با سلام، آیا در قرآن آیه‌ای هست که به فرستادن خیرات برای اموات سفارش کند؟ یا اثبات کند خیرات و صدقه یا فاتحه‌ای که برای اموات می‌فرستیم به آنان می‌رسد؟ این قضیه را فقط از قرآن اثبات کنید. باتشکر
اگر چه قرآن کریم به طور صریح دستور به فرستادن خیرات و صدقات برای اموات و گذشتگان نمی‌دهد، اما این مسلّم است که دعا برای اموات و نیاکان و نیز فرهنگ تجلیل و به نیکی یاد کردن از مؤمنان خفته در خاک، مورد تأیید قرآن است. برخی از آیات در این زمینه چنین است. 1.  «یُنَبَّؤُا الْإِنْسانُ یَوْمَئِذٍ بِما قَدَّمَ وَ أَخَّرَ»؛[1] و در آن روز انسان را از تمام کارهایی که از پیش یا پس فرستاده آگاه می‏کنند. واژه «أَخَّرَ» براساس یکی از تفسیرها، کارهای خوب یا بدی است که پس از مرگ انسان از طریق بازماندگان عاید انسان می‌شود، یا سنت‌های خوب و بدی است که انسان به یادگار گذاشته و مردم با عمل کردن به آنها هر ثواب و یا عقابی را که کسب می‌کنند، برای بنیان‌گذارش نیز ثبت خواهد شد. 2. «رَبَّنَا اغْفِرْ لی‏ وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِساب»؛[2] پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا می‏شود، بیامرز. حضرت ابراهیم(ع) در این آیه از خداوند برای سه گروه طلب مغفرت کرده است. یک: برای خویش. دو: برای پدر و مادرش.[3] و سومین دسته‌‏ای که حضرت ابراهیم برای آنان دعا می‌کند، مؤمنان هستند. 3. «وَ الَّذینَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذینَ سَبَقُونا بِالْإیمانِ»؛[4] کسانی که از پس ایشان آمده‏‌اند، می‌گویند ای پروردگار ما، ما و برادران ما را که پیش از ما ایمان آورده‌‏اند بیامرز. آیندگان از درگاه خداوند برای گذشتگان آمرزش می‌طلبند، و خدای سبحان دعای برادر را در حق برادر مؤمنش می‌پذیرد. در راستای آیات فوق، این موضوع نیز گفتنی است که طلب مغفرتی که در قرآن بدان توصیه شده است - چه برای خود و چه برای دیگران - از کسانی که اعمال نیکشان بیشتر باشد، بیشتر در معرض اجابت است. بر این اساس، اگر فردی بدون هیچ عمل خیری؛ مانند خواندن قرآن، دادن صدقه و ... برای مرده‌ای دعا کند، بیقین با فردی که دعاهایش با عمل خیر همراه است، تفاوت خواهد داشت؛ لذا با این استدلال، می‌توان انجام کارهای خیر را به عنوان مقدمه‌ای برای طلب غفران برای اموات از قرآن اثبات کرد. و از این‌جا است که طلب رضایت برای والدین باید به همراه کار خیر باشد: «رَبِّ أَوْزِعْنی‏ أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتی‏ أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلی‏ والِدَیَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَدْخِلْنی‏ بِرَحْمَتِکَ فی‏ عِبادِکَ الصَّالِحین‏»؛[5] سلیمان از سخن او تبسّمی کرد و خندید و گفت: پروردگارا شکر نعمت‌هایی را که بر من و پدر و مادرم ارزانی داشتی به من الهام کن، و توفیق ده تا عمل صالحی که موجب رضای تو است انجام دهم، و مرا به رحمت خود در زمره بندگان صالح خویش قرار ده.   [1] . قیامت، 13 [2] . ابراهیم، 41 [3] . منظور حضرت ابراهیم(ع) از این دعا، پدر حقیقی خودش یعنی (تارخ) بود که مؤمن از دنیا رفت؛ به دلیل آن‌که کلمه «والد و والده» برای پدر و مادر واقعی انسان به کار می‌رود، چنان‌که در این آیه است؛ چون حضرت ابراهیم این دعا را در اواخر عمر خود کرده، و در اوایل عمر خود از عمویش آزر که بت‌‏پرست بود بیزاری جست. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏12، ص 78، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. [4] . حشر، 10. [5] . نمل، 19. آیه 15 سوره احقاف نیز تشابه فراوانی با این آیه دارد.
عنوان سوال:

