آیا در نزد خداوند انسان‌ها عزیزتر هستند یا جن‌ها؟
عزیز بودن و کرامت فردی نزد خداوند متعال، به تقوا و ترس از ساحت مقدس او است که نتیجه‌اش پایبندی به احکام و دستورات شرع مقدس و رسیدن به مراحل و مراتب عالیه کمال است، چنان‌که پروردگار حکیم می‌فرماید: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم...»؛ [1] گرامی‌‏ترین شما نزد خداوند با تقواترین شما است. اما با استناد به برخی از آیات قرآن کریم می‌‌توان اثبات کرد که نوع انسان‌‌ها نسبت به سایر موجودات از جمله اجنه دارای کرامت و برتری هستند، از جمله می‌‌توان به این سخن خدای متعال استناد نمود: «ما آدمی‌زادگان را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا، (بر مرکب‌های راهوار) حمل کردیم و از انواع روزی‌‌های پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کرده‌‏ایم، برتری بخشیدیم».[2] بنابر نظر مفسران، این آیه دلالت دارد بر برتری نوع بنی‌آدم بر سایر مخلوقات الاهی اعم از حیوانات، اجنه و حتی فرشتگان،[3] دارد.[4] آیه دیگری که می‌‌توان از مفاد آن برتری انسان و عزیزتر بودن آنان را نسبت به اجنه در پیش خداوند اثبات نمود، آیه دوم سوره جن است که خداوند می‌‌فرماید: «جنیان گفتند این قرآن هدایت می‌کند به سوی رشد و صلاح، پس ما به آن ایمان آورده و هرگز کسی را شریک پروردگار خود قرار ندهیم».[5] مفسران می‌‌گویند این آیه دلالت دارد که پیامبر اسلام(ص) علاوه بر این‌‌که پیامبر انسان‌‌ها بوده پیامبر اجنه نیز بوده است.[6] همچنین آیه 29 و 30 سوره احقاف نیز صراحت بر تبعیت اجنه و ایمان آوردن آنان به پیامبر اسلام -که  از جنس بشر است ولی مبعوث به انسان‌‌ها و اجنه بوده- دارند.[7] با توجه به این آیات(که دلالت بر مبعوث شدن پیامبر اسلام بر اجنه دارند)، و از آن سو، نبود آیه، روایت، و حتی نقل تاریخی بر پیامبری از جنیان برای انسان‌ها، می‌‌توان برتری و عزیزتر بودن انسان در پیشگاه خداوند را اثبات نمود. آنچه بیان شد اثبات برتری و عزت نوع انسان بر سایر موجودات عالم هستی از جمله اجنه بود، اما در مصداق، ممکن است فردی از اجنه آن‌قدر اهل تقوا و مطیع اوامر خداوند باشد که بر بسیاری از افراد بشر برتری پیدا کند و یا فردی از افراد بشر آن‌قدر در منجلاب گناهان فرو رود که از حیوان هم پست‌تر شود، همچنان‌‌که خداوند می‌فرماید: «برای جهنم بسیاری از جن و انس را بیافریدیم. ایشان را دل‌هایی است که بدان نمی‌‏فهمند و چشم‌هایی است که بدان نمی‌‏بینند و گوش‌هایی است که بدان نمی‏‌شنوند. اینان همانند چارپایانند حتی گمراه‌‏تر از آنهایند. اینان خود غافلان‌اند».[8]   [1] . حجرات، 13. [2] . «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنیِ ءَادَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فیِ الْبرَّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلیَ‏ کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا»، اسرا، 70. [3] . اگرچه بعضی‌ها نسبت به برتری انسان بر فرشتگان تشکیک نموده‌اند که آن هم به طور مفصل از سوی بزرگان اهل تفسیر جواب داده شده، ولی هیچ‌‌کس در دلالت این آیه بر برتری انسان نسبت به اجنه تردید و تشکیکی ننموده است. [4] . طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، محقق، بلاغی، محمد جواد، ج 6، ص 661 - 663، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372 ش؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 285، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، 1378 ش، حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، محقق، بهبودی، محمد باقر، ج 10، ص 111 - 115، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، 1404 ق. [5] . «یهَدِی إِلیَ الرُّشْدِ فَامَنَّا بِهِ  وَ لَن نُّشْرِکَ بِرَبِّنَا أَحَدًا»، جن، 2. [6] . مجمع البیان، ج‏10،  ص 55. [7] . «و گروهی از جن را نزد تو روانه کردیم تا قرآن را بشنوند. چون به حضرتش رسیدند گفتند: گوش فرادهید. چون به پایان آمد، همانند بیم‌‏دهندگانی نزد قوم خود بازگشتند. گفتند: ای قوم ما، ما کتابی شنیدیم که بعد از موسی نازل شده، کتاب‌های پیشین را تصدیق می‏‌کند و به حق و راه راست راه می‌‏نماید». [8] . «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ»، اعراف، 179.
عنوان سوال:

