردن آن پرهیز کرد؛ پیامبر خدا(ص) فرمود: «آب را به آرامی بمکید، و آن‌را نبلعید».[8]
ایستاده خوردن آب در روز و نشسته نوشیدن در شب
امام صادق(ع) فرمود: «ایستاده آشامیدن آب در روز، غذا را گوارا می‌سازد و ایستاده آشامیدن آب در شب، زردآب می‌آورد».[9]
در این زمینه روایات دیگری نیز وجود دارد.[10]
با سه نفس خوردن آب
امام صادق(ع) فرمود: نزد پدرم نشسته بود و عبدالله بن علی (برادر امام باقر) آمد و اجازه حضور برای عمرو بن عبید و ... گرفت. آنان، پس از اجازه نزد آن‌حضرت آمدند و نشستند و گفتند: ای اباجعفر! برای هر کاری روشی وجود دارد که باید بدان ملتزم بود؟ امام فرمود: «آری کاری نیست، مگر آنکه روشی دارد که باید بدان ملتزم بود»، سپس آب خواست و کوزه آب را آوردند. آن افراد گفتند: ای اباجعفر! آیا برای نوشیدن آب از این کوزه نیز روشی وجود دارد؟ امام فرمود: «برای کسی که می‌نوشد روشی وجود دارد»، گفتند: چه روشی؟! فرمود: «هرکسی که می‌خواهد آب بنوشد، با سه نفس بنوشد و در هر نفس حمد خدا گوید و البته از گوشه کوزه بنوشد و از جای شکسته کوزه اگر شکسته است؛ ننوشد. سپس بگوید: "الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی سَقَانِی مَاءً عَذْباً فُرَاتاً بِرَحْمَتِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْهُ مِلْحاً أُجَاجاً بِذُنُوبِی"؛ حمد خدا را که به من آب شیرین گوارا از رحمتش نوشانید و آن‌را به جهت گناهانم، شور و تلخ نساخت».[11]
علاوه بر این، در منابع شیعه[12] و سنی[13] روایات دیگری را پیرامون سه بار نوشیدن آب نقل شده است. [1] . ابن حیون مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف، ج 2، ص 127، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق. [2] . شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 184، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق. [3] . ر.ک: 20163؛اسراف و تبذیر در قرآن [4] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 386، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [5] . أبو بکر بیهقی، أحمد بن حسین، شعب الإیمان، محقق، عبد العلی، عبد الحمید حامد، ندوی، مختار أحمد، ج 6، ص 272، هند، مکتبة الرشد، چاپ اول، 1423ق؛ أبو القاسم طبرانی، سلیمان بن أحمد، الدعاء، محقق، عطا، مصطفی عبد القادر، ج 1، ص 280، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1413ق. [6] . المحاسن، ج 2، ص 578. [7] . ر.ک: طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 151، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق؛ شیخ بهایی، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة من الواجبات و المستحبات، ص 176، بیروت، دار الأضواء، چاپ اول، 1405ق. [8] . کوفی، محمد بن محمد، الجعفریات (الأشعثیات)، ص 161، تهران، مکتبة نینوی الحدیثة، چاپ اول، بی‌تا. [9] . الکافی، ج 6، ص 383. ر.ک: «دلیل علمی ایستادن و نشستن در حال نوشیدن آب»، سؤال 2825. [10] . ر.ک: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 353، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق. [11] . المحاسن، ج 2، ص 577. [12] . ر.ک: شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 9، ص 95، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [13] . ر.ک: أبو نعیم اصفهانی، أحمد بن عبد الله، الطب النبوی، ج 2، ص 675، دار ابن حزم، چاپ اول، 2006 م.
- [سایر] نوشیدن آب چه فایده ای دارد؟
- [سایر] نوشیدن آب چه فایده ای دارد؟
- [سایر] آب نوشیدن ناشتا چه ضرری دارد؟
- [سایر] نوشیدن آب به صورت مکیدن چه فایده ای دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در هنگام نوشیدن آب به چه چیزی توصیه شده است؟
- [سایر] نوشیدن آب در میان غذا خوردن چه ضرری دارد؟
- [سایر] نوشیدن آب سرد در حمام چه ضرری دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نوشیدن آب از بطری شراب چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] نوشیدن نوشابه های خارجی و آب جو چگونه است ؟
- [آیت الله خامنه ای] دستور شریعت نسبت به نوشیدن آب در حال ایستاده چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چند کار در روایات به هنگام آشامیدن آب توصیه شده است: 1 آب را بطور مکیدن بیاشامد 2 در روز ایستاده آب بخورد 3 پیش از نوشیدن آب (بسم الله) و بعد آن (الحمد لله) بگوید. 4 آب را به سه نفس بیاشامد، نه یک نفس. 5 از روی میل آب بیاشامد. 6 بعد از نوشیدن آب حضرت امام حسین(علیه السلام) و اهل او را یاد کند و قاتلان ایشان را لعنت نماید.
