قرآن کریم در تبیین سنّت انبیا و برخورد مقلدان باطل با آنان می‌گوید، بت پرستان می‌گفتند، بت پرستی، اثری بجامانده از نیاکان ماست، و ما باید آن را حفظ کنیم و انبیا می‌فرمودند: اگر اجداد شما کاری را عاقلانه یا از روی هدایت نکرده‌اند، نباید روش باطل آنها را ادامه دهید. چون عقل و هدایت است که می‌تواند اُسوه باشد نه سفه و ضلالت .
انبیا مردم را به عقل و وحی فرا میخواندند و می‌گفتند: هر کلام را یا باید حجت درون (عقل) تأیید کند، یا حجت بیرون (نقل) صحیح بداند. انبیا با تقلید باطل و جهل و سنتهای نادرست مبارزه کردند.
در سوره مبارکه بقره آمده است: (وَ اِذا قِیلَ لَهُم اتََّبعُوا ما أَنزَل اللهُ قالوا بَل نتَّبعُ ما أَلْفَینا عَلیه اباءَنا أَوَلوْ کانَ اباؤهُم لا یَعْقِلوُن شَیئاً وَ لا یَهتدون) بقره/170؛ وقتی به آنان گفته شد از آنچه خداوند نازل کرده است، پیروی کنید؛ گفتند: ما چیزی را پیروی میکنیم که نیاکان خود را بر آن یافتیم آنان روش نیاکان را در مقابل وحی قرار می‌دادند از این رو خداوند میفرماید: اگر چه روش نیاکان شما نه مطابق عقل و استدلال بود، و نه هماهنگ با هدایت وحی آسمانی؟ حق را باید حفظ کرد و آن را به صورت یک سنّت پسندیده ترسیم کرد نه آن که هر چه سنّت شد حق باشد و حفظ و تداوم آن مطلوب.
در سوره مبارکه مائده نیز در مذمّت از تقلید باطل میفرماید: (وَاِذا قیل لَهُم تَعالوا ما أَنزَل اللهُ وَ الرََّسُول قالوا حَسْبُنا ما وَجَدنا عَلیهِ اباءَنا أَوْ لَوْ کانَ اباؤُهم لا یَعْلَمُون شَیئاً وَلا یَهْتدون) مائده/104 ؛ وقتی به اینها گفته شود در برابر ره آورد انبیا خضوع کنید، میگویند ما سنت نیاکان را حفظ میکنیم. آیا اگر نیاکانشان عالم و مهتدی نبودند، باز هم مطاعند و متبوع؟ و این نشانگر آن است که تبعیت در مسائل حکمت نظری باید بر اساس علم باشد و در مسائل حکمت عملی باید در مسیر هدایت قرار گیرد. چیزی که در برابر وحی و عقل قرار گیرد، سنت باطل نامیده می‌شود و سنت باطل، انسان را به عذاب الیم گرفتار می‌کند.
در سوره اعراف نیز تقلید باطل را محکوم می‌کند: (وَ اِذا فَعَلوا فَاحِشَة قالوُا وَجَدنا عَلَیها اباءَنا واللهُ أَمَرنا قُل اِنََّ اللهَ لا یَأْمُر بِالفَحْشاءِ أَتَقولون عَلیَ اللهَُ ما لاتَعلَمُون) اعراف/28؛ وقتی دست به کار زشتی زدند، برای توجیه آن و تبرئه خود گفتند: گذشتگان خود را بر این روش یافتیم و این سنّت نیاکان ماست و حفظ سنّتهای باستانی لازم و مقدس است. متفکران آنان استدلال می‌کنند و میگویند خدا ما را به این کار امر کرده است، قرآن کریم درباره وثنیّین میفرماید: اینها دو گونه سخن میگویند، عده‌ای معتقدند که باید سنت نیاکانشان را حفظ کنند؟، و عده‌ای نیز میگویند: خداوند ما را به پرستش بتها و احیای سنّت بت پرستی امر کرده است. منشأ اشتباه و گمراهی آنان، خلط بین امر تکوینی و امر تشریعی و فرق نگذاشتن بین آنهاست.
در سوره مبارکه لقمان نیز میفرماید: (وَاِذا لَهُم اتَّبعُوا ما اَنزَل اللهُ قالوُا بَلْ نَتّبِع ما وَجَدنا عَلیه اباءنا أَوَ لَوْ کان الشَّیطانُ یَدْعوُهم اِلی عَذاب السَّعیر) لقمان/21؛ وقتی آنان را به اطاعت از وحی فرا میخواندند، می‌گفتند: ما پیرو سنت نیاکان خویش هستیم. این سنّت، سنت شیطانی است و شیطان پیروان خود را به عذاب دردناک الهی گرفتار می‌کند. چیزی که مطابق عقل و وحی نباشد، سخن شیطان است و سخن شیطان پایانی جز عذاب نخواهد داشت.
eporsesh.com
