کارهائی از قبیل : نماز و هر عبادت دیگر، دستگیری زیردستان و بینوایان ، دادن صدقات ، انجام کارهایی که منافع اجتماعی دارد مانند: ساختن پل ، جاده ، مدرسه ، مسجد، آب انبار، بیمارستان و... کارهای نیک و مورد پسند است و به آن خیرات گفته می شود.
خیرات و صدقاتی که برای اموات فرستاده می شود منحصر به دادن مبالغی وجه نقدی یا مقداری نان و خورشت نیست و انسان می تواند از هر کار خیری که انجام می دهد، قصد خیرات و صدقات برای اموات خود بکند. در حدیث از قول حضرت خاتم الانبیاء (صلی الله علیه وآله وسلم) آمده است : هر معروف و کار نیکی صدقه است .
بنابراین هر کار پسندیده و نیکوئی که به قصد تقرب به خداوند متعال انجام شود، صدقه و خیرات است .
ارواح اموات در عالم برزخ از اعمال گذشته ای که بعنوان باقیات الصالحات به یادگار گذشته اند بهره مند خواهند بود؛ مثلا ً کسی که بنای خیریه ای را بر پا نموده (از قبیل جاری کردن قنات ، تالیف کتاب ، گذاشتن فرزند صالح و...) تا آن زمان که از این اعمال اثری باقی مانده باشد، تا زمانی که آن مسجد پا برجاست و دیگران در آن نماز می خوانند،تا آن قنات جاری است ، تا آن درخت سرپاست و مردم از آن بهره می برند، تا آن بیمارستان برقرار است و بیماران در آن مداوا می شوند و... برای بنا کننده آن گرچه در عالم برزخ بسر ببرد ثواب می نویسند و او هم در عالم برزخ اثرات آنرا مشاهده می نماید. اگر هم بنای شری را بر پا نموده ؛ مثلاً قمار خانه ای ، شراب خانه ای ، عشرت کده ای و... بر پا نموده ، تا آن زمان که آنها بر پا هستند و عده ای از آنها استفاده می کنند، صاحبان و بانیان آن بناها در عالم برزخ ذلت روز افزون آن را شاهد خواهند بود.
-مرحوم . شیخ حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه به نقل از امام صادق (علیه السلام) آورده است :
... قال : قلت لابی عبدالله (علیه السلام) : یصلی عن المیت ؟ فقال (علیه السلام) نعم حتی انه لیکون فی ضیق فیوسع الله علیه ذلک الضیق.
راوی حدیث گفت : از حضرت صادق (علیه السلام) پرسیدم: می توان به جای مرده نماز خواند؟ حضرت فرمود: بلی ، سپس فرمود: ممکن است میت در نگرانی و غم اعمال گذشته خود باشد و این عبادتی که به جای او انجام می شود جبران کمبود او را بکند و وی را از نگرانی نجات بدهد.
-و نیز در همان کتاب به نقل از امام صادق (علیه السلام) آورده است که :
.... قال (علیه السلام ): ان المیت لیفرح بالترحم علیه والاستغفار له کما یفرح الحی بالهدیه تهدی الیه
حضرت فرمودند: همان گونه که زنده ها از هدیه ای که برای آنها می برند خوشحال می شوند، اموات نیز از طلب رحمت و مغفرتی که برای آنها می کنند خوشحال می شوند.
این حدیث به ما نشان می دهد: همین جملاتی که در بین مردم متداول است.مثلاً می گویند: خدا رحمتش کند یا خدا او را بیامرزد اثرات مثبتی دارد و برای اموات مفید است .
- مرحوم محدث قمی در سفینه البحار به نقل از رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم ) آورده :
عن النبی (صلی الله علیه وآله وسلم) قال : من دخل المقابر و قرء سوره یس خفف الله عنهم یومئذ...
کسی که وارد مقبره مومنین قبرستان شود و سوره مبارکه یاسین را بخواند خداوند به اموات آن قبرستان تخفیف (در عذاب یا نگرانی ) می دهد.
-مرحوم مجلسی از تفسیر درالمنثور به نقل از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) آورده است :
عن ابی الدارداء، عن النبی (صلی الله علیه وآله وسلم) قال : ما من میت یقرء عنده سوره یس الا هون الله علیه رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: میتی که نزد او سوره مبارکه یاسین خوانده شود سختی های عالم برزخ و قیامت بر او آسان می گردد.
- باز مرحوم مجلسی در بحار به نقل از ابن ابی عمیر ااورده است:
عن هشام بن سالم ، قال : قلت له (علیه السلام): الصادق اوالکاظم (علیهماالسلام) یصل الی المیت الدعاء والصدقه والصلاه و نحو هذا؟ قال (علیه السلام) نعم.....
از حضرت امام صادق یا امام موسی بن جعفر (علیه السلام) پرسیدم : دعا و صدقه و نماز برای اموات فایده ای دارد و آیا به آنها می رسد؟ حضرت فرمودند: بلی .
احادیث زیادی در این مورد از ائمه معصومین (علیه السلام) رسیده و ما به همین مقدار اکتفا می کنیم .
از مجموع احادیث مذکور استفاده می شود: فایده خیرات برای اموات ، آسایش بیشتر آنها در عالم برزخ و درنتیجه عالم قیامت است . در ضمن از اعمال و خیراتی که به حسب ظاهر کوچک می آید نیز نباید غافل بود، زیرا آنچه در پیشگاه خداوند متعال مطرح است ، عمل از نظر کیفیت است نه مقدار آن ؛ ممکن است یک جمله کوتاه(اللهم اغفرله خدایا او را بیامرز) از روی اخلاص گفته شود و گناهکاری را نجات دهد (البته در صورتی که گناه جنبه حق الناس نداشته باشد) و ممکن است دعاها و مناجات های زیاد بدلیل ریا و خود نمائی و یا بدلایل دیگر مورد قبول واقع نشود و سودی را عاید مرده نکند. بنابراین ، این توجه لازم است که هنگام عمل ، خلوص نیت و قصد تقرب به خداوند جهان ، تنها چیزی است که به عمل بی ارزش انسان جلوه ای دیگر داده و آنرا مورد قبول درگاه خداوند قرار می دهد.
رجوع کنید به : انسان و عالم برزخ، محمد مظاهری
www.morsalat.com