آیا در نزد خداوند انسان‌ها عزیزتر هستند یا جن‌ها؟


پاسخ:

عزیز بودن و کرامت فردی نزد خداوند متعال، به تقوا و ترس از ساحت مقدس او است که نتیجه‌اش پایبندی به احکام و دستورات شرع مقدس و رسیدن به مراحل و مراتب عالیه کمال است، چنان‌که پروردگار حکیم می‌فرماید: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم...»؛ [1] گرامی‌‏ترین شما نزد خداوند با تقواترین شما است.
اما با استناد به برخی از آیات قرآن کریم می‌‌توان اثبات کرد که نوع انسان‌‌ها نسبت به سایر موجودات از جمله اجنه دارای کرامت و برتری هستند، از جمله می‌‌توان به این سخن خدای متعال استناد نمود: «ما آدمی‌زادگان را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا، (بر مرکب‌های راهوار) حمل کردیم و از انواع روزی‌‌های پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کرده‌‏ایم، برتری بخشیدیم».[2]
بنابر نظر مفسران، این آیه دلالت دارد بر برتری نوع بنی‌آدم بر سایر مخلوقات الاهی اعم از حیوانات، اجنه و حتی فرشتگان،[3] دارد.[4]
آیه دیگری که می‌‌توان از مفاد آن برتری انسان و عزیزتر بودن آنان را نسبت به اجنه در پیش خداوند اثبات نمود، آیه دوم سوره جن است که خداوند می‌‌فرماید: «جنیان گفتند این قرآن هدایت می‌کند به سوی رشد و صلاح، پس ما به آن ایمان آورده و هرگز کسی را شریک پروردگار خود قرار ندهیم».[5]
مفسران می‌‌گویند این آیه دلالت دارد که پیامبر اسلام(ص) علاوه بر این‌‌که پیامبر انسان‌‌ها بوده پیامبر اجنه نیز بوده است.[6]
همچنین آیه 29 و 30 سوره احقاف نیز صراحت بر تبعیت اجنه و ایمان آوردن آنان به پیامبر اسلام -که  از جنس بشر است ولی مبعوث به انسان‌‌ها و اجنه بوده- دارند.[7]
با توجه به این آیات(که دلالت بر مبعوث شدن پیامبر اسلام بر اجنه دارند)، و از آن سو، نبود آیه، روایت، و حتی نقل تاریخی بر پیامبری از جنیان برای انسان‌ها، می‌‌توان برتری و عزیزتر بودن انسان در پیشگاه خداوند را اثبات نمود.
آنچه بیان شد اثبات برتری و عزت نوع انسان بر سایر موجودات عالم هستی از جمله اجنه بود، اما در مصداق، ممکن است فردی از اجنه آن‌قدر اهل تقوا و مطیع اوامر خداوند باشد که بر بسیاری از افراد بشر برتری پیدا کند و یا فردی از افراد بشر آن‌قدر در منجلاب گناهان فرو رود که از حیوان هم پست‌تر شود، همچنان‌‌که خداوند می‌فرماید: «برای جهنم بسیاری از جن و انس را بیافریدیم. ایشان را دل‌هایی است که بدان نمی‌‏فهمند و چشم‌هایی است که بدان نمی‌‏بینند و گوش‌هایی است که بدان نمی‏‌شنوند. اینان همانند چارپایانند حتی گمراه‌‏تر از آنهایند. اینان خود غافلان‌اند».[8]   [1] . حجرات، 13. [2] . «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنیِ ءَادَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فیِ الْبرَّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلیَ‏ کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا»، اسرا، 70. [3] . اگرچه بعضی‌ها نسبت به برتری انسان بر فرشتگان تشکیک نموده‌اند که آن هم به طور مفصل از سوی بزرگان اهل تفسیر جواب داده شده، ولی هیچ‌‌کس در دلالت این آیه بر برتری انسان نسبت به اجنه تردید و تشکیکی ننموده است. [4] . طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، محقق، بلاغی، محمد جواد، ج 6، ص 661 - 663، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372 ش؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 285، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، 1378 ش، حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، محقق، بهبودی، محمد باقر، ج 10، ص 111 - 115، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، 1404 ق. [5] . «یهَدِی إِلیَ الرُّشْدِ فَامَنَّا بِهِ  وَ لَن نُّشْرِکَ بِرَبِّنَا أَحَدًا»، جن، 2. [6] . مجمع البیان، ج‏10،  ص 55. [7] . «و گروهی از جن را نزد تو روانه کردیم تا قرآن را بشنوند. چون به حضرتش رسیدند گفتند: گوش فرادهید. چون به پایان آمد، همانند بیم‌‏دهندگانی نزد قوم خود بازگشتند. گفتند: ای قوم ما، ما کتابی شنیدیم که بعد از موسی نازل شده، کتاب‌های پیشین را تصدیق می‏‌کند و به حق و راه راست راه می‌‏نماید». [8] . «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ»، اعراف، 179.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین