اشکال دارد
يعنی چنين كاری موجب اسقاط تكليف نيست و نمی‌شود به آن اكتفا كرد؛ ولی در اين مورد می‌توان به فتوای مجتهدی كه در رتبه‌ی بعدی است رجوع كرد. رجوع کنيد به: احتياط واجب
آیا بازی شطرنج و تخته نرد در صورتی که برای سرگرمی باشد و برد و باخت در آن نباشد از نظر شرعی اشکال دارد یا خیر؟
اگر در منطقه بازی دیگر آلت قمار به آنها صدق نکند، بازی با آنها بدون برد و باخت جایز است وگرنه چنانچه با برد و باخت باشد، بازی با آنها حرام است بلکه بنابر احتیاط واجب، بدون برد و باخت نیز نباید با آنها بازی کرد.
اگر در منطقه بازی دیگر آلت قمار به آنها صدق نکند، بازی با آنها بدون برد و باخت جایز است وگرنه چنانچه با برد و باخت باشد، بازی با آنها حرام است بلکه بنابر احتیاط واجب، بدون برد و باخت نیز نباید با آنها بازی کرد.
عنوان سوال:
آیا بازی شطرنج و تخته نرد در صورتی که برای سرگرمی باشد و برد و باخت در آن نباشد از نظر شرعی اشکال دارد یا خیر؟
پاسخ:
اگر در منطقه بازی دیگر آلت قمار به آنها صدق نکند، بازی با آنها بدون برد و باخت جایز است وگرنه چنانچه با برد و باخت باشد، بازی با آنها حرام است بلکه بنابر احتیاط واجب، بدون برد و باخت نیز نباید با آنها بازی کرد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا تخته نرد که از اسباب سرگرمی به شمار میآید و همچون شطرنج بازی فکری است حرام بوده یا حلال است البته به شرط عدم شرط بندی؟ آیا برگزاری مسابقات تحت نظر مراجع ذیصلاح به صورت حرفهای و لیگ در اماکن ورزشی همچون خانههای شطرنج از نظر حضرتعالی مجاز میباشد یا خیر؟
- پدرم میگوید شرط‌بندی بین زن و شوهر یا شرط‌بندی بین والدین و فرزندان یا شرط‌بندی بین فرزندان با یکدیگر، حرام نمیباشد و از حکم کلی شرط‌بندی و قمار (بازی با برد و باخت مالی) مستثناست. آیا صحیح است؟
- پدرم میگوید شرط‌بندی بین زن و شوهر، یا شرط‌بندی بین والدین و فرزندان، یا شرط‌بندی بین فرزندان با یکدیگر، حرام نمیباشد و از حکم کلی شرط‌بندی و قمار (بازی با برد و باخت مالی) مستثناست. آیا صحیح است؟
- پدرم میگوید شرط‌بندی بین زن و شوهر یا شرط‌بندی بین والدین و فرزندان یا شرط‌بندی بین فرزندان با یکدیگر، حرام نمیباشد و از حکم کلی شرط‌بندی و قمار (بازی با برد و باخت مالی) مستثناست. آیا صحیح است؟
- پدرم میگوید شرط‌بندی بین زن و شوهر یا شرط‌بندی بین والدین و فرزندان یا شرط‌بندی بین فرزندان با یکدیگر، حرام نمیباشد و از حکم کلی شرط‌بندی و قمار (بازی با برد و باخت مالی) مستثناست. آیا صحیح است؟
- آیا داشتن دوست از جنس مخالف (فقط در حد دیدن و صحبت کردن نه لمس و بیشتر از لمس) از نظر شرعی اشکال دارد؟
- آیا داشتن دوست از جنس مخالف (فقط در حد دیدن و صحبت کردن نه لمس و بیشتر از لمس) از نظر شرعی اشکال دارد؟
- در صورتی که مردی بخواهد با دختری ازدواج کند که برادر آن دختر در نوزادی شیر مادر او را خورده است، از نظر شرعی مانعی دارد؟
- در صورتی که سوژه فیلمی اقتضا کند که بازیگر زن بدون حجاب باشد، آیا استفاده از زنان غیر مسلمان برای چنین کاری بدون حجاب اشکال دارد؟ استفاده از زن مسلمانی که پایبند به رعایت حجاب نباشد چه صورتی دارد؟
- در مراسم خواستگاری و پیش از عقد، اگر دختر عیبی داشته باشد که به ظاهر مشخص نباشد (مثلاً سوختگی یا مشکل روحی) از نظر شرعی آیا این مسأله میبایست با خانوادة پسر مطرح شود یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] بازی شطرنج و پاسور هر چند بدون برد و باخت چه صورتی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] بازی کردن با شطرنج و نرد بدون برد و باخت چه حکمی دارد و کلا اگر عرف جامعه وسیله ای را آلت قمار نداند کافی است یا در تشخیص آلت قمار نظر مرجع تقلید شرط است؟
- [آیت الله جوادی آملی] امروزه بازی با شطرنج و ورق (پاسور) بدون برد و باخت و به عنوان سرگرمی و ورزش، نه به عنوان قمار، در بین جوانان متداول است. حکم خرید و فروش و نگهداری این آلات و بازی با آن چیست؟
- [سایر] حکم بازی تخته نرد چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] حضرت امام(قدس سره) فرموده اند اگر شطرنج از آلت قمار بودن به کلّی خارج شده باشد و برد و باختی در بین نباشد بازی با آن اشکال ندارد، آیا نظر جنابعالی همانند نظر امام است و آیا در زمان حاضر بازی با آن بدون برد و باخت جایز است؟
- [آیت الله نوری همدانی] بازی با پاسور یا تخته نرد یا شطرنج یا دیگر آلات قمار توسط دو نفر حرام است. امّا آیا بازی با آلات مذکور بوسیله کامپیوتر چه حکمی دارد؟ مثلاً یک طرف کامپیوتر است و یک طرف شخص مقابل و تخته نرد بازی میکنند.
- [آیت الله سیستانی] آیا از لحاظ شرعی بازیهایی که مانند شطرنج ، پاسور و بازی های مشابه که برد و باخت در آن می باشد در کامپیوتر می باشد ؟
- [آیت الله خامنه ای] . اگر به تشخیص مکلّف، امروزه شطرنج از آلت قمار بودن خارج شده باشد، بازی با آن بدون برد و باخت اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] ج - آیا بازی با آنها بدون قصدِ برد و باخت و تنها به قصد سرگرمی جایز است؟
- [سایر] بازی با شطرنج، بدون برد و باخت و به منظور تقویت فکر و حافظه، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نمایشهای متداول چنانچه مستلزم نظر و لمس نامحرم یا موجب اشاعه فساد و تهییج شهوت و یا توهین به مقدّسات مذهب و اولیای دین و دروغ و باطل نباشد، اشکال ندارد. همچنین بازی‌های مختلف اگر در آنها آلات قمار و برد و باخت و ضرر جسمی یا روحی و یا اِتلاف و اِسراف مال در بین نباشد، اشکال ندارد.
- شعبدهبازی در صورتی که برای جلوهدادن حق به شکل باطل و یا باطل به شکل حق باشد، جایز نیست، ولی اگر تنها برای سرگرمی باشد، اشکال ندارد.
- وکالت برای دفاع از متّهم در دادگاه اشکال ندارد، ولی چنانچه وکیل یقین به مُحِق نبودن شخص متّهم از نظر شرعی داشته باشد، وکالت برای دفاع از او جایز نیست، مگر این که به نحوی به حقوق او تجاوز شده باشد که در این صورت دفاع از حقوق مشروع او اشکال ندارد، بلکه در بعضی از موارد واجب میباشد.
- در ذِبح کننده (اختیار) شرط نیست، پس اگر کسی از روی اکراه ولی با مراعات شرایط شرعی حیوان را ذبح کند، حلال و پاک است؛ همچنین لازم نیست بردن نام خدا از نظر ذبح کننده واجب باشد، پس اگر کسی معتقد به وجوب آن نباشد اما هنگام ذبح به قصد ذبح نام خدا را بر زبان جاری کند، کافی است.
- سرودهای مهیّجی که به هنگام جنگ برای تحریک احساسات افراد =============================================================================== 1 وسائلالشیعة، چاپ آل البیت، باب 100 از (أبواب ما یکتسب به)،ح13،ج17،ص315. خوانده میشود، اشکال ندارد. همچنین هر سرود یا آهنگی که مشتمل بر باطل نبوده و از نظر عرف موجب تحریک شهوت و مناسب با مجالس فساد نباشد، اشکال ندارد و خواندن و گوش دادن و یادگرفتن و شغل قراردادن آن جایز میباشد.
- قبرستانهایی که وقف بوده و در مسیر خیابان قرار میگیرند، از وقف بودن خارج نمیشوند و تصرّف و نیز خرید و فروش آنها جایز نیست، ولی عبور ومرور از آنها اگر هتک حرمت اموات نباشد اشکال ندارد و در صورتی که قبرستان ملک شخصی افراد باشد، هرگونه تصرّف در آن بستگی به رضایت صاحب ملک دارد.
- جای ایستادن امام باید از جای مأموم بلندتر نباشد، ولی اگر مکان امام مقدار کمی بلندتر باشد، اشکال ندارد و نیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفی که بلندتر است بایستد، در صورتی که سراشیبی آن به قدری کم باشد که به آن (زمین مسطّح) بگویند، مانعی ندارد.
- هر یک از نامزدها میتوانند در صورت به هم خوردن نامزدی، هدایایی را که برای وصلت مورد نظر به طرف دیگر یا پدر و مادر او دادهاند، مطالبه کنند و در صورتی که عین آنها موجود نباشد، میتوانند بهای هدایایی را که عادتا نگهداشته میشود مطالبه نمایند، مگر این که هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشند.
- اگر یکی از شرطهای معامله در چیزی که میفروشند نباشد، مثلاً چیزی را که باید با وزن خرید و فروش کنند بدون وزن معامله نمایند، معامله باطل است و چنانچه فروشنده و خریدار با قطع نظر از معامله، راضی باشند که در مال یکدیگر تصرّف کنند، اشکال ندارد و گرنه چیزی که از یکدیگر گرفتهاند مثل مال غصبی است و باید آن را به هم برگردانند و در صورتی که مال هر یک در دست دیگری تلف شود چه بداند معامله باطل است و چه نداند باید عوض آن را بدهد.
- کسی که در سفر به اختیار دیگری است، اگر شک داشته باشد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا میشود یا نه، باید نماز را تمام بخواند، بلکه اگر احتمال جدایی نیز بدهد، حکم همین است؛ ولی اگر شک او از این جهت باشد که احتمال دهد مانعی برای سفر او پیش آید، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا نباشد،باید نماز خود را شکسته بخواند. * شرط سوم: آن که در بین راه از قصد خود برنگردد؛ پس اگر پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود برگردد یا مردّد شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] 5 اگر پاسور در عرف عام از صورت قمار خازج شده باشد و به عنوان سرگرمی محسوب شود بازی بدون برد و باخت با آن اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] قمار بر پنج قسم است: اوّل: بازی کردن با آلات قمار از قبیل شطرنج و نرد و پاسور و مانند اینها با قصد برد و باخت. دوّم: بازی کردن با آن آلات بدون قصد برد و باخت. سوّم: بازی کردن با چیزی که از آلات قمار نیست نظیر منچ و گردو و توپ و مانند اینها با قصد برد و باخت. چهارم: بازی کردن با آنها بدون قصد برد و باخت. پنجم: رزمایشها و مسابقات که در این زمان