از دیدگاه احادیث ، مراد از خیرالبریه در آیه 7 سوره بینّه چه کسانی هستند؟
درست است که مفهوم آیه ، مفهوم وسیع و گسترده‌ای است ، و منحصر به شخص یا اشخاص معینی نمی‌باشد، ولی در روایات متعدد اسلامی که در منابع حدیث اهل سنت و شیعه آمده است، انگشت روی اشخاصی گذارده شده که در صف اول از صفوف (خیرالبریّه)، و بهترین مخلوقات خدا قرار دارند. دقّت در محتوای این احادیث ، بسیاری از حقایق را که تا کنون برای گروهی در پردة ابهام باقی مانده است می‌تواند روشن سازد، و پاسخ روشنی برای بسیاری از اتهامات ناآگاهان باشد. در اینجا توجه خوانندگان را به بخشی از این روایات جلب می‌کنیم 1 مفسّر معروف (سیوطی) در (الدّرالمنثور) ، در ذیل آیه از (ابن عساکر) از (جابر بن عبدالله) نقل می‌کند که ما خدمت پیامبر (ص) بودیم که علی (ع) به سوی ما آمد ، هنگامی که چشم پیامبر (ص) به او افتاد ، فرمود (وَالَّذی نَفْسی بِیَدِهِ اِنَّ هذا وَ شیعَتَهُ لَهُمْ الْفائِزُونَ یَوْمَ الْقِیامَهِ ، وَنَزَلَتْ ، اِنَّ الذَّینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوالصّالِحاتِ اُولئِکَ هُمْ خَیْرُ البَرِیَّهِ فَکانَ اَصْحابُ النَّبِیِ (ص) اِذا اَقْبَلَ عَلِیٌ (ع) قالُوا جاءَ خَیْرُ الّبَرِیَّهِ)! (الدر المنثور 4/379) [پیامبر (ص) فرمود قسم به کسی که جان من به دست او است ، این مرد و شیعیان او ، رستگاران در روز قیامتند، و آیه (اِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوالصّالِحاتِ اُولئِکَ هَمْ خَیْرُ الْبَرِیَّه) نازل شد ، از این رو اصحاب پیامبر (ص) هنگامی که علی (ع) می‌آمد می‌گفتند خیرالبریّه (بهترین مخلوقات خدا) آمد]! 2 در روایت دیگری از ابن عباس می‌خوانیم هنگامی که آیه (اِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوالْصّالِحاتِ اُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَهِ) نازل شد پیامبر اکرم (ص) به علی (ع) فرمود (هُوَ اَنْتَ وَ شیعَتُکَ تَأتی اَنْتَ وَ شیعَتُکَ یَوْمَ الْقیامَهِ راضینَ مَرْضیِیْنَ وَ یَاتی عَدُوُکَ غَضْباناً مُقْمِحینَ) (شواهد التنزیل 2/357) [تو و شیعیانت در روز قیامت خیرالبریه (بهترین مخلوقات) هستید ، هم خدا از شما راضی است و هم شما از خدا راضی هستید ، ولی دشمن تو خشمگین و در زحمت (و عذاب) است] (در بعضی از نسخه‌های حدیث (مقحمین) آمده که به معنی بالا نگاه داشتن سر به وسیله غل و زنجیر است.) 3 در حدیث دیگری از (ابو برزه) آمده است هنگامی که پیامبر اکرم (ص) این آیه را تلاوت فرمود، رو به علی (ع) کرد و گفت (هُمْ اَنْتَ وَ شیعَتُکَ یا عَلِی وَ میعادُ ما بَیْنی وَ بَیْنَکَ الْحَوْضُ)! (شواهد التنزیل 359، ح 1130) [خیر البریّه تو و شیعیانت هستید ای علی! ، و وعدة من و تو کنار حوض کوثر است]. کوتاه سخن اینکه احادیث مربوط به (خیر البریّه) را گروه زیادی در منابع معروف اسلامی نقل کرده‌اند ، و از بهترین دلائل برای افضلیت علی (ع) نسبت به همة مسلمین و صحابه رسول خدا (ص) بعد از آن حضرت است . این در حالی است که دشمنان علی (ع) به خاطر عداوت آن حضرت در عصر تاریک و ظلمانی بنی‌امیه، اصرار بر کتمان فضائل او داشتند و دوستانش به خاطر وحشت از آن جانیان سفاک فضائل او را کتمان می‌کردند ، ولی با نهایت تعجب این فضائل بزرگ تمام این دورانهای تاریک را پشت سر گذاشته و بعد از این همه قرون و اعصار به دست ما رسیده است ، و این نیست جز با امداد الهی. به هر حال از این احادیث به ضمیمه آیة شریفه دو نکته به خوبی استفاده می‌شود: 1 افضلیت علی (ع) نسبت به همة یاران پیامبر (ص)، و از آنجا که مقدم داشتن غیر افضل بر افضل کاری است زشت و ناپسند ، به هیچ حسابی نمی‌توان غیر او را بر او مقدم داشت ، و بنابراین باید نخستین خلیفه و جانشین پیامبر (ص) او باشد، خواه تعیین خلافت از سوی خدا باشد – که ما به آن معتقدیم – یا از سوی خلق و مردم؟ که گروهی دیگر به آن عقیده دارند. 2 نکته دیگری که از این احادیث متعدده به دست می‌آید، این است که نامگذاری پیروان علی (ع) به (شیعه) چیزی است که در زبان پیامبر اکرم (ص) بارها آمده است ، و آنها که با این عنوان دشمنی می‌کنند ، و از آن نفرت دارند ، و گاه (شین) آن را دلیل بر (شوم) و (شر) گرفته‌اند، در واقع با پیامبر اسلام (ص) به مخالفت برخاسته و العیاذ بالله نسبت به سخنان او ابراز نفرت می‌کنند ، و به یقین اگر آگاهانه این سخن را بگویند کارشان مشکل است ، چه بهتر که بگوئیم از این روایات نبوی بیخبر بوده‌اند. آری لقب شیعه، موجب نفرت نیست، تاج افتخاری است که که پیامبر اسلام (ص) طبق این روایات کثیره معتبره بر سر پیروان مکتب علی(ع) زده است. eporsesh.com
عنوان سوال:

