از نظر قرآن کریم معاد هم جنبة جسمانی دارد و هم جنبة روحانی، چرا که انسان در آن صحنه با جسم و روح حاضر می شود: "برای ما مثالی زد و آفرینش خود را فراموش کرد و گفت: "چه کسی این استخوان ها را زنده می کند، در حالی که پوسیده است؟" (ای پیامبر!) بگو: همان کسی آن را زنده می کند که نخستین بار آن را آفرید، و او به هر مخلوقی دانا است".
"آیا انسان می پندارد که هرگز استخوان های او را جمع نخواهیم کرد؟! آری قادریم که (حتی خطوط سر) انگشتان او را موزون و مرتب کنیم. (انسان شک در معاد ندارد) بلکه می خواهد (آزاد باشد و بدون ترس از دادگاه قیامت) در تمام عمر گناه کند".
وقتی معاد هم جنبة جسمانی و هم جنبة روحانی داشته باشد، طبعاً باید مؤمنان در هر دو جنبة غرق مواهب و نعمت ها و برکات الهی گردند.
آن ها که نعمت های بهشتی را همه معنوی و روحانی می پندارند و آیاتی را که دلالت بر نعمت های جسمانی می کند، از قبیل باغ های بهشتی، سایه های لذت بخش، قصرها، فرش ها، لباس ها، زینت ها و همسران بهشتی، همه را به زبان کنایه فرض می‌کنند، اما از این نکته غافلند که انحصار نعمت های بهشتی به نعمت های روحانی، مفهومش نفی معاد جسمانی است که بر خلاف آیات است.
جسم و روح همزاد به هم پیوسته اند. همان گونه در این جهان جدا از یکدیگر نمی توانستند به تکامل ادامه دهند، در آن جهان نیز برای بهره گیری از مواهب الهی جدا از یکدیگر نمی توانند باشند.
بنابراین روح در دنیا با بدن جسمانی است و در عالم برزخ با بدن مثالی است و در قیامت و جهان آخرت با بدن أخروی و با شرایط خاص آن جهان است. انسان همان گونه که از لذت‌های جسمانی برخوردار می شود، از لذّت های روحانی و معنوی نیز بهره می گیرد. البته لذت معنوی لقاءالله و رضوان الهی بالاترین نعمت و لذت است. کسانی که به آن لذت دست یافته اند، از لذت های جسمانی فارغ اند. بنابراین نعمت‌های خداوند در بهشت با توجه به مراتب انسان ها است و عارفی که به مراتب بالای کمال دست یافته، از لذت های والا و قرب الهی برخوردار است.
قرآن می گوید: و رضوان من الله اکبر؛ مهمترین نعمت خوشنودی خدا است. یحبهم و یحبونه.
بنابراین می توان گفت که سطح فکر مردم معمولی این چنین است. همه نمی توانند نعمت معنوی را درک کنند. لیکن این به معنای نفی مطلق نعمت های مادی نیست، مگر بپذیریم که معاد جسمانی نیست.
eporsesh.com
