شطرنج
شطرنج به یکی از آلات قمار گفته می شود که در فقه بر حلیت و حرمت بازی با آن بحث شده است .
نظر اسلام درباره شطرنج چیست؟
بازی با آلات قمار در اسلام،حتی بدون شرط بردو باخت جایز نمی باشد، [1] همان طور که بازی با غیر از آلات قمار ولی با شرط بندی و برد و باخت(قمار) جایز نمی باشد. [2] شطرنج در روایات ما و با توجه به کاربردی که داشته است جزء آلات قمار شمرده شده است و طبیعتاً بازی با آن حتی بدون برد و باخت ،حرام است. امام صادق(ع) می فرماید: " شطرنج از باطل است" و " هر آن چه که با آن قمار شود میسر است." [3] اما همان طور که استفاده می شود، دو چیز حرام است؛ اول: برد و باخت و قمار کردن، دوم: بازی با آلات قمار ، پس اگر وسیله ای بر اثر مرور زمان و شرایط موجود، از آلت قمار بودن خارج شود و غالباً در بازی با آن، برد و باخت نشود، بازی با آن حرام نیست، لذا حضرت امام خمینی در استفتائی که از ایشان درباره بازی با شطرنج شده است، به همین مطلب اشاره کرده اند: سؤال :اگر شطرنج آلات قمار بودن خود را به‌طور کلی از دست داده باشد و چون امروز تنها به عنوان یک ورزش فکری از آن استفاده گردد بازی با آن چه صورتی دارد؟ جواب: بر فرض مذکور اگر برد و باختی در بین نباشد اشکال ندارد. [4] پی نوشتها: [1] حلی،جعفر بن حسن ،شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج‌4، ص 117،قم،اسماعیلیان،1408. [2] حلی،حسن بن یوسف،منتهی المطلب فی تحقیق المذهب ،ص 1012،قم،1333 قمری. [3] کلینی،کافی،ج6،ص 435،ح 1و 4،دار الکتب الاسلامیه،تهران،1407قمری. [4] امام خمینی، روح الله ،صحیفه امام،ج21،ص 129،موسسه تنظیم و نشر امام خمینی،تهران،1386. منبع: www.islamquest.net
بازی با آلات قمار در اسلام،حتی بدون شرط بردو باخت جایز نمی باشد، [1] همان طور که بازی با غیر از آلات قمار ولی با شرط بندی و برد و باخت(قمار) جایز نمی باشد. [2] شطرنج در روایات ما و با توجه به کاربردی که داشته است جزء آلات قمار شمرده شده است و طبیعتاً بازی با آن حتی بدون برد و باخت ،حرام است. امام صادق(ع) می فرماید: " شطرنج از باطل است" و " هر آن چه که با آن قمار شود میسر است." [3] اما همان طور که استفاده می شود، دو چیز حرام است؛ اول: برد و باخت و قمار کردن، دوم: بازی با آلات قمار ، پس اگر وسیله ای بر اثر مرور زمان و شرایط موجود، از آلت قمار بودن خارج شود و غالباً در بازی با آن، برد و باخت نشود، بازی با آن حرام نیست، لذا حضرت امام خمینی در استفتائی که از ایشان درباره بازی با شطرنج شده است، به همین مطلب اشاره کرده اند: سؤال :اگر شطرنج آلات قمار بودن خود را به‌طور کلی از دست داده باشد و چون امروز تنها به عنوان یک ورزش فکری از آن استفاده گردد بازی با آن چه صورتی دارد؟ جواب: بر فرض مذکور اگر برد و باختی در بین نباشد اشکال ندارد. [4] پی نوشتها: [1] حلی،جعفر بن حسن ،شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج‌4، ص 117،قم،اسماعیلیان،1408. [2] حلی،حسن بن یوسف،منتهی المطلب فی تحقیق المذهب ،ص 1012،قم،1333 قمری. [3] کلینی،کافی،ج6،ص 435،ح 1و 4،دار الکتب الاسلامیه،تهران،1407قمری. [4] امام خمینی، روح الله ،صحیفه امام،ج21،ص 129،موسسه تنظیم و نشر امام خمینی،تهران،1386. منبع: www.islamquest.net
پاسخ:
بازی با آلات قمار در اسلام،حتی بدون شرط بردو باخت جایز نمی باشد، [1] همان طور که بازی با غیر از آلات قمار ولی با شرط بندی و برد و باخت(قمار) جایز نمی باشد. [2]
شطرنج در روایات ما و با توجه به کاربردی که داشته است جزء آلات قمار شمرده شده است و طبیعتاً بازی با آن حتی بدون برد و باخت ،حرام است.
امام صادق(ع) می فرماید: " شطرنج از باطل است" و " هر آن چه که با آن قمار شود میسر است." [3]
اما همان طور که استفاده می شود، دو چیز حرام است؛ اول: برد و باخت و قمار کردن، دوم: بازی با آلات قمار ، پس اگر وسیله ای بر اثر مرور زمان و شرایط موجود، از آلت قمار بودن خارج شود و غالباً در بازی با آن، برد و باخت نشود، بازی با آن حرام نیست، لذا حضرت امام خمینی در استفتائی که از ایشان درباره بازی با شطرنج شده است، به همین مطلب اشاره کرده اند:
سؤال :اگر شطرنج آلات قمار بودن خود را به‌طور کلی از دست داده باشد و چون امروز تنها به عنوان یک ورزش فکری از آن استفاده گردد بازی با آن چه صورتی دارد؟
جواب: بر فرض مذکور اگر برد و باختی در بین نباشد اشکال ندارد. [4]
پی نوشتها:
[1] حلی،جعفر بن حسن ،شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج4، ص 117،قم،اسماعیلیان،1408.
[2] حلی،حسن بن یوسف،منتهی المطلب فی تحقیق المذهب ،ص 1012،قم،1333 قمری.
[3] کلینی،کافی،ج6،ص 435،ح 1و 4،دار الکتب الاسلامیه،تهران،1407قمری.
[4] امام خمینی، روح الله ،صحیفه امام،ج21،ص 129،موسسه تنظیم و نشر امام خمینی،تهران،1386.
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] نظر اسلام درباره شطرنج چیست و شطرنج و امامان چه رابطه ای داشتند؟
- [آیت الله جوادی آملی] نظر شما دربارهی شطرنج، چیست؟
- [آیت الله بهجت] نظر حضرتعالی درباره ی شطرنج و خرید و فروش آلات و ابزار آن چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا تخته نرد که از اسباب سرگرمی به شمار می‌آید و همچون شطرنج بازی فکری است حرام بوده یا حلال است البته به شرط عدم شرط بندی؟ آیا برگزاری مسابقات تحت نظر مراجع ذیصلاح به صورت حرفهای و لیگ در اماکن ورزشی همچون خانههای شطرنج از نظر حضرتعالی مجاز میباشد یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا بازی شطرنج و تخته نرد در صورتی که برای سرگرمی باشد و برد و باخت در آن نباشد از نظر شرعی اشکال دارد یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] بازی شطرنج چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] بازی شطرنج چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بازی با شطرنج و پاسور چگونه است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا شطرنج حلال است یا حرام؟
- [سایر] حکم بازی با شطرنج چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] 4 اگر شطرنج در عرف عام از صورت قمار خارج شده باشد و به عنوان ورزش شناخته شود، مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] بازی و مسابقه با آلات و وسایلی که وضع آنها برای قمار است، مانند شطرنج، ورق و نرد، به قصد برد و باخت و با شرطبندی حرام است، بلکه چنانچه به قصد سرگرمی و بدون شرطبندی باشد نیز بنابر احتیاط جایز نیست؛ ولی بازی و مسابقه با آلاتی که در نظر عرف مردم مخصوص قمار نیستند و قبلاً هم نبودهاند و یا قبلاً مخصوص قمار بودهاند، ولی اکنون از آلت قمار بودن به طور کلّی خارج شدهاند، بدون شرطبندی، اشکال ندارد.
- [امام خمینی] قوانین و مصوباتی که از مجالس قانونگذاری دولتهای جائر به امر عمال اجانب خَذَلَهم اللَّه تعالی بر خلاف صریح قرآن کریم و سنّت پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم میگذرد و گذشته است، از نظر اسلام لغو و از نظر قانون بیارزش است، و لازم است مسلمانها از امرکننده و رأیدهنده به هر طور ممکن است اعراض کنند، و با آنها معاشرت و معامله نکنند، و آنان مجرمند و عملکننده به رأی آنها معصیت کار و فاسق است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . استخدام کفار اعم از ذمی و غیر ذمی در ادارات و سازمان هایی که باید بر جریان امور، نظارت و یا امور دفاعی کشور اسلام را تحت نظر داشته باشند، جایز نیست و پاسبان و افسر و قاضی و متصدیان مشاغل دیگر از این قبیل، همه باید مسلمان باشند.
- [آیت الله مظاهری] کورتاژ یکی از گناهان بزرگ در اسلام است و چنانکه گذشت علاوه بر گناه کفّاره نیز دارد، ولی اگر از نظر دکتر متخصّص و متدین حفظ جان زن متوقف بر آن باشد مانعی ندارد.
- [آیت الله بروجردی] کسی که معلوم نیست مسلمان است یا نه، پاک میباشد، ولی احکام دیگر مسلمانان را ندارد، مثلاً نمیتواند زن مسلمان بگیرد و نباید در قبرستان مسلمانان دفن شود.
- [آیت الله خوئی] کسی که معلوم نیست مسلمان است یا نه، پاک میباشد، ولی احکام دیگر مسلمانان را ندارد، مثلًا نمیتواند زن مسلمان بگیرد و باید در قبرستان مسلمانان دفن نشود.
- [آیت الله مظاهری] اگر کافر به هر لغتی شهادتین بگوید مسلمان می‌شود و بعد از مسلمان شدن احکام اسلام بر او بار می‌شود گرچه ندانیم قلباً مسلمان شده یا نه، ولی اگر بدانیم قلباً مسلمان نشده است مسلمان نیست و احکام اسلام را ندارد و همچنین است هرگاه شهادتین نگوید ولی قلباً به معنای او ایمان داشته باشد. 8 - تبعیّت
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخصی بداند که بدن یا لباس مسلمانی یا چیز دیگری مانند ظرف و فرش که در اختیار آن مسلمان است نجس شده و سپس آن مسلمان غایب گردد و آن شخص احتمال بدهد که او آن چیز را آب کشیده، آن چیز برای آن شخص پاک است؛ ولی احتیاط واجب این است که چهار شرط ذیل نیز مراعات شود: اول: آن که آن مسلمان بداند که آن چیز با چیزی که در نظر آن شخص نجس است، برخورد کرده است. دوم: آن که آن مسلمان نیز آن چیز را نجس بداند. سوم: آن که آن مسلمان آن چیز را در موردی که طهارت شرط آن است به کار ببرد، مثل این که با آن لباس نماز بخواند و یا در آن ظرف غذا بخورد. چهارم: آن که آن مسلمان بداند موردی که آن چیز را در آن به کار میبرد، مشروط به طهارت آن چیز است، مثلاً بداند که نماز را باید در لباس پاک بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دفن مسلمان درقبرستان کفار ودفن کافردرقبرستان مسلمانان جائز نیست.