از دیدگاه احادیث ، مراد از خیرالبریه در آیه 7 سوره بینّه چه کسانی هستند؟


پاسخ:

درست است که مفهوم آیه ، مفهوم وسیع و گسترده‌ای است ، و منحصر به شخص یا اشخاص معینی نمی‌باشد، ولی در روایات متعدد اسلامی که در منابع حدیث اهل سنت و شیعه آمده است، انگشت روی اشخاصی گذارده شده که در صف اول از صفوف (خیرالبریّه)، و بهترین مخلوقات خدا قرار دارند. دقّت در محتوای این احادیث ، بسیاری از حقایق را که تا کنون برای گروهی در پردة ابهام باقی مانده است می‌تواند روشن سازد، و پاسخ روشنی برای بسیاری از اتهامات ناآگاهان باشد.
در اینجا توجه خوانندگان را به بخشی از این روایات جلب می‌کنیم
1 مفسّر معروف (سیوطی) در (الدّرالمنثور) ، در ذیل آیه از (ابن عساکر) از (جابر بن عبدالله) نقل می‌کند که ما خدمت پیامبر (ص) بودیم که علی (ع) به سوی ما آمد ، هنگامی که چشم پیامبر (ص) به او افتاد ، فرمود (وَالَّذی نَفْسی بِیَدِهِ اِنَّ هذا وَ شیعَتَهُ لَهُمْ الْفائِزُونَ یَوْمَ الْقِیامَهِ ، وَنَزَلَتْ ، اِنَّ الذَّینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوالصّالِحاتِ اُولئِکَ هُمْ خَیْرُ البَرِیَّهِ فَکانَ اَصْحابُ النَّبِیِ (ص) اِذا اَقْبَلَ عَلِیٌ (ع) قالُوا جاءَ خَیْرُ الّبَرِیَّهِ)! (الدر المنثور 4/379)
[پیامبر (ص) فرمود قسم به کسی که جان من به دست او است ، این مرد و شیعیان او ، رستگاران در روز قیامتند، و آیه (اِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوالصّالِحاتِ اُولئِکَ هَمْ خَیْرُ الْبَرِیَّه) نازل شد ، از این رو اصحاب پیامبر (ص) هنگامی که علی (ع) می‌آمد می‌گفتند خیرالبریّه (بهترین مخلوقات خدا) آمد]!

