چرا در قرآن داستان بنی‌اسرائیل بسیار تکرار شده است؟
قصص قرآنی جهت پند و درس از حوادث گذشته بوده و در هر مورد کاملًا متناسب با آیات مطرح شده آن سوره است. البته درک این ارتباط به جهت محتوای عمیق و اسرار و رموز قرآن، جز با مطالعه و بررسی فراوان به دست نمی‌آید. اما دلیل بیان سرگذشت بنی‌اسرائیل و حوادث تاریخی آن، در موارد متعددی از آیات قرآن، این است که: اولًا برای بنی‌اسرائیل- که همان فرزندان یعقوب‌علیه السلام هستند پیامبران بسیاری مبعوث شده‌اند همانند یعقوب، یوسف، موسی و عیسی‌علیه السلام و بنابراین پیامبران زیادی در بین آنان مبعوث گشته و حوادث زیادی در تاریخ آنها به وقوع پیوسته است. ثانیاً شباهت حوادث و تحولات پیش آمده برای بنی‌اسرائیل با امت اسلام است. در روایات آمده است: هر آنچه بر بنی‌اسرائیل گذشت و برای آنان پیش آمد، دقیقاً برای مسلمانان نیز پیش خواهد آمد. بنابراین، ذکر تاریخ بنی‌اسرائیل در موارد متعدد، بدون حکمت و جهت نیست. افزون بر آن تکرار داستان بنی‌اسرائیل در سوره‌های مکی و مدنی متفاوت است. در سوره‌های مکی، تأکید بیشتر بر روی برخورد موسی‌علیه السلام با فرعون و اطرافیان او است اما در سوره‌های مدنی، عموماً از رابطه موسی‌علیه السلام با بنی‌اسرائیل و مشکلات اجتماعی و سیاسی آنان صحبت شده است بنابراین تکرار آیات و برخی از داستان‌ها، بجا بوده و دارای حکمت خاصی است(1). در پایان گفتنی است قوم بنی‌اسرائیل نمادی از یک جامعه بشری است که بهانه‌جویی، نافرمانی، راحت‌طلبی و را به نمایش گذاشته و داستان آنها عبرت‌آموز است. از این رو سرگذشت بنی‌اسرائیل، نماد اتمام حجت بر بشریت است. پی‌نوشت‌ (1) ر. ک: محمد هادی معرفت، تلخیص التمهید، ج 2، ص 235، مؤسسه نشر اسلامی.
عنوان سوال:

چرا در قرآن داستان بنی‌اسرائیل بسیار تکرار شده است؟


پاسخ:

قصص قرآنی جهت پند و درس از حوادث گذشته بوده و در هر مورد کاملًا متناسب با آیات مطرح شده آن سوره است. البته درک این ارتباط به جهت محتوای عمیق و اسرار و رموز قرآن، جز با مطالعه و بررسی فراوان به دست نمی‌آید. اما دلیل بیان سرگذشت بنی‌اسرائیل و حوادث تاریخی آن، در موارد متعددی از آیات قرآن، این است که: اولًا برای بنی‌اسرائیل- که همان فرزندان یعقوب‌علیه
السلام هستند پیامبران بسیاری مبعوث شده‌اند همانند یعقوب، یوسف، موسی و عیسی‌علیه السلام و بنابراین پیامبران زیادی در بین آنان مبعوث گشته و حوادث زیادی در تاریخ آنها به وقوع پیوسته است. ثانیاً شباهت حوادث و تحولات پیش آمده برای بنی‌اسرائیل با امت اسلام است. در روایات آمده است: هر آنچه بر بنی‌اسرائیل گذشت و برای آنان پیش آمد، دقیقاً برای مسلمانان نیز پیش خواهد آمد. بنابراین، ذکر تاریخ بنی‌اسرائیل در موارد متعدد، بدون حکمت و جهت نیست. افزون بر آن تکرار داستان بنی‌اسرائیل در سوره‌های مکی و مدنی متفاوت است. در سوره‌های مکی، تأکید بیشتر بر روی برخورد موسی‌علیه السلام با فرعون و اطرافیان او است اما در سوره‌های مدنی، عموماً از رابطه موسی‌علیه السلام با بنی‌اسرائیل و مشکلات اجتماعی و سیاسی آنان صحبت شده است بنابراین تکرار آیات و برخی از داستان‌ها، بجا بوده و دارای حکمت خاصی است(1). در پایان گفتنی است قوم بنی‌اسرائیل نمادی از یک جامعه بشری است که بهانه‌جویی، نافرمانی، راحت‌طلبی و را به نمایش گذاشته و داستان آنها عبرت‌آموز است. از این رو سرگذشت بنی‌اسرائیل، نماد اتمام حجت بر بشریت است.
پی‌نوشت‌
(1) ر. ک: محمد هادی معرفت، تلخیص التمهید، ج 2، ص 235، مؤسسه نشر اسلامی.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین