دانشمندان میگویند: برای رشد عقلی سن معینی وجود ندارد، زیرا چهبسا شخصی رشید است اما سن او بیش از پنج سال نیست؛ چون قوۀ عاقلۀ او به قدرت خداوند به حد کافی رشد کرده است. چه مانعی دارد که خداوند متعال سن رشد را در امام(ع) سن پنجسالگی قرار دهد؟ علامۀ حلی میفرماید: (طبیعت کودکان با دوستی و محبت پدر و مادر و میل به آن درآمیخته است، لذا کنارهگیری کودک از آنان و توجه به خداوند متعال دلیل بر قوت کمال اوست.) او در ادامه مینویسد: (طبیعت کودکان با نظر و تأمل در امور عقلی و تکالیف الهی ناسازگار و متناسب با بازی و لهو و لعب است، پس اگر کودکی با اموری که ناسازگار با طبع کودکانه است انس گرفته، دلیل رسیدن او به کمال است.)(1) صفوانبنیحیی میگوید: هنگامیکه امامرضا(ع) به امامجواد(ع) اشاره کرد و او را به امامت منصوب نمود درحالیکه سن او از سه سال تجاوز نمیکرد، به آن حضرت عرض کردم: فدایت گردم! فرزند شما سه سال بیشتر ندارد؟ حضرت فرمود: (... و ما یضره من ذلک شیء قد قام عیسی(ع) بالحجة و هو ابن ثلاثة سنین)؛(2) (چه اشکالی دارد درحالیکه عیسی(ع) نیز در سنین سه سالگی حجت خدا گشت.) به امامجواد(ع) عرض شد: مردم به جهت کمی سن شما امامت شما را انکار میکنند. حضرت پاسخ داد: ( و ما ینکرون من ذلک قول الله عزوجل؟ لقد قال الله عزوجل لنبیه(ص): (قُل هذِهِ سَبیلِی اَدعُوا اِلَی الله عَلی بصیرةٍ اَنَا و مَنِ اتَّبَعَنِی) فوالله ماتبعه الا علی(ع) و له تسع سنین و انا ابن تسع سنین)؛(3) (چرا انکار میکنند، درحالیکه خداوند به نبی خود فرمود: ای رسول ما! امت را بگو: طریقۀ من و پیروانم همین است که خلق را با بینایی و بصیرت بهسوی خدا دعوت کنیم. پس به خدا سوگند! در آن هنگام او را متابعت نکرد مگر علی(ع) درحالیکه نه سال بیشتر نداست، و من فرزند نه ساله هستم.) پینوشتها: 1. کشف المراد، ص388 و 389. 2. کافی، ج1، ص383، ح2. 3. کافی، ج1، ص384، ح8. منبع: پورتال جامع مهدویت
دانشمندان میگویند: برای رشد عقلی سن معینی وجود ندارد، زیرا چهبسا شخصی رشید است اما سن او بیش از پنج سال نیست؛ چون قوۀ عاقلۀ او به قدرت خداوند به حد کافی رشد کرده است. چه مانعی دارد که خداوند متعال سن رشد را در امام(ع) سن پنجسالگی قرار دهد؟
علامۀ حلی میفرماید: (طبیعت کودکان با دوستی و محبت پدر و مادر و میل به آن درآمیخته است، لذا کنارهگیری کودک از آنان و توجه به خداوند متعال دلیل بر قوت کمال اوست.)
او در ادامه مینویسد: (طبیعت کودکان با نظر و تأمل در امور عقلی و تکالیف الهی ناسازگار و متناسب با بازی و لهو و لعب است، پس اگر کودکی با اموری که ناسازگار با طبع کودکانه است انس گرفته، دلیل رسیدن او به کمال است.)(1)
صفوانبنیحیی میگوید: هنگامیکه امامرضا(ع) به امامجواد(ع) اشاره کرد و او را به امامت منصوب نمود درحالیکه سن او از سه سال تجاوز نمیکرد، به آن حضرت عرض کردم: فدایت گردم! فرزند شما سه سال بیشتر ندارد؟ حضرت فرمود: (... و ما یضره من ذلک شیء قد قام عیسی(ع) بالحجة و هو ابن ثلاثة سنین)؛(2) (چه اشکالی دارد درحالیکه عیسی(ع) نیز در سنین سه سالگی حجت خدا گشت.)