2 در روایت دیگری از ابن عباس می‌خوانیم هنگامی که آیه (اِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوالْصّالِحاتِ اُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَهِ) نازل شد پیامبر اکرم (ص) به علی (ع) فرمود
(هُوَ اَنْتَ وَ شیعَتُکَ تَأتی اَنْتَ وَ شیعَتُکَ یَوْمَ الْقیامَهِ راضینَ مَرْضیِیْنَ وَ یَاتی عَدُوُکَ غَضْباناً مُقْمِحینَ) (شواهد التنزیل 2/357)
[تو و شیعیانت در روز قیامت خیرالبریه (بهترین مخلوقات) هستید ، هم خدا از شما راضی است و هم شما از خدا راضی هستید ، ولی دشمن تو خشمگین و در زحمت (و عذاب) است] (در بعضی از نسخه‌های حدیث (مقحمین) آمده که به معنی بالا نگاه داشتن سر به وسیله غل و زنجیر است.)

3 در حدیث دیگری از (ابو برزه) آمده است هنگامی که پیامبر اکرم (ص) این آیه را تلاوت فرمود، رو به علی (ع) کرد و گفت (هُمْ اَنْتَ وَ شیعَتُکَ یا عَلِی وَ میعادُ ما بَیْنی وَ بَیْنَکَ الْحَوْضُ)! (شواهد التنزیل 359، ح 1130) [خیر البریّه تو و شیعیانت هستید ای علی! ، و وعدة من و تو کنار حوض کوثر است].
کوتاه سخن اینکه احادیث مربوط به (خیر البریّه) را گروه زیادی در منابع معروف اسلامی نقل کرده‌اند ، و از بهترین دلائل برای افضلیت علی (ع) نسبت به همة مسلمین و صحابه رسول خدا (ص) بعد از آن حضرت است .
این در حالی است که دشمنان علی (ع) به خاطر عداوت آن حضرت در عصر تاریک و ظلمانی بنی‌امیه، اصرار بر کتمان فضائل او داشتند و دوستانش به خاطر وحشت از آن جانیان سفاک فضائل او را کتمان می‌کردند ، ولی با نهایت تعجب این فضائل بزرگ تمام این دورانهای تاریک را پشت سر گذاشته و بعد از این همه قرون و اعصار به دست ما رسیده است ، و این نیست جز با امداد الهی.
به هر حال از این احادیث به ضمیمه آیة شریفه دو نکته به خوبی استفاده می‌شود:
1 افضلیت علی (ع) نسبت به همة یاران پیامبر (ص)، و از آنجا که مقدم داشتن غیر افضل بر افضل کاری است زشت و ناپسند ، به هیچ حسابی نمی‌توان غیر او را بر او مقدم داشت ، و بنابراین باید نخستین خلیفه و جانشین پیامبر (ص) او باشد، خواه تعیین خلافت از سوی خدا باشد – که ما به آن معتقدیم – یا از سوی خلق و مردم؟ که گروهی دیگر به آن عقیده دارند.

2 نکته دیگری که از این احادیث متعدده به دست می‌آید، این است که نامگذاری پیروان علی (ع) به (شیعه) چیزی است که در زبان پیامبر اکرم (ص) بارها آمده است ، و آنها که با این عنوان دشمنی می‌کنند ، و از آن نفرت دارند ، و گاه (شین) آن را دلیل بر (شوم) و (شر) گرفته‌اند، در واقع با پیامبر اسلام (ص) به مخالفت برخاسته و العیاذ بالله نسبت به سخنان او ابراز نفرت می‌کنند ، و به یقین اگر آگاهانه این سخن را بگویند کارشان مشکل است ، چه بهتر که بگوئیم از این روایات نبوی بیخبر بوده‌اند.
آری لقب شیعه، موجب نفرت نیست، تاج افتخاری است که که پیامبر اسلام (ص) طبق این روایات کثیره معتبره بر سر پیروان مکتب علی(ع) زده است.
eporsesh.com





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین