ظلم
ظلم یکی از رذایل اخلاقی و مذموم است.
چرا خداوند انسان ها را متفاوت آفریده و آیا این تفاوت ها ظلم نیست ؟
یک دانشمند که کتاب یا مقاله ای می نویسد ، حروف متفاوتی را در کنار هم قرار می دهد تا مقاله اش کامل شود ، اما اگر تمام صفحات را تنها از یک حرف پر کند ، دیگر آن مقاله نمی شود و مفهومی نخواهد داشت . تفاوت حروف ظلم نیست ، اگر شما کلمه ( ادب ) را نوشتید ، در این کلمه حرف ( الف ) عمودی و حرف ( ب ) افقی و حرف ( د ) خمیده است که ترکیب آن یک کلمه معنادار می سازد . هیچ یک از این حروف حق ندارد به نویسنده اعتراض کند و مثلاً ( الف ) بگوید : چرا من ایستاده ام ؟ ( ب ) بگوید : چرا من خوابیده ام ؟ و ( د ) بگوید : چرا من خمیده ام ؟ زیرا ظلم در جایی است که مثلاً حرف ( د ) قبلاً خمیده نبوده و ما کمر او را خم کرده باشیم و یا از حرف ( د ) صدای دیگری توقع داشته باشیم . اما اگر از آغاز، (د) را خمیده خلق کردیم و از آن انتظار صدای خودش را داشته باشیم ، ظلمی در کار نیست. چنانکه اگر یک قالی بزرگ را با چاقو تکه تکه کنیم و آن را به صورت چند قالیچه کوچک درآوریم ، ظلم است ، چون بزرگی را از او گرفتیم و کوچکش کرده ایم . اما اگر از آغاز قالیچه های کوچکی بافتیم ، اینجا ظلمی صورت نگرفته است ، چون کمالی را از آن نگرفته ایم . هیچ کس به مدیران کارخانه های چینی سازی که ظروف کوچک و بزرگ و متفاوتی را تولید می کنند ، ظالم نمی گوید ، چون هیچ ظرفی از اول نبوده و از خود کمالی نداشته تا کمالش گرفته و به او ظلمی شده باشد . تفاوتِ انسان ها در خلقت نیز بر اساس حکمت الهی است ، نه آنکه ظلم به کسی باشد ، زیرا از هرکس به همان مقدار که به او داده شده ، انتظار می رود نه بیشتر . منبع: پرسش های مهم پاسخ های کوتاه، حجت الاسلام محسن قرائتی
یک دانشمند که کتاب یا مقاله ای می نویسد ، حروف متفاوتی را در کنار هم قرار می دهد تا مقاله اش کامل شود ، اما اگر تمام صفحات را تنها از یک حرف پر کند ، دیگر آن مقاله نمی شود و مفهومی نخواهد داشت . تفاوت حروف ظلم نیست ، اگر شما کلمه ( ادب ) را نوشتید ، در این کلمه حرف ( الف ) عمودی و حرف ( ب ) افقی و حرف ( د ) خمیده است که ترکیب آن یک کلمه معنادار می سازد . هیچ یک از این حروف حق ندارد به نویسنده اعتراض کند و مثلاً ( الف ) بگوید : چرا من ایستاده ام ؟ ( ب ) بگوید : چرا من خوابیده ام ؟ و ( د ) بگوید : چرا من خمیده ام ؟ زیرا ظلم در جایی است که مثلاً حرف ( د ) قبلاً خمیده نبوده و ما کمر او را خم کرده باشیم و یا از حرف ( د ) صدای دیگری توقع داشته باشیم . اما اگر از آغاز، (د) را خمیده خلق کردیم و از آن انتظار صدای خودش را داشته باشیم ، ظلمی در کار نیست. چنانکه اگر یک قالی بزرگ را با چاقو تکه تکه کنیم و آن را به صورت چند قالیچه کوچک درآوریم ، ظلم است ، چون بزرگی را از او گرفتیم و کوچکش کرده ایم . اما اگر از آغاز قالیچه های کوچکی بافتیم ، اینجا ظلمی صورت نگرفته است ، چون کمالی را از آن نگرفته ایم . هیچ کس به مدیران کارخانه های چینی سازی که ظروف کوچک و بزرگ و متفاوتی را تولید می کنند ، ظالم نمی گوید ، چون هیچ ظرفی از اول نبوده و از خود کمالی نداشته تا کمالش گرفته و به او ظلمی شده باشد . تفاوتِ انسان ها در خلقت نیز بر اساس حکمت الهی است ، نه آنکه ظلم به کسی باشد ، زیرا از هرکس به همان مقدار که به او داده شده ، انتظار می رود نه بیشتر . منبع: پرسش های مهم پاسخ های کوتاه، حجت الاسلام محسن قرائتی
