برخی از اخباریان پنداشتهاند اهلبیت عصمت و طهارت (علیهمالسلام) دیگران را از تفسیر قرآن به قرآن منع کردهاند و مراد اهلبیت در روایاتی که از "ضرب القرآن بالقرآن" نکوهش کرده، همان تفسیر قرآن به قرآن است. شیخ انصاری (رحمهالله)(1) و سایر اصولیان در مبحث "حجیّت ظواهر قرآن" از این شبهه بدین گونه پاسخ دادهاند: مراد از "ضرب قرآن به قرآن"، "بر هم زدن" و "به هم ریختن" قرآن است؛ یعنی رجوع به عام و مطلق، قبل از فحص درباره مقیِّد و مخصِّص آنها و رجوع به متشابه بدون ارجاع آن به محکم و عدم رعایت ناسخ در استفاده از آیاتِ منسوخ. قرآن کریم یک واحد منسجم و هماهنگ است. بنابراین، تمسک به یک آیه بدون رجوع به سایر آیاتِ شارح و مفسّر، مستلزم خارج ساختن آیه مزبور از جایگاه خاص آن است و بر این اساس، تفسیر قرآن به قرآن مایه حفظ انسجام و هماهنگی قرآن است و تفسیر بدون استمداد از سایر آیات قرآنی از قبیل "جعلوا القران عضین"(2)، یعنی پاره پاره و عِضَه عِضَه کردن پیکر واحد و منسجم قرآن خواهد بود. 1 فرائدالأصول، ج 1، ص 93. 2 سوره حجر، آیه 91. مأخذ: ( تفسیر تسنیم، ج 1، ص 99)
برخی از اخباریان پنداشتهاند اهلبیت عصمت و طهارت (علیهمالسلام) دیگران را از تفسیر قرآن به قرآن منع کردهاند و مراد اهلبیت در روایاتی که از "ضرب القرآن بالقرآن" نکوهش کرده، همان تفسیر قرآن به قرآن است. شیخ انصاری (رحمهالله)(1) و سایر اصولیان در مبحث "حجیّت ظواهر قرآن" از این شبهه بدین گونه پاسخ دادهاند: مراد از "ضرب قرآن به قرآن"، "بر هم زدن" و "به هم ریختن" قرآن است؛ یعنی رجوع به عام و مطلق، قبل از فحص درباره مقیِّد و مخصِّص آنها و رجوع به متشابه بدون ارجاع آن به محکم و عدم رعایت ناسخ در استفاده از آیاتِ منسوخ. قرآن کریم یک واحد منسجم و هماهنگ است. بنابراین، تمسک به یک آیه بدون رجوع به سایر آیاتِ شارح و مفسّر، مستلزم خارج ساختن آیه مزبور از جایگاه خاص آن است و بر این اساس، تفسیر قرآن به قرآن مایه حفظ انسجام و هماهنگی قرآن است و تفسیر بدون استمداد از سایر آیات قرآنی از قبیل "جعلوا القران عضین"(2)، یعنی پاره پاره و عِضَه عِضَه کردن پیکر واحد و منسجم قرآن خواهد بود.
1 فرائدالأصول، ج 1، ص 93.
2 سوره حجر، آیه 91.
مأخذ: ( تفسیر تسنیم، ج 1، ص 99)
- [سایر] روایت (ضرب القرآن) از نظر سند و دلالت چگونه است و آیا این روایت؛ تفسیر قرآن به قرآن را نفی میکند؟
- [سایر] منظور از عناوین «حفاظ القرآن»، «حَمَلَة القرآن» و اصناف «قراء القرآن» چیست؟ آیا در روایات چنین چیزی هست؟
- [سایر] منظور از عناوین (حفاظ القرآن)، (حَمَلَة القرآن) و اصناف (قراء القرآن) چیست؟ آیا در روایات چنین چیزی هست؟
- [سایر] آیا (علی مع القرآن و القرآن مع علی) حدیث است؟ مقصود از آن چیست؟
- [سایر] مراد از (فلسفه احکام) چیست؟ اصلاً این تعبیر، تعبیر صحیحی است یا باید گفت (حکمت احکام)، تفاوت آن ها چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخص روزهدار روایات ضعیف را از پیامبر گرامی اسلام صلیاللهعلیهوآله و ائمه معصومین علیهمالسلام نقل کند، آیا روزهاش باطل میشود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر امر به معروف و نهی از منکر مستلزم ضرب و شتم باشد، آیا بدون اجازه حاکم شرع میتوان اقدام کرد؟
- [سایر] اصل امامت از اصول عقاید و به تعبیر بعضی از روایات، اساس اسلام است، پس چرا خداوند نام ائمه معصومین(ع) را در قرآن ذکر نکرده تا موجب اختلاف بین مؤمنان و شبهه در اذهان نگردد؟
- [سایر] مراد از (فلسفه احکام) چیست؟ اصلاً این تعبیر، تعبیرصحیحی است یا باید گفت (حکمت احکام)، تفاوت آن¬ها چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا مشاهد مشرّفه ائمه اطهار علیهمالسلام ، احکامش مانند احکام مسجد است؟
- [آیت الله سیستانی] نماز خواندن در حرم امامان علیهمالسلام مستحب ، بلکه بهتر از مسجد است ؛ و روایت شده که نماز در حرم مطهّر حضرت امیر المؤمنین علیهالسلام برابر دویست هزار نماز است .
- [آیت الله سیستانی] کسی که معترف به خدا یا به یگانگی او نباشد و همچنین غُلاة یعنی آنهایی که یکی از ائمه علیهمالسلام را خدا خوانده ، یا بگویند خدا در او حلول کرده است و خوارج و نواصب یعین آنهایی که به ائمه علیهمالسلام اظهار دشمنی مینمایند نجسند ، و همچنین است کسی که نبوّت یا یکی از ضروریات دین ، مانند نماز و روزه را منکر شود ، اگر به نحوی باشد که مستلزم تکذیب پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم بشود هر چند فی الجمله . و امّا اهل کتاب یعنی یهود و نصاری و مجوس محکوم به طهارتاند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً وَلِیُّ اللَّه) جزء اذان و اقامه نیست؛ البته ولایت امیر المؤمنین و ائمه معصومین علیهمالسلام از ارکان ایمان است و اسلام بدون آن ظاهری بیش نیست و قالبی از معنی تهیست و خوب است که پس از (أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه)، به قصد تیمن و تبرّک، شهادت به ولایت و امامت بلافصل حضرت امیر المؤمنین و سایر معصومین علیهمالسلام به گونهای که عرفاً از اجزاء اذان و اقامه به حساب نیاید؛ ذکر گردد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] امر به معروف و نهی از منکر مراتبی دارد که بعضی از این مراتب، احتیاج به اجازه حاکم شرع ندارد و بعضی دارد، آنچه احتیاج به اجازه حاکم شرع ندارد همان امر به معروف با زبان و دل و نصیحت کردن یا اعراض و بی اعتنایی و ترک مراوده نمودن است و اگر تأثیر نکرد جایز است با کلمات تند و خشن که خالی از گناه باشد یا با توسل به زور، به این طریق که جلو فرد گنهکار را بگیرد، یا وسایل گناه را از دسترس او خارج سازد، اقدام نماید ولی اگر برای امر به معروف و نهی از منکر لازم شود که متوسل به ضرب و جرح یا اتلاف اموال و بالاتر از آن گردد در این صورت هیچ کس بدون اجازه حاکم شرع حق اقدام ندارد، بلکه باید اصل کار و مقدار و اندازه آن طبق ضوابط اسلامی با نظر حاکم شرع تعیین گردد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان میتواند بعضی از اعمال مستحبی؛ مانند زیارت مراقد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمّه معصومین علیهمالسلام را از طرف مردگان یا زندگان به جا آورد و نیز میتواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را به آنها هدیه نماید و در این دو شکل فرقی نیست که تبرعی باشد یا با اجاره یا جعاله و مانند آن.
- [آیت الله بهجت] مستحب است انسان برای امور زیر وضو بگیرد: برای نماز میت، زیارت اهل قبور، رفتن به مسجد و حرم ائمه علیهمالسلام، برای همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن آن، و نیز برای مس حاشیه قرآن، و برای خوابیدن. و نیز مستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد. و اگر برای یکی از این کارها وضو بگیرد هرکاری را که باید با وضو انجام داد، میتواند بهجا آورد، مثلاً میتواند با آن وضو نماز بخواند.
- [آیت الله بهجت] نماز در مسجد از نماز در غیر مسجد افضل است؛ و بهتر از همه مسجدالحرام است و بعد مسجدالنبی و بعد مسجد کوفه و بعد مسجد سهله و مسجد خیف و مسجد غدیر و مسجد بیتالمقدس و مسجد براثا و مسجد قبا و مسجد جامع هر شهر و بعد مسجد قبیله و بعد مسجد بازار؛ و از جمله مواضع مستحب و بافضیلت، مشاهد مشرفه انبیا و اوصیای آنان و ائمه علیهمالسلام است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که وضو ندارد بنا بر احتیاط حرام است اسم خداوند متعال و صفات خاصه او را - به هر زبانی که نوشته شده است - مس نماید، مگر پولی که بر آن نام خدا نوشته شده باشد که دست زدن به آن اشکال ندارد و بلکه بنا بر احتیاط مستحب نامهای مبارک پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهمالسلام و حضرت زهرا علیهاالسلام را هم مسّ ننماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بنا بر احتیاط واجب باید جلوتر از قبر پیغمبر صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهمالسلام نماز نخواند و چنانچه این کار مستلزم هتک باشد، حرام نیز میباشد. اگر چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهر باشد، نماز خواندن اشکال ندارد؛ ولی فاصله شدن صندوق شریف و ضریح مطهّر و پارچهای که روی آن افتاده کافی نیست. شرط ششم: در مکان نمازگزار نجاست سرایت کننده نباشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر برای پیامبر صلیاللهعلیهوآله یا یکی از ائمه علیهمالسلام یا یکی از امامزادگان یا علمای پیشین و مانند آنها چیزی را نذر کند ، چنانچه مصرف معیّنی را قصد کرده است باید به همان مصرف برساند ، و اگر مصرف معیّنی را قصد نکرده است باید به مصرفی برساند که نسبتی به آن حضرت داشته باشد ، مثلاً بر زوّار فقیر او صرف نماید و یا به مصارف حرم او برساند ، و یا در امری که موجب اعلای نام اوست صرف کند .