برای در امان ماندن از آزار و اذیت دیگران باید چه کار کنیم؟

آموزه‌های دینی به مؤمنان سفارش می‌کند که ابتدا در رویکردی پیشگیرانه، رفتار خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که انگیزه و یا زمینه آزار و اذیت را برای دیگران فراهم نیاورید. به عنوان نمونه انسان می‌تواند با زبان نرم و ملایم بسیاری از افراد را به خود جذب کرده و خود را از آسیب دیگران را دور نماید.
امام باقر(ع) در این‌باره می‌فرماید: «زبان کلید هر خیر و شری است، سزاوار است که مؤمن زبان را مانند صندوق سیم و زر قفل کند. پیامبر(ص) فرمود: خدا بر آن مؤمن رحمت آرد که زبان را از هر شری نگه دارد. این صدقه‌‏ای است که به خود می‌دهد».[1]
بنابر این قبل از هر چیز، عمل‌کرد خود انسان می‌تواند بهترین محافظ وی در برابر دیگران باشد. اما در عین حال برای در امان ماندن از شر افرادی که این روش در آنان تأثیرگذار نیست، با هر دعایی می‌توان از خداوند خواست که او را از اذیت و آزار دیگران محافظت کند؛ و دعاهای مأثوری نیز در این زمینه وجود دارد:
1. امام باقر(ع) فرمود: آیا می‌خواهید شما را از چیزی آگاه کنم که با انجام آن سلطان و شیطان از شما دور شوند؟! أبو حمزه گفت: بفرمایید تا انجامش دهیم. امام فرمود:
روز را با صدقه دادن آغاز کنید، که صدقه روی ابلیس را سیاه می‌نماید و شرّ آن روز سلطان ستم‌گر را بر شما بی‌اثر می‌کند.
بر شما باد به دوستی و محبّت در راه خدا و همکاری در اعمال شایسته، که آن ریشه سلطان و شیطان را قطع می‌کند.
در آمرزش خواهی(استغفار) سماجت کنید و اصرار ورزید؛ چرا که استغفار موجب محو گناهان می‌شود.[2]
2. امام سجاد(ع) در دعایی این‌گونه می‌فرماید: «وَ أَعِذْنِی وَ ذُرِّیَّتِی مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ، وَ مِنْ شَرِّ السَّامَّةِ وَ الْهَامَّةِ و الْعَامَّةِ وَ اللَّامَّةِ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ شَیْطَانٍ مَرِیدٍ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ سُلْطَانٍ عَنِیدٍ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ مُتْرَفٍ حَفِیدٍ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ ضَعِیفٍ وَ شَدِیدٍ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ شَرِیفٍ وَ وَضِیعٍ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ صَغِیرٍ وَ کَبِیرٍ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ قَرِیبٍ وَ بَعِیدٍ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ مَنْ نَصَبَ لِرَسُولِکَ وَ لِأَهْلِ بَیْتِهِ حَرْباً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ، وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ دَابَّةٍ أَنْتَ‏ آخِذٌ بِناصِیَتِها‏»؛[3]
خدایا، مرا و ذریّه‌ام را از شیطان رجیم در پناه خود قرار ده و از آسیب هر گزنده زهر دارنده، هر بیم و هراس و بلا و چشم زخم در امان دار؛ از شر هر شیطان سرکش و هر پادشاه ستم‌گر کینه‌توز؛ هر خدمت‌گذار غرق در ناز و نعمت؛ هر ناتوان و نیرومند؛ هر بلند پایه و فرومایه؛ هر خرد و کلان، هر نزدیک و دور و هر کس که علیه رسول تو و اهل‌بیتش به جنگ برخاسته، از جن و انس؛ و هر جنبنده‌‏ای که زمامش به دست قدرت تو است، پناه ده.
3. صباح حذاء می‌گوید: امام موسی بن جعفر(ع) به من فرمود: ای صباح، هر گاه مردی از شما آهنگ سفر کرد، بر در خانه‌‏اش روی خود را به سمت آن‌جایی کند که می‌خواهد برود. بعد سوره حمد، معوّذتین یعنی دو سوره «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ»، سوره «قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ» و آیة الکرسی را از پیش رو، سمت راست و چپش بخواند. بعد از آن بگوید: «اللهم احفظنی و احفظ ما معی و سلمنی و سلم ما معی و بلغنی و بلغ ما معی ببلاغک الحسن الجمیل»؛ خدایا مرا و همراهانم را حفظ کن و سلامت دار و ما را به بهترین نحو به مقصد برسان.
هر گاه چنین کند، خداوند او را و هر کس و هر چه همراه او است حفظ می‌کند، و او همراهانش را سالم به مقصد می‌رساند. آیا دیده‌‏ای که مرد خودش محفوظ بماند ولی آنچه با او است حفظ نشود؟ خودش به مقصد برسد، ولی آنچه با او است به مقصد نرسد؟ و خودش سالم بماند ولی آنچه با او است سالم نماند؟[4]   [1] . ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 298، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق. «إِنَّ هَذَا اللِّسَانَ مِفْتَاحُ کُلِّ خَیْرٍ وَ شَرٍّ فَیَنْبَغِی لِلْمُؤْمِنِ أَنْ یَخْتِمَ عَلَی لِسَانِهِ کَمَا یَخْتِمُ عَلَی ذَهَبِهِ وَ فِضَّتِهِ فَإِنَّ رَسُولَ الله ص قَالَ رَحِمَ الله مُؤْمِناً أَمْسَکَ لِسَانَهُ مِنْ کُلِّ شَرٍّ فَإِنَّ ذَلِکَ صَدَقَةٌ مِنْهُ عَلَی نَفْسِهِ ثُمَّ قَالَ(ع) لَا یَسْلَمُ أَحَدٌ مِنَ الذُّنُوبِ حَتَّی یَخْزُنَ لِسَانَه».‏ [2] . همان. [3] . علی بن الحسین(ع)(امام چهارم)، الصحیفة السجادیة، ص 114، قم، دفتر نشر الهادی، چاپ اول، 1376ش.‏ [4] . برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 2، 350،‏ قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.