پاسخ:
یک دانشمند که کتاب یا مقاله ای می نویسد ، حروف متفاوتی را در کنار هم قرار می دهد تا مقاله اش کامل شود ، اما اگر تمام صفحات را تنها از یک حرف پر کند ، دیگر آن مقاله نمی شود و مفهومی نخواهد داشت . تفاوت حروف ظلم نیست ، اگر شما کلمه ( ادب ) را نوشتید ، در این کلمه حرف ( الف ) عمودی و حرف ( ب ) افقی و حرف ( د ) خمیده است که ترکیب آن یک کلمه معنادار می سازد . هیچ یک از این حروف حق ندارد به نویسنده اعتراض کند و مثلاً ( الف ) بگوید : چرا من ایستاده ام ؟
( ب ) بگوید : چرا من خوابیده ام ؟ و ( د ) بگوید : چرا من خمیده ام ؟ زیرا ظلم در جایی است که مثلاً حرف ( د ) قبلاً خمیده نبوده و ما کمر او را خم کرده باشیم و یا از حرف ( د ) صدای دیگری توقع داشته باشیم .
اما اگر از آغاز، (د) را خمیده خلق کردیم و از آن انتظار صدای خودش را داشته باشیم ، ظلمی در کار نیست. چنانکه اگر یک قالی بزرگ را با چاقو تکه تکه کنیم و آن را به صورت چند قالیچه کوچک درآوریم ، ظلم است ، چون بزرگی را از او گرفتیم و کوچکش کرده ایم . اما اگر از آغاز قالیچه های کوچکی بافتیم ، اینجا ظلمی صورت نگرفته است ، چون کمالی را از آن نگرفته ایم .
هیچ کس به مدیران کارخانه های چینی سازی که ظروف کوچک و بزرگ و متفاوتی را تولید می کنند ، ظالم نمی گوید ، چون هیچ ظرفی از اول نبوده و از خود کمالی نداشته تا کمالش گرفته و به او ظلمی شده باشد .
تفاوتِ انسان ها در خلقت نیز بر اساس حکمت الهی است ، نه آنکه ظلم به کسی باشد ، زیرا از هرکس به همان مقدار که به او داده شده ، انتظار می رود نه بیشتر .
منبع: پرسش های مهم پاسخ های کوتاه، حجت الاسلام محسن قرائتی
- [سایر] چرا خداوند انسان ها را متفاوت آفریده و آیا این تفاوت ها ظلم نیست ؟
- [سایر] چرا خدا بعضی از انسان ها را بدبخت آفریده؟
- [سایر] چرا خداوند چیزهایی آفریده که برای انسان خطرناک است ؟
- [سایر] قبل از این که انسان آفریده شود در دنیا چه بود و خدا چه می کرد؟
- [سایر] چرا انسان ها از همان اول در بهشت آفریده نشده اند چون خداوند فیاض مطلق است؟
- [سایر] هر چیزی رو خدا آفریده و از ابتدای هستی با آینده همه چیز را خدا آفریده یعنی خالق هر چیزی خداست، پس خدا رو کی آفریده؟
- [سایر] چرا خداوند دست به آفرینش زده و این همه موجود و از جمله انسان را آفریده است ؟
- [سایر] آیا خدا انسانهایی مانند خارجی ها را بی حجاب آفریده است؟ چرا خدا این ها را بی حجاب آفریده؟
- [سایر] طبق رابطه علت و معلول انسان را خدا به وجود آورده بنا بر این طبق این رابطه خدا را هم باید کسی آفریده باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] از آنجا که خداوند انسان را آفریده و آفرینش انسان به خواست وی نبوده است چگونه خداوند می تواند انسانی را که آفریده خویش است مجبور به انجام فرائضی کند که خود می خواهد؟ چرا باید اگر از فرمان وی سرپیچی کند مجازات شود؟ به کدامین دلیل؟ اگر خدا می خواست او را اطاعت کنند چرا بندگانی چون فرشتگان نیافرید تا شب و روز او را سجده کنند؟ و به درک این حقیر بهشت و جهنّم را برای انسان بیافریند؟
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام ظلم است و عقلًا و شرعاً گناهی بزرگتر از ظلم نداریم، و از نظر قرآن و روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) ظلم اقسامی دارد: الف) ظلم به خداوند متعال، و کفر و شرک و کفران نعمت از مصادیق بارز این قسم است، چنانکه مخالفت با خدای متعال و ظلم به بندگان او از مصادیق خفیّه این قسم است. ب) ظلم به بندگان خدای متعال بلکه به مخلوقات او، و از مصادیق بارز آن تجاوز به جان و مال دیگران است که به آن حقّالنّاس گفته می‌شود و پروردگار عالم از ذرّهای از آن نخواهد گذشت. ج) ظلم به بندگان در جهت آبروی آنها، و از مصادیق بارز آن غیبت، تهمت، استهزا و سرزنش است و در روایات آن را از رباخواری بدتر دانسته است، در حالی که رباخواری در اسلام جنگ با خداست. د) ظلم به دیگران در جهت عرض و ناموس آنها، و در اسلام و نزد متشرّعه بلکه نزد همه مردم، این قسم قبیحتر از اقسام گذشته است.
- [امام خمینی] نذر آن است که انسان ملتزم شود که کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مراوده و معاشرت عالمان با ستمگران و سلاطین جور، موجب تخفیف ظلم آنها شود، باید ملاحظه کنند که آیا ترک معاشرت اَهمّ است زیرا ممکن است معاشرت موجب سستی عقاید مردم شود و موجب هتک اسلام و مراجع اسلام شود یا تخفیف ظلم، پس هر کدام اَهمّ باشد، به آن عمل کنند.
- [امام خمینی] اگر سکوت علمای اعلام باعث شود که مردم به آنها بدگمان شوند و آنها را متهم کنند به سازش با دستگاه ظلم، واجب است اظهار حق و انکار باطل اگر چه بدانند جلوگیری از محرم نمیشود و اظهار آنها اثری برای رفع ظلم ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر سکوت علماء اعلام باشد که مردم به آنها بدگمان شوند وآنها را متهم کنند به سازش با دستگاه ظلم ، واجب است اظهار حق وانکار باطل ، اگر چه بدانند جلوگیری از محرّم نمی شود واظهار آنها اثری برای رفع ظلم ندارد . مراتب امربه معروف ونهی ازمنکر:
- [امام خمینی] اگر مراوده و معاشرت علمای اعلام با ظلمه و سلاطین جور، موجب تخفیف ظلم آنها شود، باید ملاحظه کنند که آیا ترک معاشرت اهم است- زیرا ممکن است معاشرت موجب سستی عقاید مردم شود، و موجب هتک اسلام و مراجع اسلام شود- یا تخفیف ظلم، پس هر کدام اهم است، به آن عمل کنند.
- [آیت الله اردبیلی] (غَصْب) آن است که انسان از روی ظلم بر مال یا حقّ کسی مسلّط شود. غصب از گناهان بزرگ است و غاصب در قیامت به عذاب سخت گرفتار می‌شود. از حضرت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم روایت شده است که: (هر کس یک وجب زمین از دیگری را غصب کند، در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن مثل طوق به گردن او میاندازند.)(1)
- [آیت الله اردبیلی] تشریفات منزل و زندگی و هزینه اِیاب و ذهاب و میهمانیهای انسان و خانواده او، اگر از حدّ متعارف و شأن او بیشتر نباشند، خُمس ندارند و اگر از حدّ متعارف و شأن او بیشتر باشند، باید خُمس زاید بر متعارف را بپردازد و شأن افراد به حسب زمانها و شهرها و اوضاع معیشت عمومی مردم متفاوت می‌باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] احکام نذر آن است که انسان بر خود واجب کند که کار خیری را برای خدا بجا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترکنماید.
- [آیت الله مظاهری] نذر آن است که انسان بر خود واجب کند که کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.