- [آیت الله سبحانی] الکل هایی که ذاتاً قابل شرب نیستند و نوعی سم حساب می شوند نجس نیستند، ولی اگر آنها را با آب رقیق کنند و قابل شرب بشوند حکم نجس دارند و نوشیدن آنها حرام است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر هنگامی که مشغول خوردن غذا یا نوشیدن آب است بفهمد صبح شده، باید آنچه را در دهان است بیرون آورد و اگر عمداً فرو برد روزه اش باطل است و کفاره نیز دارد.
- [آیت الله اردبیلی] در آشامیدن آب چند چیز مکروه است: اوّل:زیاد آشامیدن.دوم:آشامیدن آب در شب به حالت ایستاده.سوم: آشامیدن آب با دست چپ.چهارم:آشامیدن آب پس از غذای چرب.پنجم:آشامیدن از جای شکسته کوزه، لیوان و هر ظرف دیگر و نیز از جایی که دسته آن است. =============================================================================== 1 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، باب 1 از (أبواب آداب المائدة)،ح13،ج24،ص242 و 243.
- [آیت الله شبیری زنجانی] آداب آشامیدن چند چیز است: اوّل: آب را به طور مکیدن بیاشامد. دوم: در روز ایستاده آب بخورد. سوم: پیش از آشامیدن آب (بِسْمِ اللَّه) و بعد از آن (اَلْحَمْدُ للَّه) بگوید. چهارم: به سه نفس آب بیاشامد. پنجم: از روی میل آب بیاشامد. ششم: بعد از آشامیدن آب حضرت ابا عبد اللَّه علیه‌السلام و اهل بیت ایشان را یاد کند و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
- [آیت الله خوئی] بر هر مسلمان واجب است مسلمان دیگری را که نزدیک است از گرسنگی یا تشنگی بمیرد، نان و آب داده و او را از مرگ نجات دهد. آداب غذا خوردن
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] آداب آشامیدن چند چیز است: اول آب را به طور مکیدن بیاشامد. دوم در روز ایستاده آب بخورد. سوم پیش از آشامیدن آب بسم اللّه و بعد از آن الحمد للّه بگوید. چهارم به سه نفس آب بیاشامد. پنجم از روی میل آب بیاشامد. ششم بعد از آشامیدن آب حضرت ابی عبداللّه (ع) و اهل بیت ایشان را یاد کند و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید. چیزهائی که در آشامیدن مذموم است
- [آیت الله سیستانی] چند چیز از آداب آشامیدن شمرده شده است : اول : آب را به طور مکیدن بیاشامد . دوم : در روز ایستاده آب را بیاشامد . سوم : پیش از آشامیدن آب (بسم اللّه) ، و بعد از آن (الحمد للّه) بگوید . چهارم : به سه نفس آب را بیاشامد . پنجم : از روی میل آب را بیاشامد . ششم : بعد از آشامیدن آب ، حضرت أبی عبداللّه علیه‌السلام و اهل بیت ایشان را یاد کند و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید . چیزهائی که در آشامیدن مذموم است
- [آیت الله اردبیلی] اگر روزهدار عملی را که حلال است و روزه را باطل می‌کند انجام دهد مثلاً آب بیاشامد و بعد عمل دیگری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد، چه آن عمل حلال باشد، مثل آب نوشیدن و چه حرام باشد، مثل شراب خوردن، یک کفّاره کافی است.
- [آیت الله سبحانی] آنچه که در مسأله پیش گفته شد، برای معتکف مطلقاً حرام است، خواه در روز، خواه در شب، ولی برخی از محرّمات مخصوص روز است، مانند خوردن و نوشیدن که به خاطر روزه حرام می شود و همچنین سر زیر آب کردن.