بهشت و جهنم دو گونه است:
1 ) بهشت و جهنم برزخی؛ که مؤمنان و کافران پس از مرگ تا روز قیامت در آن قرار می‌گیرند. این بهشت و جهنم الان وجود دارد، ولی دارای مکان خاصی نیست؛ بلکه بر جهان ما احاطه دارد؛ یعنی، همان‌طور که وقتی بچه در شکم مادر(عالم جنین) است، دنیا بر او احاطه دارد.
2 ) بهشت و جهنم ابدی؛ که از قیامت شروع میشود و پایانی ندارد. در رابطه با این که آیا آن بهشت و جهنم هم‌اکنون وجود دارد یا نه، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد.
به نظر می‌رسد برانگیخته شدن برای حساب در دادگاه الهی بر روی همین زمین باشد و آیاتی از قرآن؛ مانند آیات51 (سوره زلزال) و آیه 51 سوره یس و آیات زیر بر این مطلب اشعار دارد. البته زمین در آن روز دارای وضع فعلی نیست و از حالت کروی به صورت کشیده درمی‌آید (واذا الارض مدت والقت ما فیها و تخلت انشقاق 4-3). لیکن بهشت و جهنم بر روی این زمین نمی‌باشد.
تاریخ و مکان، بلکه اساسا علوم و دانش های بشری ذاتا مجرد ازماده است و زمان و مکان ندارد و از جان انسان بیرون نیست. از این رو با رفتن روح از بدن علوم هم همراه او می شوند. بهشت و جهنم نیز از محدوده تاریخ دنیایی و زمان و مکان خارج است و قبل، بعد، کی و کجای دنیوی بر نمی دارد و چنانچه ما بخواهیم آنها را تصور کنیم باید به تعبیرهای قرآن و احادیث معصومین(علیه السلام) رو آورده بگوییم: بهشت نزد سدره المنتهی است.
در احادیث فراوانی که به برخی از آنها اشاره شد (سدر المنتهی)، (جنه المأوی)، (عرش)، (کرسی)، (معراج) و (ملکوت) همه کنار هم قرار گرفته است؛ یعنی همه در آسمان ها قرار گرفته است.
وجود فعلی بهشت و دوزخ در روایات اسلامی:
بسیاری از احادیث اسلامی نیز این معنی را تأیید و تأکید می کند که بهشت و دوزخ هم اکنون مخلوقند، از جمله در حدیثی از امام علی بن موسی الرضا(علیه السلام) آمده است که یکی از اصحاب او از بهشت و دوزخ پرسید که آیا آنها هم اکنون مخلوقند؟ امام(علیه السلام) فرمود: (و ان رسول الله قد دخل الجنه ورأی النار لما عرج به الی السماء؛ آری آفریده شده اند و پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به هنگام معراج وارد بهشت شد و دوزخ را نیز مشاهده کرد).
راوی می گوید عرض کردم گروهی می گویند آنها مخلوق نیستند، امام (علیه السلام) فرمود: (ما اولئک منا ولا نحن منهم، من انکر خلق الجنه والنار فقد کذب النبی و کذبنا؛ آنها از ما نیستند و ما از آنها نیستیم، کسی که آفرینش بهشت و دوزخ را انکار کند پیامبر را تکذیب کرده و ما را نیز تکذیب نموده است) (بحارالانوار، ج 8، ص 119، ح 6).
در بسیاری از روایات مربوط به معراج پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به مسأله بهشت و دوزخ و وجود فعلی آنها اشاره شده و اینها در حقیقت تأکیدی است بر آنچه در آیات فوق خواندیم که قرآن در سوره نجم در جریان معراج پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) نیز اشاره کرده است.
در تفسیر علی بن ابراهیم در شرح آیه (و لقد رآه نزله اخری عند سدره المنتهی) چنین آمده است: (و اما الرد علی من انکر خلق الجنه والنار فقوله عندها جنه المأوی، ای عند سدره المنتهی فسدره المنتهی فی السماء السابعه و جنه المأوی عندها؛ پاسخ کسانی که آفرینش بهشت و دوزخ را انکار می کنند آیه (عندها جنه المأوی) است یعنی در نزد سدره المنتهی که در آسمان هفتم است، بهشت جاویدان قرار دارد) (تفسیر علی بن ابراهیم، ج 2، ص 335)
www.morsalat.com
