حضرت ابراهیم
حضرت ابراهیم علیه السلام مشهور به ابراهیم خلیل، دومین پیامبر اولوالعزم، جد بزرگ دو گروه، عرب از طریق پسرش حضرت اسماعیل(ع) و بنی اسرائیل از طریق فرزند دیگرش اسحاق است.
از منظر قرآن چرا حضرت ابراهیم علیه‌السّلام مأمور به ذبح فرزندش شد؟
قرآن کریم داستان ذبح حضرت اسماعیل علیه‌السّلام را توسط پدر بزرگوارش حضرت ابراهیم علیه‌السّلام را این‌گونه بیان می‌کند: (ما او (ابراهیم) را به نوجوانی بردبار و پراستقامت بشارت دادیم، هنگامی که با او به مقام سعی و کوشش رسید گفت: فرزندم! من در خواب دیدم که باید تو را ذبح کنم! بنگر نظر تو چیست؟ گفت: ای پدر هرچه دستور داری اجرا کن، به خواست خدا مرا از صابران خواهی یافت! هنگامی که هر دو تسلیم و آماده شدند و (حضرت) ابراهیم جبین او را بر خاک نهاد، او را ندا دادیم که ای ابراهیم! آنچه را در خواب مأموریت یافتی انجام دادی. ما این‌گونه نیکوکاران را جزا می‌دهیم، این به طور مسلم امتحان مهم و آشکاری است، ما ذبح عظیمی را فدای او کردیم و نام نیک او را در امت‌های بعد باقی گذاردیم سلام ما بر ابراهیم باد، این‌گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم.)[1] آیات مذکور ماجرای ذبح حضرت اسماعیل توسط حضرت ابراهیم را تشریح کرده و قرآن کریم دستور ذبح کردن را امتحانی مهم و آشکار برای نیکوکاران به خصوص حضرت ابراهیم علیه‌السّلام می‌داند. امری که از طرف خداوند متعال به حضرت ابراهیم علیه‌السّلام شد یک امر امتحانی و آزمایشی بود و در اوامر امتحانی اراده جدی به اصل عمل تعلق نگرفته است، بلکه هدف آن است که روشن شود شخص مورد آزمایش تا چه اندازه آمادگی اطاعت دستور را دارد و این در جایی است که شخص مورد آزمایش از اسرار پشت پرده آگاه نیست، و حضرت ابراهیم علیه‌السّلام به خوبی از عهده این امتحان برآمد و آمادگی روحی خود را در این زمینه از هر جهت به ثبوت رسانید و از عهده این آزمایش به خوبی برآمد.[2] اصولاً خداوند متعال نخست امتحان‌های به ظاهر سخت و دشوار و در واقع آسان را برای نیکوکاران پیش می‌آورد تا وقتی که از امتحان سرافراز شدند، بهترین پاداش را هم در دنیا و هم در آخرت به آنها می‌دهد و در داستان حضرت ابراهیم علیه‌السّلام گرچه صرف امتحان بود؛ ولی همان ظاهر نیز بسیار سخت و ناگوار بود.[3] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. موسوی همدانی، سیدمحمدباقر و...، تاریخ انبیاء، (تهران، نشر صدوق)، ص 7779. 2. علامه مجلسی (ره)، تاریخ پیامبران، (قم، انتشارات اسوه)، ج 1، ص 402412. 3. هاشمی رفسنجانی، علی اکبر، و محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن، تفسیر راهنما، (قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) تحت برنامه رایانه‌ای تبیان 4 و... -------------------------------------------------------------------------------- [1] . صافات/101110. [2] . ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج 19، ص 109127. [3] . ر.ک: طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی التفسیر القرآن، قم، انتشارات اسلامی، ج 1817، ص 151153.
قرآن کریم داستان ذبح حضرت اسماعیل علیه‌السّلام را توسط پدر بزرگوارش حضرت ابراهیم علیه‌السّلام را این‌گونه بیان می‌کند: (ما او (ابراهیم) را به نوجوانی بردبار و پراستقامت بشارت دادیم، هنگامی که با او به مقام سعی و کوشش رسید گفت: فرزندم! من در خواب دیدم که باید تو را ذبح کنم! بنگر نظر تو چیست؟ گفت: ای پدر هرچه دستور داری اجرا کن، به خواست خدا مرا از صابران خواهی یافت! هنگامی که هر دو تسلیم و آماده شدند و (حضرت) ابراهیم جبین او را بر خاک نهاد، او را ندا دادیم که ای ابراهیم! آنچه را در خواب مأموریت یافتی انجام دادی. ما این‌گونه نیکوکاران را جزا می‌دهیم، این به طور مسلم امتحان مهم و آشکاری است، ما ذبح عظیمی را فدای او کردیم و نام نیک او را در امت‌های بعد باقی گذاردیم سلام ما بر ابراهیم باد، این‌گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم.)[1] آیات مذکور ماجرای ذبح حضرت اسماعیل توسط حضرت ابراهیم را تشریح کرده و قرآن کریم دستور ذبح کردن را امتحانی مهم و آشکار برای نیکوکاران به خصوص حضرت ابراهیم علیه‌السّلام می‌داند. امری که از طرف خداوند متعال به حضرت ابراهیم علیه‌السّلام شد یک امر امتحانی و آزمایشی بود و در اوامر امتحانی اراده جدی به اصل عمل تعلق نگرفته است، بلکه هدف آن است که روشن شود شخص مورد آزمایش تا چه اندازه آمادگی اطاعت دستور را دارد و این در جایی است که شخص مورد آزمایش از اسرار پشت پرده آگاه نیست، و حضرت ابراهیم علیه‌السّلام به خوبی از عهده این امتحان برآمد و آمادگی روحی خود را در این زمینه از هر جهت به ثبوت رسانید و از عهده این آزمایش به خوبی برآمد.[2] اصولاً خداوند متعال نخست امتحان‌های به ظاهر سخت و دشوار و در واقع آسان را برای نیکوکاران پیش می‌آورد تا وقتی که از امتحان سرافراز شدند، بهترین پاداش را هم در دنیا و هم در آخرت به آنها می‌دهد و در داستان حضرت ابراهیم علیه‌السّلام گرچه صرف امتحان بود؛ ولی همان ظاهر نیز بسیار سخت و ناگوار بود.[3] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. موسوی همدانی، سیدمحمدباقر و...، تاریخ انبیاء، (تهران، نشر صدوق)، ص 7779. 2. علامه مجلسی (ره)، تاریخ پیامبران، (قم، انتشارات اسوه)، ج 1، ص 402412. 3. هاشمی رفسنجانی، علی اکبر، و محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن، تفسیر راهنما، (قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) تحت برنامه رایانه‌ای تبیان 4 و... -------------------------------------------------------------------------------- [1] . صافات/101110. [2] . ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج 19، ص 109127. [3] . ر.ک: طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی التفسیر القرآن، قم، انتشارات اسلامی، ج 1817، ص 151153.
پاسخ:
قرآن کریم داستان ذبح حضرت اسماعیل علیه‌السّلام را توسط پدر بزرگوارش حضرت ابراهیم علیه‌السّلام را این‌گونه بیان می‌کند: (ما او (ابراهیم) را به نوجوانی بردبار و پراستقامت بشارت دادیم، هنگامی که با او به مقام سعی و کوشش رسید گفت: فرزندم! من در خواب دیدم که باید تو را ذبح کنم! بنگر نظر تو چیست؟ گفت: ای پدر هرچه دستور داری اجرا کن، به خواست خدا مرا از صابران خواهی یافت! هنگامی که هر دو تسلیم و آماده شدند و (حضرت) ابراهیم جبین او را بر خاک نهاد، او را ندا دادیم که ای ابراهیم! آنچه را در خواب مأموریت یافتی انجام دادی. ما این‌گونه نیکوکاران را جزا می‌دهیم، این به طور مسلم امتحان مهم و آشکاری است، ما ذبح عظیمی را فدای او کردیم و نام نیک او را در امت‌های بعد باقی گذاردیم سلام ما بر ابراهیم باد، این‌گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم.)[1]
آیات مذکور ماجرای ذبح حضرت اسماعیل توسط حضرت ابراهیم را تشریح کرده و قرآن کریم دستور ذبح کردن را امتحانی مهم و آشکار برای نیکوکاران به خصوص حضرت ابراهیم علیه‌السّلام می‌داند.
امری که از طرف خداوند متعال به حضرت ابراهیم علیه‌السّلام شد یک امر امتحانی و آزمایشی بود و در اوامر امتحانی اراده جدی به اصل عمل تعلق نگرفته است، بلکه هدف آن است که روشن شود شخص مورد آزمایش تا چه اندازه آمادگی اطاعت دستور را دارد و این در جایی است که شخص مورد آزمایش از اسرار پشت پرده آگاه نیست، و حضرت ابراهیم علیه‌السّلام به خوبی از عهده این امتحان برآمد و آمادگی روحی خود را در این زمینه از هر جهت به ثبوت رسانید و از عهده این آزمایش به خوبی برآمد.[2]
اصولاً خداوند متعال نخست امتحان‌های به ظاهر سخت و دشوار و در واقع آسان را برای نیکوکاران پیش می‌آورد تا وقتی که از امتحان سرافراز شدند، بهترین پاداش را هم در دنیا و هم در آخرت به آنها می‌دهد و در داستان حضرت ابراهیم علیه‌السّلام گرچه صرف امتحان بود؛ ولی همان ظاهر نیز بسیار سخت و ناگوار بود.[3]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. موسوی همدانی، سیدمحمدباقر و...، تاریخ انبیاء، (تهران، نشر صدوق)، ص 7779.
2. علامه مجلسی (ره)، تاریخ پیامبران، (قم، انتشارات اسوه)، ج 1، ص 402412.
3. هاشمی رفسنجانی، علی اکبر، و محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن، تفسیر راهنما، (قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) تحت برنامه رایانه‌ای تبیان 4 و...
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . صافات/101110.
[2] . ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج 19، ص 109127.
[3] . ر.ک: طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی التفسیر القرآن، قم، انتشارات اسلامی، ج 1817، ص 151153.
- [سایر] از منظر قرآن چرا حضرت ابراهیم علیه‌السّلام مأمور به ذبح فرزندش شد؟
- [سایر] چرا خداوند به جای وحی به حضرت ابراهیم(ع) برای ذبح حضرت اسماعیل(ع) در خواب به او الهام کرد؟
- [سایر] با عنایت به اینکه اولیاء خدا تسلیم مطلق امر خدایند علت گریه پیامبر برای فرزندش ابراهیم چه بود؟
- [سایر] این که در برخی از نوشته‌ها ادعا شده است، ذبیح حضرت ابراهیم(ع) اسحاق بوده نه اسماعیل، آیا این ادعا صحت دارد؟
- [سایر] زندگی حضرت ابراهیم(علیه السلام) در قرآن چگونه بیان شده است؟
- [سایر] لطفاً تفسیر این آیه را بیان کنید: (وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّی وَ عَهِدْنا إِلی إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُود).
- [سایر] ریشهها و علل فقر و محرومیت در جامعه از منظر حضرت علی علیه‌السّلام چیست؟
- [سایر] آیا به عنوان مثال امام جواد متوسّل به امام حسین(ع) یا حضرت محمد(ص) میشدند؟ یا حضرت محمد(ص) متوسّل به حضرت ابراهیم(ع) میشدند؟ لطفاً هر دو مورد را کامل توضیح دهید.
- [سایر] فرازهای مهمّ زندگانی حضرت ابراهیم (ع) را بر اساس قرآن و روایات بیان کنید.
- [سایر] لطفاً فرازهای مهمّ زندگانی حضرت ابراهیم (ع) را بر اساس قرآن و روایات بیان کنید.
- [آیت الله خوئی] نماز خواندن در حرم امامان (علیهمالسلام) مستحب، بلکه بهتر از مسجد است و مروی است که نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین (علیهالسلام) برابر دویست هزار نماز است.
- [آیت الله اردبیلی] نماز خواندن در حرم امامان علیهمالسلام مستحب و بلکه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام برابر با دویست هزار نماز است.
- [آیت الله بهجت] برای سجده، بهتر از هر چیز تربت حضرت سیدالشهدا علیهالسلام می‌باشد، بعد از آن خاک است.
- [آیت الله خوئی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلًا به زیارت حضرت اباعبدالله (علیهالسلام) مشرف شود چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست، و اگر بواسطة عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله سیستانی] نماز خواندن در حرم امامان علیهمالسلام مستحب ، بلکه بهتر از مسجد است ؛ و روایت شده که نماز در حرم مطهّر حضرت امیر المؤمنین علیهالسلام برابر دویست هزار نماز است .
- [آیت الله بهجت] بعید نیست مستحب بودن اقرار به ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیهالسلام در اذان مستحبی، در صورتی که به نیت مطلوب بودن گفته شود، به عبارات مختلفی که در (نهایه) و (فقیه) و (احتجاج) نقل شده است که (اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللّه) و یا (عَلِیٌ اَمیرُ المُؤمِنین) و یا به عبارت (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللّه) باشد، و اما اقرار به ولایت اگرچه در غیر اذان باشد خوب است، پس احتیاج به دلیل مخصوص ندارد؛ و کاملترین عبارتی که در اینجا گفته می‌شود آن است که اقرار به خلیفه بودن یا وصی بودن حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام و ائمه طاهرین علیهمالسلام در آن باشد.
- [آیت الله اردبیلی] در آشامیدن آب چند چیز مستحب است: اوّل:آب را به طور مکیدن بیاشامد. دوم:در روز ایستاده آب بخورد.سوم:پیش از آشامیدن آب (بسم اللّه) و بعد از آن (الحمداللّه) بگوید.چهارم: به سه نفس آب بیاشامد. پنجم:از روی میل آب بیاشامد.ششم:بعد از آشامیدن آب حضرت ابا عبداللّه علیهالسلام و اهل بیت و یاران ایشان را یاد کند و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
- [آیت الله اردبیلی] کعبه معظّمه اوّلین خانه و قبله مردمان و مایه برکت و هدایت جهانیان و پناهگاه واردان و نشانهای از ابراهیم خلیلالرّحمان علیهالسلام است. مردمان به دعوت عامّ ابراهیم علیهالسلام به اشتیاق چون پرندگانی که به آشیانه خویش برمیگردند، برای ابراز فروتنی در مقابل عظمت و بزرگی خداوند و گواهی به عزّت او، در جایگاه پیامبران به گونه فرشتگان عرش بر دورش طواف میکنند. خداوند سبحان آن خانه را عَلَم اسلام و حجّ آن را واجب و احترامش را لازم دانست(1). کعبه وسیله قوام و قیام مردم است(2) و مظهر وحدت و مشهد منفعت و وعدهگاه اخلاص و دوری از مظاهر دنیوی و توکّل بر خداوند است؛ امام صادق علیهالسلام فرمودهاند: (خداوند در تشریع فریضه حج مردم را به چیزی امر کرد که علاوه بر تعبّد و اطاعت دینی، مشتمل بر مصالح و منافع دنیوی نیز هست.)(3) پس بر آنان که توانایی دارند، واجب است خالصانه متوجّه ذات حق گردند و آن چنانکه خداوند فرموده است، حج و عمره را بجا آورند که انجام دادن آن، برکت و ترک آن، هلاکت و تباهی همگان است.
- [آیت الله اردبیلی] خوردن کمی از تربت حضرت سیدالشهداء علیهالسلام برای شفا و خوردن گِل داغستان و گِل اَرمنی برای معالجه، اگر علاج منحصر به خوردن آنها باشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله سیستانی] برای سجده بهتر از هر چیز تربت حضرت سید الشهداء علیهالسلام می‌باشد ، بعد از آن خاک ، بعد از خاک سنگ ، و بعد از سنگ گیاه است .