واژة مفسد بنابر به معنای خارج شدن چیزی از حد اعتدال چه کم و اندک و چه زیاد بوده و نقطة مقابل صلاح است.[1] اگر واژة مفسد صرفاً به این معنا، در مورد زنان و مردان پرسش شده باشد، در قرآن کریم به این صورت اشاره نشده است و اگر در این واژه بکار رفته باشد خطاب به زنان و مردان نخواهد بود بلکه جنبة عمومی داشته و در معنای مختلف بکار رفته است مانند: (و یسألونک عن الیتامی قل اصلاح لهم خیر و ان تخالطوهم فاخوانکم و الله یعلم المفسد من المصلح...[2]) در این آیه واژة مفسد به معنای تباه کنندة مال یتیم آمده و می فرماید: دربارة دنیا و آخرت و از تو دربارة یتیمان می پرسند، بگو پرداختن به اصلاح کار آنان بهتر است، و اگر با آنان همزیستی کنید، برادران دینی شما هستند و خداوند تبهکار را از درستکار باز می شناسد... .) و موارد دیگری از این قبیل. اگر کلمة مفسد را در معنای فساد و آنچه که در لغت آمده (فسد فاسدا و فسودا) بگیریم در این صورت واژة مفسد در مورد زنان و مردان فاسد معنا خواهد داشت.
پس در این واژه (فساد) و زیرساختارهای آن در قرآن کریم می توان به زنان و مردان فاسد اشاره ای نمود از جمله؛
1. در یک جای قرآن کریم به حکم کلی در مورد مردان و زنان فاسد اشاره شده، آنجا که می فرماید: (اِنَّما جَزاءُ الذینَ یُحاربونَ اللهَ وَ رسوله و یسعون فی الارض فسادا ان یقتلوا او یصلبوا او تقطع ایدیهم و ارجلهم من خلاف او ینفوا من الارض ذلک لهم خزی فی الدنیا و لهم فی الاخرة عذاب عظیم)؛[3] می فرماید: کیفر آنها که با خدا و پیامبر به جنگ بر می خیزند و در روی زمین دست به فساد می زنند (و با تهدید به اسلحه به جان و مال و ناموس مردم حمله می برند) این است که اعدام شوند یا به دار آویخته گردد یا (چهار انگشت از) دست راست و پای چپ آنها بریده شود و یا از سرزمین خود تبعید گردند، این رسوایی آنها در دنیاست و در آخرت مجازات بزرگی است.)
منظور از (محاربه با خدا و پیامبر) این است که کسی با تهدید به اسلحه به جان یا مال مردم تجاوز کند، اعم از اینکه به صورت دزدان گردنه ها در بیرون شهرها چنین کاری کنند و یا در داخل شهر. بنابراین، افراد چاقوکشی که حمله به جان و نوامیس مردم می کنند نیز مشمول آن هستند.[4] این آیه که حکم کلی را بیان کرده می تواند بر هر دو گروه مردان و زنان فاسد اطلاق گردد. چرا که هر گونه ارعاب و تهدید و عمل ناروا از هر دو گروه صادر می شود.
2. کسانی که فتنه و آشوب به پا می کنند و سر راه مؤمنانی هستند که می خواهند به طرف خدا بروند مانع می شوند[5]، برای این گروه می فرماید: (و اذا قیل لهم لا تفسدوا فی الارض قالوا انما نحن مصلحون؛)[6] و چون به آنان گفته شود در زمین فساد نکنید، گویند ما که اهل اصلاحیم). و یا در جای دیگر چنین آمده است: (وَ الذّین یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللهِ مِنْ بَعْدِ میثاقِهِ و یَقْطعونَ ما اَمَرَ اللهُ بِهِ ان یُوصَلَ و یُفْسِدونَ فی الارضِ اولئکَ لَهُمُ اللَّعنةُ و لَهُمْ سُوءُ الدّار؛[7] و آنان که پیمان خدا را پس از استوار کردنش می شکنند و آنچه را که خدا به پیوستن آن فرمان داده می شکند و در زمین فساد می کنند لعنت بر آنهاست و بدیهای آن جهان نصیبشان.) و آیات دیگر در این گروه نظیر. (سورة نحل، آیة 88 سورة بقرة، آیة 27 سورة اعراف، آیة 86 و... )
3. گروهی که دزدی می کنند در این باره قرآن کریم می فرماید: (و السّارِقُ و السّارِقَه فَاقْطَعُوا اّیْدیهُما جزاءَ بِما کَسَبا نکالاً مِنَ اللهِ و اللهُ عزیزٌ حکیم؛[8] (دست مرد دزد و زن دزد را به کیفر کاری که کرده اند (فساد نموده اند) ببرید. این عقوبتی است از جانب خدا، که او پیروزمند و حکیم است).
لذا نتیجة این بحث این می شود که در قرآن کریم اگر لفظ مفسد را در الفاظ فساد و جامع تر در نظر بگیریم و آنچه که در مباحث یاد شده به آن اشاره شد، آیاتی از قبیل کسانی که دزدی می کنند، فتنه و آشوب به پا می دارند، سر راه مومنان را می گیرند، اظهار مخالفت با حکومت و تباه کردن ملک می نمایند و مواردی از این قبیل می تواند نمونه ای از اعمال مردان و زنان فاسد در قرآن باشد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. قرآن مجید.
2. استاد مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ناشر، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1379 ش، جلد 4.
3. بهاء الدین خرمشاهی، دانشنامة قرآن و قرآن پژوهی، ناشر: انتشارات ناهید و دوستان، تهران، 1377 ش، جلد دوم.
4. صالح بن عبدالله و عبدالرحمن بن محمد، نظرة النعیم فی مکارم اخلاق رسول کریم، ناشر: دارالوسیلة جدة، لمملکة لعربیة السعودیة، طبع اول، 1418 ه ، جلد 11، ص 5236.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ترجمة دکتر سید غلامرضا خسروی حسینی، تهران، انتشارات مرتضوی، 1369 ش، چاپ اول، جلد سوم، ص 55.
[2] . بقره/ 220.
[3] . مائده/ 33.
[4] . مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از فظلای حوزة علمیه، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، 1379 ش، جلد 4، ص 360.
[5] . خرمشاهی، بهاء الدین، دانشنامة قرآن و قرآن پژوهی، تهران، انتشارات ناهید و دوستان، 1377 ش، جلد دوم، ص 1583.
[6] . بقره/ 11.
[7] . رعد/ 25.
[8] . مائده/ 38.
