عزیز بودن و کرامت فردی نزد خداوند متعال، به تقوا و ترس از ساحت مقدس او است که نتیجه‌اش پایبندی به احکام و دستورات شرع مقدس و رسیدن به مراحل و مراتب عالیه کمال است، چنان‌که پروردگار حکیم می‌فرماید: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم...»؛ [1] گرامی‌‏ترین شما نزد خداوند با تقواترین شما است. اما با استناد به برخی از آیات قرآن کریم می‌‌توان اثبات کرد که نوع انسان‌‌ها نسبت به سایر موجودات از جمله اجنه دارای کرامت و برتری هستند، از جمله می‌‌توان به این سخن خدای متعال استناد نمود: «ما آدمی‌زادگان را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا، (بر مرکب‌های راهوار) حمل کردیم و از انواع روزی‌‌های پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کرده‌‏ایم، برتری بخشیدیم».[2] بنابر نظر مفسران، این آیه دلالت دارد بر برتری نوع بنی‌آدم بر سایر مخلوقات الاهی اعم از حیوانات، اجنه و حتی فرشتگان،[3] دارد.[4] آیه دیگری که می‌‌توان از مفاد آن برتری انسان و عزیزتر بودن آنان را نسبت به اجنه در پیش خداوند اثبات نمود، آیه دوم سوره جن است که خداوند می‌‌فرماید: «جنیان گفتند این قرآن هدایت می‌کند به سوی رشد و صلاح، پس ما به آن ایمان آورده و هرگز کسی را شریک پروردگار خود قرار ندهیم».[5] مفسران می‌‌گویند این آیه دلالت دارد که پیامبر اسلام(ص) علاوه بر این‌‌که پیامبر انسان‌‌ها بوده پیامبر اجنه نیز بوده است.[6] همچنین آیه 29 و 30 سوره احقاف نیز صراحت بر تبعیت اجنه و ایمان آوردن آنان به پیامبر اسلام -که از جنس بشر است ولی مبعوث به انسان‌‌ها و اجنه بوده- دارند.[7] با توجه به این آیات(که دلالت بر مبعوث شدن پیامبر اسلام بر اجنه دارند)، و از آن سو، نبود آیه، روایت، و حتی نقل تاریخی بر پیامبری از جنیان برای انسان‌ها، می‌‌توان برتری و عزیزتر بودن انسان در پیشگاه خداوند را اثبات نمود. آنچه بیان شد اثبات برتری و عزت نوع انسان بر سایر موجودات عالم هستی از جمله اجنه بود، اما در مصداق، ممکن است فردی از اجنه آن‌قدر اهل تقوا و مطیع اوامر خداوند باشد که بر بسیاری از افراد بشر برتری پیدا کند و یا فردی از افراد بشر آن‌قدر در منجلاب گناهان فرو رود که از حیوان هم پست‌تر شود، همچنان‌‌که خداوند می‌فرماید: «برای جهنم بسیاری از جن و انس را بیافریدیم. ایشان را دل‌هایی است که بدان نمی‌‏فهمند و چشم‌هایی است که بدان نمی‌‏بینند و گوش‌هایی است که بدان نمی‏‌شنوند. اینان همانند چارپایانند حتی گمراه‌‏تر از آنهایند. اینان خود غافلان‌اند».[8] [1] . حجرات، 13. [2] . «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنیِ ءَادَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فیِ الْبرَّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلیَ‏ کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا»، اسرا، 70. [3] . اگرچه بعضی‌ها نسبت به برتری انسان بر فرشتگان تشکیک نموده‌اند که آن هم به طور مفصل از سوی بزرگان اهل تفسیر جواب داده شده، ولی هیچ‌‌کس در دلالت این آیه بر برتری انسان نسبت به اجنه تردید و تشکیکی ننموده است. [4] . طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، محقق، بلاغی، محمد جواد، ج 6، ص 661 - 663، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372 ش؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 285، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، 1378 ش، حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، محقق، بهبودی، محمد باقر، ج 10، ص 111 - 115، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، 1404 ق. [5] . «یهَدِی إِلیَ الرُّشْدِ فَامَنَّا بِهِ وَ لَن نُّشْرِکَ بِرَبِّنَا أَحَدًا»، جن، 2. [6] . مجمع البیان، ج‏10، ص 55. [7] . «و گروهی از جن را نزد تو روانه کردیم تا قرآن را بشنوند. چون به حضرتش رسیدند گفتند: گوش فرادهید. چون به پایان آمد، همانند بیم‌‏دهندگانی نزد قوم خود بازگشتند. گفتند: ای قوم ما، ما کتابی شنیدیم که بعد از موسی نازل شده، کتاب‌های پیشین را تصدیق می‏‌کند و به حق و راه راست راه می‌‏نماید». [8] . «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ»، اعراف، 179.
آیا در نزد خداوند انسانها عزیزتر هستند یا جنها؟
عزیز بودن و کرامت فردی نزد خداوند متعال، به تقوا و ترس از ساحت مقدس او است که نتیجهاش پایبندی به احکام و دستورات شرع مقدس و رسیدن به مراحل و مراتب عالیه کمال است، چنانکه پروردگار حکیم میفرماید: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم...»؛ [1] گرامیترین شما نزد خداوند با تقواترین شما است.
اما با استناد به برخی از آیات قرآن کریم میتوان اثبات کرد که نوع انسانها نسبت به سایر موجودات از جمله اجنه دارای کرامت و برتری هستند، از جمله میتوان به این سخن خدای متعال استناد نمود: «ما آدمیزادگان را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا، (بر مرکبهای راهوار) حمل کردیم و از انواع روزیهای پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از موجوداتی که خلق کردهایم، برتری بخشیدیم».[2]
بنابر نظر مفسران، این آیه دلالت دارد بر برتری نوع بنیآدم بر سایر مخلوقات الاهی اعم از حیوانات، اجنه و حتی فرشتگان،[3] دارد.[4]
آیه دیگری که میتوان از مفاد آن برتری انسان و عزیزتر بودن آنان را نسبت به اجنه در پیش خداوند اثبات نمود، آیه دوم سوره جن است که خداوند میفرماید: «جنیان گفتند این قرآن هدایت میکند به سوی رشد و صلاح، پس ما به آن ایمان آورده و هرگز کسی را شریک پروردگار خود قرار ندهیم».[5]
مفسران میگویند این آیه دلالت دارد که پیامبر اسلام(ص) علاوه بر اینکه پیامبر انسانها بوده پیامبر اجنه نیز بوده است.[6]
همچنین آیه 29 و 30 سوره احقاف نیز صراحت بر تبعیت اجنه و ایمان آوردن آنان به پیامبر اسلام -که از جنس بشر است ولی مبعوث به انسانها و اجنه بوده- دارند.[7]
با توجه به این آیات(که دلالت بر مبعوث شدن پیامبر اسلام بر اجنه دارند)، و از آن سو، نبود آیه، روایت، و حتی نقل تاریخی بر پیامبری از جنیان برای انسانها، میتوان برتری و عزیزتر بودن انسان در پیشگاه خداوند را اثبات نمود.
آنچه بیان شد اثبات برتری و عزت نوع انسان بر سایر موجودات عالم هستی از جمله اجنه بود، اما در مصداق، ممکن است فردی از اجنه آنقدر اهل تقوا و مطیع اوامر خداوند باشد که بر بسیاری از افراد بشر برتری پیدا کند و یا فردی از افراد بشر آنقدر در منجلاب گناهان فرو رود که از حیوان هم پستتر شود، همچنانکه خداوند میفرماید: «برای جهنم بسیاری از جن و انس را بیافریدیم. ایشان را دلهایی است که بدان نمیفهمند و چشمهایی است که بدان نمیبینند و گوشهایی است که بدان نمیشنوند. اینان همانند چارپایانند حتی گمراهتر از آنهایند. اینان خود غافلاناند».[8] [1] . حجرات، 13. [2] . «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنیِ ءَادَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فیِ الْبرَّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلیَ کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا»، اسرا، 70. [3] . اگرچه بعضیها نسبت به برتری انسان بر فرشتگان تشکیک نمودهاند که آن هم به طور مفصل از سوی بزرگان اهل تفسیر جواب داده شده، ولی هیچکس در دلالت این آیه بر برتری انسان نسبت به اجنه تردید و تشکیکی ننموده است. [4] . طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، محقق، بلاغی، محمد جواد، ج 6، ص 661 - 663، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372 ش؛ طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 285، انتشارات اسلام، تهران، چاپ دوم، 1378 ش، حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، محقق، بهبودی، محمد باقر، ج 10، ص 111 - 115، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، 1404 ق. [5] . «یهَدِی إِلیَ الرُّشْدِ فَامَنَّا بِهِ وَ لَن نُّشْرِکَ بِرَبِّنَا أَحَدًا»، جن، 2. [6] . مجمع البیان، ج10، ص 55. [7] . «و گروهی از جن را نزد تو روانه کردیم تا قرآن را بشنوند. چون به حضرتش رسیدند گفتند: گوش فرادهید. چون به پایان آمد، همانند بیمدهندگانی نزد قوم خود بازگشتند. گفتند: ای قوم ما، ما کتابی شنیدیم که بعد از موسی نازل شده، کتابهای پیشین را تصدیق میکند و به حق و راه راست راه مینماید». [8] . «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ»، اعراف، 179.
- [سایر] آیا ارتباط جنسی جنها برای زاد و ولد مثل انسانها است؟
- [سایر] آیا ارتباط جنسی جنها برای زاد و ولد مثل انسانها است؟
- [سایر] آیا ارتباط جنسی جنها برای زاد و ولد مثل انسانها است؟
- [سایر] آیا ارتباط جنسی جنها برای زاد و ولد مثل انسانها است؟
- [سایر] در پیشگاه خداوند، انسانها عزیزترند یا جنها؟
- [سایر] چرا برخی از انسانها از یاد خدا غافلاند؟
- [سایر] چرا خداوند نگذاشته است ما انسانها او را ببینیم؟
- [سایر] اگر خداوند خالق هر چیز است، آیا گناهان و اعمال قبیحی که از انسانها صادر میشود هم مخلوق خداوند است؟
- [سایر] چرا خداوند اراده نکرده که همه انسانها هدایت شوند و به این خیر نائل آیند؟
- [سایر] از بندگان صالح خداوند که دو نسل از انسانها در زمان حکومتش منقرض شدند، کیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسانی که عقیده به وحدت وجود دارند یعنی می گویند در عالم هستی یک وجود بیش نیست و آن خداست و همه موجودات عین خدا هستند و کسانی که معتقدند خدا در انسان، یا موجود دیگری حلول کرده و با آن یکی شده، یا خدا را جسم بدانند احتیاط واجب، اجتناب از آنهاست.
- [آیت الله بهجت] کسی که نذر میکند باید به قصد قربت و نزدیک شدن به خداوند متعال نذر کند، بنابراین اگر برای خدا نذر نکند، صحیح نیست، بنابراین کافی است موقع نذر کردن بنابر اظهر بگوید: (لِلّهِ عَلَیَّ)، یعنی: (برای خداوند، به عهده من باشد که فلان کار را انجام بدهم)، و اگر کسی که عربی نمیداند ترجمه آن را به هر زبانی بگوید کافی است.
- [آیت الله علوی گرگانی] احکام نذر آن است که انسان بر خود واجب کند که کار خیری را برای خدا بجا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترکنماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام میباشد و بعضی از مردم که مقابل قبر امامان پیشانی را به زمین میگذارند، اگر برای شکر خداوند متعال باشد اشکال ندارد وگرنه حرام است. مستحبات و مکروهات سجده
- [آیت الله مظاهری] نذر آن است که انسان بر خود واجب کند که کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . لازمه ایمان به خداوند متعال و ایمان به انبیاء عظام صلوات الله علیهم اجمعین و ایمان به احکام الهی آن است که شخص مؤمن، قلباً از منکر و معصیت خداوند متعال، منزجر باشد، و منکر را قلباً انکار کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] انسان باید فقط برای خداوند عالم نماز بخواند پس کسی که ریا کند یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند نمازش باطل است خواه فقط برای مردم باشد یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد
- [آیت الله وحید خراسانی] سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام می باشد و بعضی از مردم که مقابل قبر امامان علیهم السلام پیشانی را بر زمین می گذارند اگر برای شکر خداوند متعال باشد اشکال ندارد وگرنه حرام است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام می باشد و بعضی از مردم عوام که مقابل قبر امامان پیشانی را به زمین می گذارند اگر برای شکر خداوند متعال باشد؛ اشکال ندارد و گرنه حرام است. مستحبات و مکروهات سجده:
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نذر آن است که انسان بر خود واجب کند که کار خیری را برای خدا به جا آورد؛ یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.