اولیاء خدا
اولیاء اللّه، یعنی کاملانِ در ایمان و عبودیّت.
با عنایت به اینکه اولیاء خدا تسلیم مطلق امر خدایند علت گریه پیامبر برای فرزندش ابراهیم چه بود؟
رقت قلب و عاطفه از فضایل انسانی است. رقیق القلب بودن این است که انسان وقتی فقیری را دید واقعا متأثر شود. از قیامت و دوزخ که گفته می‌شود از نابسامانی محرومین واقعا اندوهگین گردد از حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) روایت شده است که: (ما جفّتَ الدموع الا لقسوة القلوب و ما قسّت القلوب الاّ لکثرة الذنوب) چشم‌ها گرفتار خشکی نمی‌شوند مگر در اثر قساوت قلب و قلب گرفتار قساوت نمی‌شود مگر در اثر گناه زیاد. نتیجه‌ای که از این روایت حاصل می‌گردد این است که حضرات معصومین(س) بخاطر مقام شامخ عصمت و پاکی و پیراستگی نسبت به همه گناهان و خطاها لطیفترین قلوب و گریان‌ترین چشم‌ها را دارا می‌باشند. امام علی(ع) در وصف پرهیزکاران می‌فرماید: کانت اعمالهم فی الدنیا زاکیة و اعینهم باکیة آنان در دنیا رفتارشان پاک و دیدگانشان گریان است. و لذا در ماجرای ستمی که از ناحیه دشمنان بر دختری یهودی رفته بود همگان بی‌تفاوت از کنار این ماجرا گذشتند یا به ابراز تأسفی اکتفا نمودند و لکن حضرت امیرالمؤمنین(ع) در اندوه این ماجرا گریست! و فرمود: اگر برای این حادثه تلخ مسلمانی از روی تأسف بمیرد ملامت نخواهد شد و از نظر من سزاوار است! اما نکته حائز اهمیت دراین باب این است که اشک ثمره درخت وجود آدمی است. گاهی اشک سروش رحمت است و پیغام بر مهر آنجا که درخت اعتقادات ریشه در زمین تسلیم و رضا فرو برده باشد همچون شجری که در عین تناوری و تنومندی چون ریشه در خاک تنیده است استوار است و پا بر جا اما شاخ و برگ خویش را بدست باد داده و از حرکت نسیم به جنبش در می‌آید و بر خنکی محیط می‌افزاید. اشک پیامبر(ص) و حضرات معصومین(ع) در سوگ نزدیکان و فرزندان از همین قسم است. اشک رحمت، در عین حال که روح بر بلندای ملکوت سیر می‌کند اما دیده بخاطر عاطفه و رقّت قلب می‌گرید و این زیباترین نشانه انسانیت آن بزرگواران است و همان گونه که وجود شامخ نبی مکرم اسلام(ص) در کنار قبر فرزندشان ابراهیم فرمودند: فرزندم قلب محزون است و دیده اشکبار اما خلاف رضای حق چیزی نمی‌گوییم. این خلاف رضای حق سخن نگفتن به معنای این نیست که: غیر تسلیم و رضا کو چاره‌ای؟! بلکه به این معنی است که دل که تسلیم باشد و راضی، زبان خلاف دل چیزی نمی‌گوید. چرا که زبان مترجم دل است. و آن بزرگوار در برابر آنها که از گریه ایشان سؤال کردند فرمود: این گریه نیست بلکه این رحمت است و کسی که اهل رحمت و شفقت نباشد مورد رحمت حضرت حق واقع نمی‌گردد. و گاهی اشک بروز اعتراض دل و نمود تلخی شجر ضمیر است. اشک شکوه و عدم رضایت. آری این اشک نه تنها نشانه انسانیت نیست بلکه علامت بی‌هویتی و بی‌اطلاعی از رمز و راز زندگی است. و به همان اندازه که از قسم اول اشک در مضامین دینی ما تمجید گشته است. و آنرا نشانه پاکی و صفای ضمیر معرفی کرده‌اند و آنرا همچون سلاحی برای انسان سالک برشمرده‌اند. قسم دوم اشک مورد مذمت اولیای دین واقع شده است. www.payambarazam.ir