با سلام، آیا در قرآن آیه‌ای هست که به فرستادن خیرات برای اموات سفارش کند؟ یا اثبات کند خیرات و صدقه یا فاتحه‌ای که برای اموات می‌فرستیم به آنان می‌رسد؟ این قضیه را فقط از قرآن اثبات کنید. باتشکر


پاسخ:

اگر چه قرآن کریم به طور صریح دستور به فرستادن خیرات و صدقات برای اموات و گذشتگان نمی‌دهد، اما این مسلّم است که دعا برای اموات و نیاکان و نیز فرهنگ تجلیل و به نیکی یاد کردن از مؤمنان خفته در خاک، مورد تأیید قرآن است. برخی از آیات در این زمینه چنین است.
1.  «یُنَبَّؤُا الْإِنْسانُ یَوْمَئِذٍ بِما قَدَّمَ وَ أَخَّرَ»؛[1] و در آن روز انسان را از تمام کارهایی که از پیش یا پس فرستاده آگاه می‏کنند.
واژه «أَخَّرَ» براساس یکی از تفسیرها، کارهای خوب یا بدی است که پس از مرگ انسان از طریق بازماندگان عاید انسان می‌شود، یا سنت‌های خوب و بدی است که انسان به یادگار گذاشته و مردم با عمل کردن به آنها هر ثواب و یا عقابی را که کسب می‌کنند، برای بنیان‌گذارش نیز ثبت خواهد شد.
2. «رَبَّنَا اغْفِرْ لی‏ وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِساب»؛[2] پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا می‏شود، بیامرز.
حضرت ابراهیم(ع) در این آیه از خداوند برای سه گروه طلب مغفرت کرده است. یک: برای خویش. دو: برای پدر و مادرش.[3] و سومین دسته‌‏ای که حضرت ابراهیم برای آنان دعا می‌کند، مؤمنان هستند.
3. «وَ الَّذینَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذینَ سَبَقُونا بِالْإیمانِ»؛[4] کسانی که از پس ایشان آمده‏‌اند، می‌گویند ای پروردگار ما، ما و برادران ما را که پیش از ما ایمان آورده‌‏اند بیامرز.
آیندگان از درگاه خداوند برای گذشتگان آمرزش می‌طلبند، و خدای سبحان دعای برادر را در حق برادر مؤمنش می‌پذیرد.
در راستای آیات فوق، این موضوع نیز گفتنی است که طلب مغفرتی که در قرآن بدان توصیه شده است - چه برای خود و چه برای دیگران - از کسانی که اعمال نیکشان بیشتر باشد، بیشتر در معرض اجابت است.
بر این اساس، اگر فردی بدون هیچ عمل خیری؛ مانند خواندن قرآن، دادن صدقه و ... برای مرده‌ای دعا کند، بیقین با فردی که دعاهایش با عمل خیر همراه است، تفاوت خواهد داشت؛ لذا با این استدلال، می‌توان انجام کارهای خیر را به عنوان مقدمه‌ای برای طلب غفران برای اموات از قرآن اثبات کرد. و از این‌جا است که طلب رضایت برای والدین باید به همراه کار خیر باشد: «رَبِّ أَوْزِعْنی‏ أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتی‏ أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلی‏ والِدَیَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَدْخِلْنی‏ بِرَحْمَتِکَ فی‏ عِبادِکَ الصَّالِحین‏»؛[5] سلیمان از سخن او تبسّمی کرد و خندید و گفت: پروردگارا شکر نعمت‌هایی را که بر من و پدر و مادرم ارزانی داشتی به من الهام کن، و توفیق ده تا عمل صالحی که موجب رضای تو است انجام دهم، و مرا به رحمت خود در زمره بندگان صالح خویش قرار ده.   [1] . قیامت، 13 [2] . ابراهیم، 41 [3] . منظور حضرت ابراهیم(ع) از این دعا، پدر حقیقی خودش یعنی (تارخ) بود که مؤمن از دنیا رفت؛ به دلیل آن‌که کلمه «والد و والده» برای پدر و مادر واقعی انسان به کار می‌رود، چنان‌که در این آیه است؛ چون حضرت ابراهیم این دعا را در اواخر عمر خود کرده، و در اوایل عمر خود از عمویش آزر که بت‌‏پرست بود بیزاری جست. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏12، ص 78، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. [4] . حشر، 10. [5] . نمل، 19. آیه 15 سوره احقاف نیز تشابه فراوانی با این آیه دارد.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین