عزیز بودن و کرامت فردی نزد خداوند متعال، به تقوا و ترس از ساحت مقدس او است که نتیجهاش پایبندی به احکام و دستورات شرع مقدس و رسیدن به مراحل و مراتب عالیه کمال است، چنانکه پروردگار حکیم میفرماید: (إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم...)؛ [1] گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شما است. اما با استناد به برخی از آیات قرآن کریم میتوان اثبات کرد که نوع انسانها نسبت به سایر موجودات از جمله اجنه دارای کرامت و برتری هستند، از جمله میتوان به این سخن خدای متعال استناد نمود: (ما آدمیزادگان را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا، (بر مرکبهای راهوار) حمل کردیم و از انواع روزیهای پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کرده‌ایم، برتری بخشیدیم).[2] بنابر نظر مفسران، این آیه دلالت دارد بر برتری نوع بنیآدم بر سایر مخلوقات الاهی اعم از حیوانات، اجنه و حتی فرشتگان،[3] دارد.[4] آیه دیگری که میتوان از مفاد آن برتری انسان و عزیزتر بودن آنان را نسبت به اجنه در پیش خداوند اثبات نمود، آیه دوم سوره جن است که خداوند میفرماید: (جنیان گفتند این قرآن هدایت میکند به سوی رشد و صلاح، پس ما به آن ایمان آورده و هرگز کسی را شریک پروردگار خود قرار ندهیم).[5] مفسران میگویند این آیه دلالت دارد که پیامبر اسلام(ص) علاوه بر اینکه پیامبر انسانها بوده پیامبر اجنه نیز بوده است.[6] همچنین آیه 29 و 30 سوره احقاف نیز صراحت بر تبعیت اجنه و ایمان آوردن آنان به پیامبر اسلام -که از جنس بشر است ولی مبعوث به انسانها و اجنه بوده- دارند.[7] با توجه به این آیات(که دلالت بر مبعوث شدن پیامبر اسلام بر اجنه دارند)، و از آن سو، نبود آیه، روایت، و حتی نقل تاریخی بر پیامبری از جنیان برای انسانها، میتوان برتری و عزیزتر بودن انسان در پیشگاه خداوند را اثبات نمود. آنچه بیان شد اثبات برتری و عزت نوع انسان بر سایر موجودات عالم هستی از جمله اجنه بود، اما در مصداق، ممکن است فردی از اجنه آنقدر اهل تقوا و مطیع اوامر خداوند باشد که بر بسیاری از افراد بشر برتری پیدا کند و یا فردی از افراد بشر آنقدر در منجلاب گناهان فرو رود که از حیوان هم پستتر شود، همچنانکه خداوند میفرماید: (برای جهنم بسیاری از جن و انس را بیافریدیم. ایشان را دلهایی است که بدان نمی‌فهمند و چشمهایی است که بدان نمی‌بینند و گوشهایی است که بدان نمی‌شنوند. اینان همانند چارپایانند حتی گمراه‌تر از آنهایند. اینان خود غافلاناند).[8] پی نوشتها: [1] . حجرات، 13. [2]. (وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنیِ ءَادَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فیِ الْبرَّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلیَ‌ کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا)، اسرا، 70. [3]. اگرچه بعضیها نسبت به برتری انسان بر فرشتگان تشکیک نمودهاند که آن هم به طور مفصل از سوی بزرگان اهل تفسیر جواب داده شده، ولی هیچکس در دلالت این آیه بر برتری انسان نسبت به اجنه تردید و تشکیکی ننموده است. [4]. طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، محقق، بلاغی، محمد جواد، ج 6، ص 661 - 663، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372 ش؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 285، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، 1378 ش، حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، محقق، بهبودی، محمد باقر، ج 10، ص 111 - 115، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، 1404 ق. [5]. (یهَدِی إِلیَ الرُّشْدِ فَامَنَّا بِهِ وَ لَن نُّشْرِکَ بِرَبِّنَا أَحَدًا)، جن، 2. [6]. مجمع البیان، ج‌10، ص 55. [7]. (و گروهی از جن را نزد تو روانه کردیم تا قرآن را بشنوند. چون به حضرتش رسیدند گفتند: گوش فرادهید. چون به پایان آمد، همانند بیم‌دهندگانی نزد قوم خود بازگشتند. گفتند: ای قوم ما، ما کتابی شنیدیم که بعد از موسی نازل شده، کتابهای پیشین را تصدیق می‌کند و به حق و راه راست راه می‌نماید). [8]. (وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ)، اعراف، 179. منبع: www.islamquest.net
در پیشگاه خداوند، انسانها عزیزترند یا جنها؟
عزیز بودن و کرامت فردی نزد خداوند متعال، به تقوا و ترس از ساحت مقدس او است که نتیجهاش پایبندی به احکام و دستورات شرع مقدس و رسیدن به مراحل و مراتب عالیه کمال است، چنانکه پروردگار حکیم میفرماید: (إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم...)؛ [1] گرامیترین شما نزد خداوند با تقواترین شما است.
اما با استناد به برخی از آیات قرآن کریم میتوان اثبات کرد که نوع انسانها نسبت به سایر موجودات از جمله اجنه دارای کرامت و برتری هستند، از جمله میتوان به این سخن خدای متعال استناد نمود: (ما آدمیزادگان را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا، (بر مرکبهای راهوار) حمل کردیم و از انواع روزیهای پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کردهایم، برتری بخشیدیم).[2]
بنابر نظر مفسران، این آیه دلالت دارد بر برتری نوع بنیآدم بر سایر مخلوقات الاهی اعم از حیوانات، اجنه و حتی فرشتگان،[3] دارد.[4]
آیه دیگری که میتوان از مفاد آن برتری انسان و عزیزتر بودن آنان را نسبت به اجنه در پیش خداوند اثبات نمود، آیه دوم سوره جن است که خداوند میفرماید: (جنیان گفتند این قرآن هدایت میکند به سوی رشد و صلاح، پس ما به آن ایمان آورده و هرگز کسی را شریک پروردگار خود قرار ندهیم).[5]
مفسران میگویند این آیه دلالت دارد که پیامبر اسلام(ص) علاوه بر اینکه پیامبر انسانها بوده پیامبر اجنه نیز بوده است.[6]
همچنین آیه 29 و 30 سوره احقاف نیز صراحت بر تبعیت اجنه و ایمان آوردن آنان به پیامبر اسلام -که از جنس بشر است ولی مبعوث به انسانها و اجنه بوده- دارند.[7]
با توجه به این آیات(که دلالت بر مبعوث شدن پیامبر اسلام بر اجنه دارند)، و از آن سو، نبود آیه، روایت، و حتی نقل تاریخی بر پیامبری از جنیان برای انسانها، میتوان برتری و عزیزتر بودن انسان در پیشگاه خداوند را اثبات نمود.
آنچه بیان شد اثبات برتری و عزت نوع انسان بر سایر موجودات عالم هستی از جمله اجنه بود، اما در مصداق، ممکن است فردی از اجنه آنقدر اهل تقوا و مطیع اوامر خداوند باشد که بر بسیاری از افراد بشر برتری پیدا کند و یا فردی از افراد بشر آنقدر در منجلاب گناهان فرو رود که از حیوان هم پستتر شود، همچنانکه خداوند میفرماید: (برای جهنم بسیاری از جن و انس را بیافریدیم. ایشان را دلهایی است که بدان نمیفهمند و چشمهایی است که بدان نمیبینند و گوشهایی است که بدان نمیشنوند. اینان همانند چارپایانند حتی گمراهتر از آنهایند. اینان خود غافلاناند).[8]
پی نوشتها:
[1] . حجرات، 13.
[2]. (وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنیِ ءَادَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فیِ الْبرَّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلیَ کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا)، اسرا، 70.
[3]. اگرچه بعضیها نسبت به برتری انسان بر فرشتگان تشکیک نمودهاند که آن هم به طور مفصل از سوی بزرگان اهل تفسیر جواب داده شده، ولی هیچکس در دلالت این آیه بر برتری انسان نسبت به اجنه تردید و تشکیکی ننموده است.
[4]. طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، محقق، بلاغی، محمد جواد، ج 6، ص 661 - 663، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372 ش؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 285، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، 1378 ش، حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، محقق، بهبودی، محمد باقر، ج 10، ص 111 - 115، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، 1404 ق.
[5]. (یهَدِی إِلیَ الرُّشْدِ فَامَنَّا بِهِ وَ لَن نُّشْرِکَ بِرَبِّنَا أَحَدًا)، جن، 2.
[6]. مجمع البیان، ج10، ص 55.
[7]. (و گروهی از جن را نزد تو روانه کردیم تا قرآن را بشنوند. چون به حضرتش رسیدند گفتند: گوش فرادهید. چون به پایان آمد، همانند بیمدهندگانی نزد قوم خود بازگشتند. گفتند: ای قوم ما، ما کتابی شنیدیم که بعد از موسی نازل شده، کتابهای پیشین را تصدیق میکند و به حق و راه راست راه مینماید).
[8]. (وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ)، اعراف، 179.
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] آیا در نزد خداوند انسانها عزیزتر هستند یا جنها؟
- [سایر] بر اساس آیات و روایات کدام دسته از انسانها مورد لطف و رحمت خداوند قرار نمیگیرند؟
- [سایر] زمانی که قیامت برپا می شود به چه کیفیتی انسانها در پیشگاه خداوند حاضر می شوند؟
- [سایر] آیا ارتباط جنسی جنها برای زاد و ولد مثل انسانها است؟
- [آیت الله خامنه ای] تعداد تسبیحات اربعه در نماز سه مرتبه است، ولی فردی سهواً چهار بار گفته است، آیا نماز او در پیشگاه خداوند مقبول است؟
- [سایر] با توجه به آیة 29، سورة مبارکة فصلت، چگونه جنها که به چشم دیده نمیشوند، میتوانند باعث گمراهی انسان شوند؟
- [سایر] جوان عابد در پیشگاه الهی چه جایگاهی دارد؟
- [سایر] آیا ارتباط جنسی جنها برای زاد و ولد مثل انسانها است؟
- [سایر] آیا ارتباط جنسی جنها برای زاد و ولد مثل انسانها است؟
- [سایر] آیا ارتباط جنسی جنها برای زاد و ولد مثل انسانها است؟
- [آیت الله سیستانی] انسان باید زکات فطره را به قصد قربت یعنی برای تذلل در پیشگاه خداوند عالم بدهد و موقعی که آن را میدهد نیّت دادن فطره نماید .
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی با زن شوهرداری (نعوذ بالله) زنا کند برای توبه کردن لازم نیست به آن مرد بگوید، بلکه باید در پیشگاه خدا توبه حقیقی کند.
- [آیت الله سیستانی] انسان باید نماز را به نیّت قربت یعنی برای تذلّل و کرنش در پیشگاه خداوند عالم بجا آورد ، و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند ، یا مثلاً به زبان بگوید : چهار رکعت نماز ظهر میخوانم قربةً إلی اللّه .
- [آیت الله سیستانی] انسان باید فقط برای تذلّل در پیشگاه خداوند عالم نماز بخواند ، پس کسی که ریا کند یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند نمازش باطل است ، خواه فقط برای مردم باشد ، یا خدا و مردم ، هر دو را در نظر بگیرد .
- [آیت الله سیستانی] لازم نیست انسان نیت روزه را از قلب خود بگذارند، یا مثلاً بگوید فردا را روزه میگیرم، بلکه همینقدر که بنا داشته باشد برای تذلل در پیشگاه خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل میکند انجام ندهد کافی است، و برای آنکه یقین کند تمام این مدت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح، و مقداری هم بعد از مغرب از انجام کاری که روزه را باطل میکند خودداری نماید.
- [آیت الله سیستانی] انسان باید زکات را به قصد قربت یعنی برای تذلل در پیشگاه خداوند عالم بدهد و اگر بدون قصد قربت بدهد کافی است گر چه گناه کرده است ، و در نیّت معیّن کند که آنچه را میدهد زکات مال است یا زکات فطره ، بلکه اگر مثلاً زکات گندم و جو بر او واجب باشد ، و بخواهد پولی را بعنوان قیمت زکات بدهد باید معیّن کند که زکات گندم است یا زکات جو .
- [آیت الله سیستانی] اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند ، مثلاً رنگش سرخ شود ، احتیاط واجب آن است که نمازش را دوباره بخواند . هشتم : از مبطلات نماز بنابر احتیاط واجب آن است که برای کار دنیا عمداً با صدا یا بی صدا گریه کند ، ولی اگر از ترس خدا یا از روی شوق به سوی او یا برای آخرت گریه کند ، آهسته باشد یا بلند ، اشکال ندارد بلکه از بهترین اعمال است . بلکه اگر برای خواستن حاجت دنیوی از خدا از روی تذلل در پیشگاه او گریه کند ، اشکال ندارد . نهم : از مبطلات نماز ، کاری است که صورت نماز را بهم بزند ، مثل به هوا پریدن و مانند آن ، عمداً باشد یا از روی فراموشی ؛ ولی کاری که صورت نماز را بهم نزند ، مثل اشاره کردن با دست اشکال ندارد .
- [امام خمینی] نذر آن است که انسان ملتزم شود که کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسانی که عقیده به وحدت وجود دارند یعنی می گویند در عالم هستی یک وجود بیش نیست و آن خداست و همه موجودات عین خدا هستند و کسانی که معتقدند خدا در انسان، یا موجود دیگری حلول کرده و با آن یکی شده، یا خدا را جسم بدانند احتیاط واجب، اجتناب از آنهاست.
- [آیت الله بهجت] کسی که نذر میکند باید به قصد قربت و نزدیک شدن به خداوند متعال نذر کند، بنابراین اگر برای خدا نذر نکند، صحیح نیست، بنابراین کافی است موقع نذر کردن بنابر اظهر بگوید: (لِلّهِ عَلَیَّ)، یعنی: (برای خداوند، به عهده من باشد که فلان کار را انجام بدهم)، و اگر کسی که عربی نمیداند ترجمه آن را به هر زبانی بگوید کافی است.