متداول است که به آن آمادگی رزمی میگویند نظیر تیر اندازی، مین گذاری، قایقرانی، طرز حمله به دشمن یا فرار از او و مانند اینها، گرچه با برد و باخت باشد. قسم اوّل و دوّم و سوّم حرام است ولی قسم چهارم و پنجم مانعی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهانی که قرآن شریف آن را پلید و نظیر شرابخواری میداند، قمار است: (انَّما الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ ... رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوه)[1] (همانا شراب و قمار، پلیدی و از عمل شیطان است پس از آن بپرهیزید.) لذا علاوه بر حرمت، موجب تباهی روح و ضعف اعصاب و افسردگی دل نیز میشود، و بدتر از همه اینها موجب تباهی دین و دنیای انسان است، و چنانکه در احکام قمار نیز گفته شد، قمار بر پنج قسم است: اوّل: بازی کردن با آلات مُعِدِّه، یعنی آلاتی که برای قمار کردن ساخته شده است، همراه با قصد برد و باخت. دوّم: بازی کردن با آلات معدّه، بدون قصد برد و باخت. سوّم: بازی کردن با آلات غیر معدّه، یعنی چیزی که از آلات قمار نیست، همراه با قصد برد و باخت. چهارم: بازی کردن با آلات غیر معدّه، بدون قصد برد و باخت. پنجم: مسابقاتی که در این زمان متداول است نظیر تیراندازی، قایقرانی، طریقه حمله به دشمن یا فرار از او، گرچه با قصد برد و باخت باشد. قسم اوّل و دوّم و سوّم حرام است و قسم چهارم گرچه حرام نیست، ولی بسیاری از مفاسد آن اقسام سهگانه را دارد و یک مسلمان واقعی عمر خود را صرف اینگونه کارها نمیکند و قسم پنجم، اشکالی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] کُشتیهایی که در این زمان متداول است، چون برای آمادگی رزمی نیست اگر بدون برد و باخت باشد و ضرری هم بر یکدیگر نزنند اشکال ندارد، ولی اگر با برد و باخت باشد یا ضرر داشته باشد جایز نیست علاوه بر اینکه برنده آن مبلغ را مالک نمی‌شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .خرید و فروش چیزی که منفعت حلال هم دارد، اگر فقط برای مصرف حرام باشد, به صورتی که انشای عقد روی منفعت حرام باشد مانند فروش انگور برای شراب سازی داد و ستد آن حرام و باطل است، اگر فروشنده بداند که خریدار از آن بهره حرام می برد؛ ولی در متن داد و ستد هیچگونه قصدی به بهره حرام نباشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] مالی را که شوهر برای طلاق مبارات می گیرد ، باید بیشتر از مهر نباشد ولی در طلاق خُلع اگر بیشتر باشد اشکال ندارد . احکام مُتفرّقه طلاق
- [آیت الله سبحانی] مالی را که شوهر برای طلاق مبارات می گیرد، باید بیشتر از مهر نباشد، ولی در طلاق خلع اگر بیشتر باشد، اشکال ندارد. احکام متفرّقه طلاق
- [آیت الله مظاهری] مسابقات علمی یا ورزشی و مانند اینها که در این زمان متداول است، نظیر اینکه اگر کسی جواب ده سؤال را بدهد جایزهای به او میدهند، جایز و برنده مسابقه، آن مبلغ را مالک میشود و واجب است برای کسی که این مسابقه را برگزار نموده است به قرارش عمل نماید و در صورتی که برد و باخت طرفینی باشد اصل مسابقه حرام و برنده مالک آن مبلغ نمی‌شود.
- [آیت الله مظاهری] حرف زدن زن و شنیدن آن، برای نامحرم در صورتی که شهوتانگیز نباشد، و سبب افتادن در گناه نشود و مفسده دیگری هم نداشته باشد و جالب هم نباشد اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است در صورتی نماز او شکسته است که هر یک از رفتن و برگشتن او کمتر از از چهار فرسخ نباشد بنابر این اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ یا بعکس باشد ، باید نماز را تمام یعنی چهار رکعت بخواند .