چرا "بسم الله الرحمن الرحیم‌" آن یک آیه مستقل محسوب می‌شود؟

در جزء بودن یا نبودن "بسم‌الله..." سه قول عمده وجود دارد: 1. برخی از اهل تسنن و مالک و ابوعمرو و... می‌گویند که جزء هیچ سوره‌ای نیست و تنها برای اوایل سوره‌ها تیمناً نازل گشته است‌; 2. برخی از پیروان مسلک شافعی و حمزه قایل به تفصیلند و می‌گویند: تنها در سوره حمد جزء سوره است‌; ولی در سوره‌های دیگر نیست‌; 3. شیعیان بالاتفاق و برخی از اهل تسنن (جلال‌الدین سیوطی‌، ابن‌مبارک و...) می‌گویند: "بسم‌الله..." جزء تمام سوره‌ها به جز "توبه‌" می‌باشد به دلیل‌:
1. احادیث اهل‌بیت‌: که صحیحه و در حد تواتر است تا آن‌جا که فرموده‌اند: خدای بکشد کسانی را که بزرگ‌ترین آیه از آیات قرآن‌را از قرآن حذف کرده‌اند; برای نمونه‌، حدیثی نقل می‌شود: "عن یحیی بن ابی‌عمران الهَمْدانی قال‌: "کتبت‌ُ الی ابی‌جعفر7جُعلت فداک ما تقول فی رجل ابتدأ: بسم الله الرحمن الرحیم فی صلاته وحده فی ام الکتاب فلما صار الی غیر ام‌ّالکتاب من السوره‌، ترکها؟ فقال العباسی‌: لیس لذلک بأس‌، فکتب بخطه‌: یعیدها مرتین علی رغم انفه‌، یعنی العباسی‌; یحیی ابن عمران همدانی می‌گوید: در نامه‌ای به امام باقر7 نوشتم‌: فدایت گردم در این مسأله که نمازگزاری در نمازش سوره حمد را با "بسم الله" آغاز می‌کند ولی سوره بعد را بدون "بسم الله" می‌خواند; عباسی (یکی از فقهای اهل سنت‌) گفته نمازش صحیح است‌. نظر شما چیست‌؟ حضرت در پاسخ نوشتند: باید نمازش را اعاده کند، باید نمازش را اعاده کند."(اصول کافی‌، کلینی‌;، ج 3، ص 312، دارالکتب الاسلامیة‌.)
2. از طریق اهل سنت روایات بسیاری از پیامبر9 نقل شده که بسم‌الله جزء سوره‌هاست‌; مثلاً انس می‌گوید: روزی پیش حضرت رسول‌اکرم بودیم‌...; سپس با تبسم فرمود: لحظه‌ای قبل‌، سوره‌ای بر من نازل شد; پس (بسم‌الله الرحمن الرحیم‌، إنّا أعطینَک الکوثر...) را خواندند.
3. سیره مسلمانان‌، خواندن بسم‌الله در ابتدای سوره‌ها، به جز توبه‌، بوده و با تواتر ثابت شده است که پیامبر گرامی نیز آن را در ابتدای سوره‌ها می‌خواندند. اگر بسم‌الله جزء قرآن نبود، باید پیامبر که در مقام بیان بودند، تصریح می‌کردند که جزء قرآن و سوره‌ها نیست وگرنه مردم در جهل قرار می‌گرفتند.
4. مصحف‌های تابعین و صحابه قبل از عثمان و بعد از او مشتمل بر بسم‌الله بوده است‌; حال اگر بسم‌الله جزء قرآن نبود، نباید آن را در مصاحف می‌نوشتند. با توجه به این‌که تأکید شده بود چیزی که از قرآن نیست‌، نباید در آن گنجانده شود; بنابراین‌، وجود بسم‌الله در قرآن‌ها دلیل بر این است که این آیه‌، مثل آیات دیگری که در قرآن تکرار شده‌اند، جزء قرآن است‌.(البیان فی تفسیر القرآن‌، آیت‌الله خوئی‌، ص 440، انتشارات انوارالهدی / الاتقان‌، سیوطی‌، ترجمه‌: سیدمهدی حائری قزوینی‌، ص 255، انتشارات امیرکبیر.)
eporsesh.com