به امامجواد(ع) عرض شد: مردم به جهت کمی سن شما امامت شما را انکار میکنند. حضرت پاسخ داد: ( و ما ینکرون من ذلک قول الله عزوجل؟ لقد قال الله عزوجل لنبیه(ص): (قُل هذِهِ سَبیلِی اَدعُوا اِلَی الله عَلی بصیرةٍ اَنَا و مَنِ اتَّبَعَنِی) فوالله ماتبعه الا علی(ع) و له تسع سنین و انا ابن تسع سنین)؛(3) (چرا انکار میکنند، درحالیکه خداوند به نبی خود فرمود: ای رسول ما! امت را بگو: طریقۀ من و پیروانم همین است که خلق را با بینایی و بصیرت بهسوی خدا دعوت کنیم. پس به خدا سوگند! در آن هنگام او را متابعت نکرد مگر علی(ع) درحالیکه نه سال بیشتر نداست، و من فرزند نه ساله هستم.)
پینوشتها:
1. کشف المراد، ص388 و 389.
2. کافی، ج1، ص383، ح2.
3. کافی، ج1، ص384، ح8.
منبع: پورتال جامع مهدویت
- [سایر] آیا شیعیان به امامت امامان در سنین کودکی اطمینان داشتند؟
- [سایر] کودکی که ممنوع از تصرف در اموال است، چگونه میتواند امام باشد؟
- [سایر] در عصر ظهور ، رشد عقلی و تکامل علمی انسان چگونه است ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حکم ختنه کردن در اسلام چیست؟ کسانی که از سنین کودکی (هفت سالگی) گذشته اند و انجام نداده اند آیا باید انجام دهند؟
- [سایر] دلایل عقلی بر ضرورت امامت کدامند؟
- [سایر] چرا بازرگان توسط امام(ره)به نخستوزیری دولت موقت منصوب گردید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] باتوجه به اینکه ازلحاظ منطقی مسوولیت کیفری واعمال مجازات برمبنای قوه تشخیص فرد می باشد وصرف رسیدن به یک سن خاص ویا بلوغ جنسی وجسمی که در اکثر موارد ممکن است با رشد عقلی وقدرت تشخیص مسایل همراه نباشد نمی تواند مبنای مسوولیت فرد قرار گیرد نظر شما در مورد پذیرش مفهومی به نام"رشد کیفری"- به معنای رسیدن به آن اندازه از رشد عقلی که فرد قادر به درک صحیح امر ونهی شارع(یاقانونگذار) باشد- به جای مفهوم بلوغ چیست؟
- [سایر] رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم از کودکی امام بودند؟ 14 معصوم (علیهم السلام) همه از کودکی امام بودند یا استثناء هم داشته؟
- [سایر] آیا روح انسانهایی که می میرند رشد می کنند یعنی مثلاً اگر کودکی فوت کرد در آن دنیا با همان ظاهر کودکانه است یا بزرگ می شود؟
- [آیت الله سبحانی] والدین کودک نابالغی در سنین کودکی به کاری می گمارند و کودک از این طریق عایدات کسب می کند آیا والدین می توانند در اندوخته های او تصرف نمایند یا نه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] پدر وجدّ پدری طفل و نیز وصیّ پدر در تصرّف در اموال صغار و همچنین وصیّ جدّ پدری در تصرّف اموال قاصرین یا قیم منصوب از طرف پدر یا جدّ میتوانند مال طفل را بفروشند و نیز مجتهد عادل هم میتواند مال دیوانه یا یتیم یا مال کسی را که غائب است بفروشد و احتیاط در این موارد رعایت مصلحت وغبطه است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر طفل شیعهای فقیر باشد، انسان میتواند فطره را به مصرف او برساند یا به واسطه دادن به ولیّ طفل، ملک طفل نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر طفل شیعهای فقیر باشد، انسان میتواند فطره را به مصرف او برساند، یا به واسطهی دادن به ولی طفل ملک طفل نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر طفل شیعهای فقیر باشد، انسان میتواند فطره را به مصرف او برساند، یا به واسطهی دادن به ولی طفل ملک طفل نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر طفل شیعهای فقیر باشد، انسان میتواند با رضایت ولیّ طفل، فطره را به مصرف او برساند یا به واسطه دادن به ولیّ؛ ملک طفل نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر طفل شیعهای فقیر باشد، انسان میتواند فطره را به مصرف او برساند یا به واسطه دادن به ولیّ طفل، ملک طفل نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر طفل شیعهای فقیر باشد، انسان میتواند فطره را به مصرف او برساند، یا بهوسیله دادن به ولیّ طفل، ملک طفل نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر طفل یا دیوانهای از شیعه فقیر باشد، انسان میتواند به ولی او زکات بدهد، به قصد این که آنچه را میدهد مِلک طفل یا دیوانه باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر طفل یا دیوانهای از شیعه فقیر باشد، انسان میتواند به ولیّ او زکاْ بدهد، به قصد این که آنچه را که میدهد ملک طفل یا دیوانه باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر طفل شیعهای فقیر باشد ، انسان میتواند فطره را به مصرف او برساند ، یا بواسطه دادن به ولیّ او ، ملک طفل نماید .