شرح پرسش:
چرا خداوند مهربان، برپایی قیامت را همراه با اتفاقات وحشتناکی قرار داده که همه حتی آدم های خوب هم می ترسند؟ یوم یفر المرء من اخیه و امه و ابیه و ...
پاسخ اجمالی:
صحنه قیامت صحنه ظهور و تجلی هیبت و کبریایی خداوند است. در قرآن برخی از وقایع روز قیامت آمده است مثلا: کوه ها برچیده و همه انسان ها از قبرهای خود خارج می شوند، زمین آنچه در درون دارد بیرون می ریزد. تمام اعمال انسان در برابر او مجسم شده و تمامی اعضای او زمینی که روی آن اعمال انجام داده به افشاگری بر می خیزند وحقایق را بازگو می کنند.
علت بسیاری از ترس ها در آن روز کردار ناشایستی است که انسان در این دنیا داشته است.
در مقابل افراد با تقوا و صالح از هول و هراس قیامت ایمن هستند.
پاسخ تفصیلی:
در پاسخ به این پرسش می توان به چند نکته اشاره نمود:
1. صحنه آخرت صحنه ظهور و تجلی هیبت و کبریایی خداوند است. خداوند در توصیف روز قیامت می فرماید: ( ...ت ا (مردم را) از روز ملاقات [روز رستاخیز] بیم دهد! روزی که همه آنان آشکار می شوند و چیزی از آنها بر خدا پنهان نخواهد ماند (و گفته می شود:) حکومت امروز برای کیست؟ برای خداوند یکتای قهّار است! تا مردم را از روز ملاقات بیم دهد) [1] .
در آیات قرآن چند ویژگی از ویژگی های قیامت بیان شده که هر کدام اشارتی است به هیبت و عظمت خداوند.
یکم: موانع مادی همچون کوه ها برچیده می شود و به گفته قرآن زمین به صورت (قاعاً صَفْصَفا) هموار و بدون پستی و بلندی در می آید [2] .
دوم: دیگر همه انسان ها از درون قبرها سربر می دارند و خارج می شوند.
سوم: اسرار درون همگان آشکار می گردد [3] . و زمین آنچه در درون دارد بیرون می فرستد [4] .
چهارم: نامه های اعمال گشوده می شود و محتوای آن آشکار می گردد [5] .
پنجم: اعمالی که انسان از پیش فرستاده در برابر او مجسم می شود [6] .
ششم: مسائلی را که انسان اصرار در اخفای آنها داشت ظاهر می گردد [7] .
هفتم. زمینی که روی آن اعمال انجام داده و اعضای پیکر انسان به افشاگری برمی خیزند و حقایق را بازگو می کنند [8] . و انسانها با تمام وجود و هستی خویش در آن صحنه عظیم ظاهر می شوند و هیچ چیز مکتوم نمی ماند. [9] . برای اینکه بدانیم در آنجا چه غوغایی برپا می شود کافی است فکر کنیم که اگر یک لحظه در این دنیا چنین صحنه ای برپا شود و درون و برون و خلوت و جلوت همه انسانها یکی گردد، چه ولوله ای در میان خلق ایجاد خواهد شد؟ و چگونه رشته های پیوند مردم از هم گسسته می شود؟
2. علت بسیاری از ترس ها و هراس ها در آن روز ریشه در اعمال و کردار انسان دارد. انسان به خاطر رفتار ناشایستی که در این دنیا داشته است و به خاطر فزونی گناهان و انحرافات از درون دچار ترس و دهشت می گردد. به گونه ای که خداوند در توصیف حالات انسان می گوید:( در آن روز آنچنان وحشت سرتاپای انسان را فرا می گیرد که مادر شیرده، کودکان شیرخوارشان را فراموش می کنند و هر بارداری جنین خود را بر زمین می نهد و مردم را مست می بینی، در حالی که مست نیستند ولی عذاب خداوند شدید است) [10] یعنی گروهی از مردم وقتی عملکرد و رفتارهای ناشایست خود را می نگرند و از طرف دیگر قدرت لایزال الهی را می بینند ، چنین حالات هولناک و دهشتناکی برای آنها پیش می آید. البته در مقابل گروه فوق افراد با تقوا و صالحی هستند که خداوند در مورد آنها می فرماید:.( کسانی که در قیامت با حسنات و کارهای نیک وارد شوند پاداش بهتر از آن یابند و ایشان از هول و هراس قیامت ایمن می باشند.) [11] همچنین اهل ایمان که کار شایسته انجام داده اند:. (هیچ گاه هول و هراس هنگامه بزرگ قیامت آنها را محزون نخواهد ساخت و فرشتگان (رحمت) با آنها ملاقات خواهند کرد.) [12]
بنابراین تمام این ترس ها و هول و هراس ها به عملکرد انسان باز می گردد. در حقیقت ترس انسان در قیامت مانند ترس مجرم در دادگاه عادلانه و در دست عاملان اجرای کیفر قانونی است و کسی که جرمی ندارد در پیشگاه عدالت کاملا آسوده خاطر است. اگر انسان، مؤمن و با تقوا باشد و در این دنیا اعمال صالحی انجام داده باشد، نه در وقت جان دادن هولی دارد و نه شب اول قبر و نه هنگام قیامت نگرانی دارد. از امام حسن (ع) پرسیدند: مرگ چیست که نسبت بدان نادانند؟ فرمودند: (بزرگترین شادمانی که بر مومنان وارد می شود). [13]
خرم آن روز کزین منزل ویران بروم
راحت جان طلبم از پی جانان بروم
بر هوای لب او ذره صفت رقص کنان
تا لب چشمه خورشید درخشان بروم
همچنین امام صادق (ع) فرمودند: (قیامت زفاف و عروسی اهل تقوا است). [14]
پی نوشتها:
[1] . غافر، 15 و 16 ، لِیُنذِرَ یَوْمَ التَّلَاقِ یَوْمَ هُم بَارِزُونَ لَا یخَْفَی عَلیَ اللَّهِ مِنهُْمْ شیَ‌ْءٌ لِّمَنِ الْمُلْکُ الْیَوْمَ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّار
[2] . طه، 106، فَیَذَرُهَا قَاعًا صَفْصَفًا .
[3] . طارق، 9، یَوْمَ تُبْلیَ السَّرَائر.
[4] . زلزال، 2، وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا .
[5] . تکویر، 10، وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَت .
[6] . نبأ،40، یَوْمَ یَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ یَدَاه .
[7] . انعام، 28، بَلْ بَدَا لهَُم مَّا کاَنُواْ یخُْفُونَ مِن قَبْل .
[8] . زلزال، 4، یَوْمَئذٍ تحَُدِّثُ أَخْبَارَهَا .
[9] . ابراهیم، 21، وَ بَرَزُواْ لِلَّهِ جَمِیعًا.
[10] . حج، 2، یَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ کُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَ تَرَی النَّاسَ سُکَارَی وَ مَا هُم بِسُکَارَی وَ لَاکِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِید .
[11] . نمل، 89، مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیرٌْ مِّنهَْا وَ هُم مِّن فَزَعٍ یَوْمَئذٍ ءَامِنُون .
[12] . انبیاء 103، لَا یحَْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَکْبرَُ وَ تَتَلَقَّئهُمُ الْمَلَئکَةُ هَاذَا.
[13] . بحارالانوار، ج 6، ص 153. (اعظم سرور یرد علی المؤمنین).
[14] . همان، ج 7، ص 176. (القیامة عرس المتقین).
منبع: www.islamquest.net