رقت قلب و عاطفه از فضایل انسانی است. رقیق القلب بودن این است که انسان وقتی فقیری را دید واقعا متأثر شود. از قیامت و دوزخ که گفته می‌شود از نابسامانی محرومین واقعا اندوهگین گردد از حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) روایت شده است که: (ما جفّتَ الدموع الا لقسوة القلوب و ما قسّت القلوب الاّ لکثرة الذنوب) چشم‌ها گرفتار خشکی نمی‌شوند مگر در اثر قساوت قلب و قلب گرفتار قساوت نمی‌شود مگر در اثر گناه زیاد. نتیجه‌ای که از این روایت حاصل می‌گردد این است که حضرات معصومین(س) بخاطر مقام شامخ عصمت و پاکی و پیراستگی نسبت به همه گناهان و خطاها لطیفترین قلوب و گریان‌ترین چشم‌ها را دارا می‌باشند. امام علی(ع) در وصف پرهیزکاران می‌فرماید: کانت اعمالهم فی الدنیا زاکیة و اعینهم باکیة آنان در دنیا رفتارشان پاک و دیدگانشان گریان است. و لذا در ماجرای ستمی که از ناحیه دشمنان بر دختری یهودی رفته بود همگان بی‌تفاوت از کنار این ماجرا گذشتند یا به ابراز تأسفی اکتفا نمودند و لکن حضرت امیرالمؤمنین(ع) در اندوه این ماجرا گریست! و فرمود: اگر برای این حادثه تلخ مسلمانی از روی تأسف بمیرد ملامت نخواهد شد و از نظر من سزاوار است! اما نکته حائز اهمیت دراین باب این است که اشک ثمره درخت وجود آدمی است. گاهی اشک سروش رحمت است و پیغام بر مهر آنجا که درخت اعتقادات ریشه در زمین تسلیم و رضا فرو برده باشد همچون شجری که در عین تناوری و تنومندی چون ریشه در خاک تنیده است استوار است و پا بر جا اما شاخ و برگ خویش را بدست باد داده و از حرکت نسیم به جنبش در می‌آید و بر خنکی محیط می‌افزاید. اشک پیامبر(ص) و حضرات معصومین(ع) در سوگ نزدیکان و فرزندان از همین قسم است. اشک رحمت، در عین حال که روح بر بلندای ملکوت سیر می‌کند اما دیده بخاطر عاطفه و رقّت قلب می‌گرید و این زیباترین نشانه انسانیت آن بزرگواران است و همان گونه که وجود شامخ نبی مکرم اسلام(ص) در کنار قبر فرزندشان ابراهیم فرمودند: فرزندم قلب محزون است و دیده اشکبار اما خلاف رضای حق چیزی نمی‌گوییم. این خلاف رضای حق سخن نگفتن به معنای این نیست که: غیر تسلیم و رضا کو چاره‌ای؟! بلکه به این معنی است که دل که تسلیم باشد و راضی، زبان خلاف دل چیزی نمی‌گوید. چرا که زبان مترجم دل است. و آن بزرگوار در برابر آنها که از گریه ایشان سؤال کردند فرمود: این گریه نیست بلکه این رحمت است و کسی که اهل رحمت و شفقت نباشد مورد رحمت حضرت حق واقع نمی‌گردد. و گاهی اشک بروز اعتراض دل و نمود تلخی شجر ضمیر است. اشک شکوه و عدم رضایت. آری این اشک نه تنها نشانه انسانیت نیست بلکه علامت بی‌هویتی و بی‌اطلاعی از رمز و راز زندگی است. و به همان اندازه که از قسم اول اشک در مضامین دینی ما تمجید گشته است. و آنرا نشانه پاکی و صفای ضمیر معرفی کرده‌اند و آنرا همچون سلاحی برای انسان سالک برشمرده‌اند. قسم دوم اشک مورد مذمت اولیای دین واقع شده است. www.payambarazam.ir
عنوان سوال:
با عنایت به اینکه اولیاء خدا تسلیم مطلق امر خدایند علت گریه پیامبر برای فرزندش ابراهیم چه بود؟
پاسخ:
رقت قلب و عاطفه از فضایل انسانی است. رقیق القلب بودن این است که انسان وقتی فقیری را دید واقعا متأثر شود. از قیامت و دوزخ که گفته میشود از نابسامانی محرومین واقعا اندوهگین گردد از حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) روایت شده است که:
(ما جفّتَ الدموع الا لقسوة القلوب و ما قسّت القلوب الاّ لکثرة الذنوب) چشم‌ها گرفتار خشکی نمی‌شوند مگر در اثر قساوت قلب و قلب گرفتار قساوت نمی‌شود مگر در اثر گناه زیاد.
نتیجه‌ای که از این روایت حاصل می‌گردد این است که حضرات معصومین(س) بخاطر مقام شامخ عصمت و پاکی و پیراستگی نسبت به همه گناهان و خطاها لطیفترین قلوب و گریان‌ترین چشم‌ها را دارا می‌باشند.
امام علی(ع) در وصف پرهیزکاران می‌فرماید:
کانت اعمالهم فی الدنیا زاکیة و اعینهم باکیة آنان در دنیا رفتارشان پاک و دیدگانشان گریان است.
و لذا در ماجرای ستمی که از ناحیه دشمنان بر دختری یهودی رفته بود همگان بی‌تفاوت از کنار این ماجرا گذشتند یا به ابراز تأسفی اکتفا نمودند و لکن حضرت امیرالمؤمنین(ع) در اندوه این ماجرا گریست! و فرمود: اگر برای این حادثه تلخ مسلمانی از روی تأسف بمیرد ملامت نخواهد شد و از نظر من سزاوار است!
اما نکته حائز اهمیت دراین باب این است که اشک ثمره درخت وجود آدمی است.
گاهی اشک سروش رحمت است و پیغام بر مهر آنجا که درخت اعتقادات ریشه در زمین تسلیم و رضا فرو برده باشد همچون شجری که در عین تناوری و تنومندی چون ریشه در خاک تنیده است استوار است و پا بر جا اما شاخ و برگ خویش را بدست باد داده و از حرکت نسیم به جنبش در می‌آید و بر خنکی محیط می‌افزاید.
اشک پیامبر(ص) و حضرات معصومین(ع) در سوگ نزدیکان و فرزندان از همین قسم است. اشک رحمت، در عین حال که روح بر بلندای ملکوت سیر می‌کند اما دیده بخاطر عاطفه و رقّت قلب می‌گرید و این زیباترین نشانه انسانیت آن بزرگواران است و همان گونه که وجود شامخ نبی مکرم اسلام(ص) در کنار قبر فرزندشان ابراهیم فرمودند: فرزندم قلب محزون است و دیده اشکبار اما خلاف رضای حق چیزی نمی‌گوییم.
این خلاف رضای حق سخن نگفتن به معنای این نیست که: غیر تسلیم و رضا کو چاره‌ای؟! بلکه به این معنی است که دل که تسلیم باشد و راضی، زبان خلاف دل چیزی نمی‌گوید. چرا که زبان مترجم دل است.
و آن بزرگوار در برابر آنها که از گریه ایشان سؤال کردند فرمود: این گریه نیست بلکه این رحمت است و کسی که اهل رحمت و شفقت نباشد مورد رحمت حضرت حق واقع نمی‌گردد.
و گاهی اشک بروز اعتراض دل و نمود تلخی شجر ضمیر است. اشک شکوه و عدم رضایت. آری این اشک نه تنها نشانه انسانیت نیست بلکه علامت بی‌هویتی و بی‌اطلاعی از رمز و راز زندگی است.
و به همان اندازه که از قسم اول اشک در مضامین دینی ما تمجید گشته است. و آنرا نشانه پاکی و صفای ضمیر معرفی کرده‌اند و آنرا همچون سلاحی برای انسان سالک برشمرده‌اند.
قسم دوم اشک مورد مذمت اولیای دین واقع شده است.
www.payambarazam.ir
- [سایر] از منظر قرآن چرا حضرت ابراهیم علیه‌السّلام مأمور به ذبح فرزندش شد؟
- [سایر] از منظر قرآن چرا حضرت ابراهیم علیه‌السّلام مأمور به ذبح فرزندش شد؟
- [سایر] آیا روایت گریه حضرت ابراهیم (ع) بر امام حسین (ع) صحیح است؟
- [سایر] آیا مقام نبوّت حضرت ابراهیم علیه السلام با ترسیدن از افراد منافات ندارد؟ چرا حضرت ابراهیم علیه السلام از فرشتگان ترسید؟
- [سایر] آیا پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از سلاله حضرت ابراهیم(علیه السلام) می باشد؟ آیا حضرت ابراهیم(علیه السلام) عرب بوده است؟
- [سایر] چرا مقام پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از ابراهیم(علیه السلام) بالاتر است ؟
- [سایر] چرا پیامبری مانند حضرت ابراهیم، از خدا خواست تا زنده شدن مردگان را به او نشان دهد، مگر در این مسئله تردید داشت؟
- [سایر] مگر مقام امامت بالاتر از رسالت است که خداوند بر ابراهیم (ع ) منت می گذارد ومی گوید تو را امام و رهبر مردم قرار دادم ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مقام پیامبر(ص) بالات از حضرت ابراهیم (ع) است؟ به چه دلایلی پیامبر(ص) مقام امامت هم داشت؟
- [سایر] چرا خداوند به جای وحی به حضرت ابراهیم(ع) برای ذبح حضرت اسماعیل(ع) در خواب به او الهام کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] (اَشْهَدُ أنْ لا إلهَ إلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ) یعنی: (شهادت میدهم که هیچ معبودی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یگانه است و شریک ندارد.) (وَأشْهَدُ أنَّ مُحَمَّدا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ) یعنی: (شهادت میدهم که محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بنده خدا و فرستاده اوست.) (أللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ) یعنی: (خدایا بر محمد و آل محمد رحمت فرست.) (وَتَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ) یعنی: (و شفاعت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را قبول کن و مقام آن حضرت را نزد خود بلند فرما.) (اَلسَّلامُ عَلَیْکَ أیُّهَا النَّبِیُّ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ) یعنی: (سلام بر تو ای پیامبر و رحمت و برکات خدا بر تو باد.) (اَلسَّلامُ عَلَیْنا وَعَلی عِبادِ اللّهِ الصّالِحینَ) یعنی: (سلام خداوند بر ما نمازگزاران و تمام بندگان نیکوکار او باد.) (اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ) یعنی: (سلام و رحمت و برکات خداوند بر شما باد.)
- [آیت الله مظاهری] هرگاه کسی به خدا یا پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم یا یکی از ائمّه معصومین علیهم السلام یا فاطمه زهرا علیها السلام ناسزا گوید یا با یکی از اینها دشمنی داشته باشد و یا یکی از ائمه علیهم السلام یا غیر آنها را خدا بداند کافر است.
- [آیت الله وحید خراسانی] از بزرگترین واجبات بر مکلفین امر به معروف و نهی از منکر است خداوند متعال می فرماید والمومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و مردان و زنان مومن بعضی از ایشان دوستان بعضی دیگر هستند امر می کنند به معروف و نهی می کنند از منکر امر به معروف و نهی از منکر راه انبیای خداست و به این فریضه الهیه بقیه فرایض و مقررات دین اجرا می شود و کسب و کار حلال و امنیت جان و عرض و مال مردم حفظ و حق به حق دار می رسد و زمین از لوث منکرات و بدیها تطهیر و به معروف و خوبیها اباد می شود و به روایتی از امام ششم علیه السلام اکتفا می شود که فرمود رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم فرمود چگونه است حال شما زمانی که زنان شما فاسد و جوانان شما فاسق شوند و حال ان که امر به معروف و نهی از منکر نکرده اید گفته شد چنان خواهد شد یا رسول الله فرمود بلی و بدتر از ان هم خواهد شد چگونه است حال شما زمانی که امر کنید به منکر و نهی کنید از معروف گفته شد یا رسول الله چنان خواهد شد فرمود بلی و بدتر از ان هم خواهد شد چگونه است حال شما زمانی که معروف را منکر و منکر را معروف ببینید
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه روزه دار دروغی به خدا و پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و جانشینان معصوم او(علیهم السلام) نسبت دهد خواه با گفتن باشد، یا نوشتن، یا اشاره و مانند آن، بنابراحتیاط واجب روزه اش باطل می شود، هر چند بلافاصله توبه کند. دروغ بستن به سایر انبیا و فاطمه زهرا(علیها السلام) نیز همین حکم را دارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کافر یعنی کسی که منکر خدا یا رسالت حضرت خاتم الانبیاء صلی الله علیه واله وسلم یا معاد است یا شاک در خدا و رسول است یا برای خدا شریک قرار می دهد یا در و حدانیت خدا شک دارد نجس است و همچنین است خوارج یعنی کسانی که بر امام معصوم علیه السلام خروج کنند و غلات یعنی انهایی که قایل به خدایی یکی از ایمه علیهم السلام می باشند یا بگویند خدا در او حلول کرده است و نواصب یعنی کسانی که دشمن یکی از ایمه علیهم السلام یا حضرت فاطمه زهراء علیها السلام باشند و کسی که یکی از ضروریات دین را مثل نماز و روزه با علم به این که ضروری دین است منکر شود و اما اهل کتاب یعنی یهود و نصاری اقوی طهارت انها است هر چند احوط اجتناب است
- [آیت الله اردبیلی] کعبه معظّمه اوّلین خانه و قبله مردمان و مایه برکت و هدایت جهانیان و پناهگاه واردان و نشانهای از ابراهیم خلیلالرّحمان علیهالسلام است. مردمان به دعوت عامّ ابراهیم علیهالسلام به اشتیاق چون پرندگانی که به آشیانه خویش برمیگردند، برای ابراز فروتنی در مقابل عظمت و بزرگی خداوند و گواهی به عزّت او، در جایگاه پیامبران به گونه فرشتگان عرش بر دورش طواف میکنند. خداوند سبحان آن خانه را عَلَم اسلام و حجّ آن را واجب و احترامش را لازم دانست(1). کعبه وسیله قوام و قیام مردم است(2) و مظهر وحدت و مشهد منفعت و وعدهگاه اخلاص و دوری از مظاهر دنیوی و توکّل بر خداوند است؛ امام صادق علیهالسلام فرمودهاند: (خداوند در تشریع فریضه حج مردم را به چیزی امر کرد که علاوه بر تعبّد و اطاعت دینی، مشتمل بر مصالح و منافع دنیوی نیز هست.)(3) پس بر آنان که توانایی دارند، واجب است خالصانه متوجّه ذات حق گردند و آن چنانکه خداوند فرموده است، حج و عمره را بجا آورند که انجام دادن آن، برکت و ترک آن، هلاکت و تباهی همگان است.
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من می‌باشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من می‌باشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.
- [امام خمینی] - ترجمه تشهد و سلام (الحمد لله اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له )، یعنی ستایش،مخصوص پروردگار است و شهادت می دهم که خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یگانه است و شریک ندارد. (و اشهد ان محمدا عبده و رسوله )، یعنی شهادت می دهم که محمد صلی الله علیه و آله بنده خدا و فرستاده اوست. (اللهم صل علی محمد و آل محمد)، یعنی خدایا رحمت بفرست بر محمد و آل محمد. (و تقبل شفاعته و ارفع درجته ) یعنی قبول کن شفاعت پیغمبر را و درجه آن حضرت را نزد خود بلند کن. (السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته )، یعنی سلام بر تو ای پیغمبر و رحمت و برکات خدا بر تو باد. (السلام علینا و علی عباد الله الصالحین )، یعنی سلام از خداوند عالم بر نمازگزاران و تمام بندگان خوب او. (السلام علیکم و رحمة الله و برکاته ) یعنی سلام و رحمت و برکات خداوند بر شما مؤمنین باد.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط حمد و ثنای پروردگار و صلوات بر پیامبر اکرم و آل پیامبر علیهمالسلام باید به عربی گفته شود و در حمد و ثنای خداوند و صلوات بر پیامبر اکرم و آل پیامبر علیهمالسلام و دعوت مردم به تقوا و خواندن یک سوره کامل در دو خطبه، باید ترتیب مراعات شود.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی ادّعای نبوّت و پیامبری کند یا به پیغمبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم یا یکی از ائمّه معصومین علیهم السلام یا حضرت زهرا علیها السلام دشنام دهد، بر هر کس که بشنود واجب است او را بکشد مگر اینکه بر جان یا مال یا ناموس خود یا مسلمان دیگری بترسد.