پاسخ این پرسش را با حدیثی از امام جعفر صادق علیه السلام در این باره می دهیم که شرح آن توسط آیت الله مجتبی تهرانی رحمت الله علیه می باشد. عن عبدالله بن سنان قال: قال ابا عبدالله علیه السلام: سَتُصِیبُکُمْ شُبْهَةٌ فَتَبْقَوْنَ بِلَا عَلَمٍ یُرَی وَ لَا إِمَامٍ هُدًی لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ قُلْتُ وَ کَیْفَ دُعَاءُ الْغَرِیقِ قَالَ تَقُولُ (یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ‌ الْقُلُوبِ‌ ثَبِّتْ‌ قَلْبِی‌ عَلَی‌ دِینِکَ فَقُلْتُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مُقَلِّبُ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ وَ لَکِنْ قُلْ کَمَا اَقُولُ یَا مُقَلِّبَ‌ الْقُلُوبِ‌ ثَبِّتْ‌ قَلْبِی‌ عَلَی‌ دِینِکَ.) (بحارالانوار ج52 ص148) عبدالله بن سنان از اصحاب بزرگوار امام صادق علیه السلام، در روایتی از ایشان نقل می‌کند: (سَتُصِیبُکُمْ شُبْهَةٌ)، می‌خواهم اینجا نکته‌ ای را عرض کنم، در زمان غیبت امام زمان صلوات ‌الله ‌علیه، چون این روایت از امام صادق علیه ‌السلام، خطاب به عبدالله بن سنان هست، چه بسا در زمان ائمّه اطهار علیهم ‌السلام، اگر انسان دسترسی به آن‌ها پیدا نکند، آن ‌هم همین حکم را داشته باشد. فرض کنید زمان امام صادق علیه ‌السلام کسی دستش به امام نمی‌رسد. نسبت به امام زمان صلوات ‌الله‌ علیه‌، چون ایشان غیبت دارد، به این معنا که به حسب ظاهر دیگر دسترسی هیچ‌ کس به ایشان مقدور نیست، در اینجا دعاهایی برای تعجیل در فرج وارد شده است که اسمش را دعاهای فرج می‌ گذاریم و دستور داده ‌اند که بخوانید تا خداوند در فرج حضرت تعجیل بفرمایند. دعاهای متعدد داریم، مثلاً دعای (اللهم کن لولیک الحجة بن الحسن...). این دعاها برای تعجیل در فرج است.مطلب اساسی در این روایت این است که حضرت فرموده ‌اند: در زمان غیبت، که دسترسی به امام نداری، گاهی در ذهنت راجع به امام شبهه پراکنده می ‌کنند. این ‌طور نیست؟ ریشه کار را می‌ خواهند بزنند. در اینجا حضرت می‌گوید من یک دعایی یادتان می‌دهم که اگر این دعا را بخوانید، این شبهه ‌ها در شما اثر نمی‌کند. دو، سه تا جمله بیشتر نیست، این دعا را بخوان که این شبهه‌ ها در تو اثر نکند. یعنی در اعتقادات به امام حاضر زنده ‌ای که دستت به او نمی‌رسد، سفت پابرجا بمان. (سَتُصِیبُکُمْ شُبْهَةٌ)، حضرت می‌فرمایند: به زودی به شما یک سری شبهه اصابت می‌کند که در این موارد دستتان به امام نمی‌رسد، و آن این است که (بِلَا عَلَمٍ یُرَی). علم یعنی راهنما، آن وقت‌ها راهنما به صورت پرچم بود. آن کسی‌ که راه را گم می‌کرد، آن پرچم را می‌دید و راه را پیدا می‌کرد. (بِلَا عَلَمٍ یُرَی وَ لَا إِمَامٍ هُدًی)، و بدون امامی که شما را هدایت کند تا شبهه‌ ها را ببینید و دیگر شبهه نکنید. حضرت می‌ فرمایند: چنین وقتی به شما خواهد رسید که به این ‌دو دسترسی ندارید. (لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ)، از این شبهه ‌ها نجات پیدا نمی‌ کند، مگر کسی که دعای غریق را بخواند. یعنی یک چنین آدمی مثل کسی می‌ماند که به ‌اصطلاح ما در آب افتاده و دارد غرق می شود، می‌ خواهد کسی دستش را بگیرد، (لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ). عبدالله ‌بن‌ سنان می ‌گوید به آقا عرض کردم: (وَ کَیْفَ دُعَاءُ الْغَرِیقِ)، آقا به من بگوئید دعای غریق چیست؟ (قَالَ علیه‌ السلام تَقُولُ)، حضرت می‌گوید: این را بگویید: (یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ)، دو جمله است، جمله اوّل؛ نام های مقدس الهی است، (یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ). جمله دوم؛ (ثَبِّتْ‌ قَلْبِی‌ عَلَی‌ دِینِکَ)، خدا دستم را بگیر، دلم را بر دینت پابرجا بدار که این شبهه ‌ها بر من اثر نکند. عبدالله‌ بن ‌سنان می‌ گوید: آقا این‌ جملات را فرمودند بعد من بلا‌فاصله گفتم: (فَقُلْتُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ)، در دعای آقا تصرّف کردم، چون آقا گفتند بگو: (یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ‌ الْقُلُوبِ‌ ثَبِّتْ‌ قَلْبِی‌ عَلَی‌ دِینِکَ)، دعایی که آقا گفتند این بود. من (وَ الْاَبْصَارِ) را اضافه کردم. گفتم: (یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ)، حضرت رو کردند به من فرمودند: (فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مُقَلِّبُ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ)، درسته خدا (مُقَلِّبُ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ) است، امّا این جملاتی ‌را که من می‌ گویم، بگو و از خودت عبارت اضافه نکن! (وَ لَکِنْ قُلْ کَمَا اَقُولُ یَا مُقَلِّبَ‌ الْقُلُوبِ‌ ثَبِّتْ‌ قَلْبِی‌ عَلَی‌ دِینِکَ)، این ابصار را دیگر در آن نگذار. این روایت، روایت بسیار زیبایی بود و دستورالعمل هم داده بود. این روایت را خواندم که دوستان چیزی یاد بگیرند، برای اینکه از نظر اعتقادات تان خیلی مؤثّر است. شفّاف می‌ گویم: برای این که در زمان غیبت امام زمان صلوات ‌الله ‌علیه، یک سری شبهات در شما اثر نکند، دستور این است. سند روایت هم خیلی خوب است. پس هر روز بگویید: (یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ‌ الْقُلُوبِ‌ ثَبِّتْ‌ قَلْبِی‌ عَلَی‌ دِینِکَ)، دو سه ثانیه هم بیشتر طول نمی‌ کشد. لذا این ‌را هر روز بخوانید تا دلتان به امام زمان صلوات ‌الله‌ علیه قرص شود. منبع : www.mojtabatehrani.ir
پاسخ این پرسش را با حدیثی از امام جعفر صادق علیه السلام در این باره می دهیم که شرح آن توسط آیت الله مجتبی تهرانی رحمت الله علیه می باشد.
عن عبدالله بن سنان قال: قال ابا عبدالله علیه السلام:
سَتُصِیبُکُمْ شُبْهَةٌ فَتَبْقَوْنَ بِلَا عَلَمٍ یُرَی وَ لَا إِمَامٍ هُدًی لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ قُلْتُ وَ کَیْفَ دُعَاءُ الْغَرِیقِ قَالَ تَقُولُ (یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ فَقُلْتُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مُقَلِّبُ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ وَ لَکِنْ قُلْ کَمَا اَقُولُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ.) (بحارالانوار ج52 ص148)
عبدالله بن سنان از اصحاب بزرگوار امام صادق علیه السلام، در روایتی از ایشان نقل میکند: (سَتُصِیبُکُمْ شُبْهَةٌ)، میخواهم اینجا نکته ای را عرض کنم، در زمان غیبت امام زمان صلوات الله علیه، چون این روایت از امام صادق علیه السلام، خطاب به عبدالله بن سنان هست، چه بسا در زمان ائمّه اطهار علیهم السلام، اگر انسان دسترسی به آنها پیدا نکند، آن هم همین حکم را داشته باشد.
فرض کنید زمان امام صادق علیه السلام کسی دستش به امام نمیرسد. نسبت به امام زمان صلوات الله علیه، چون ایشان غیبت دارد، به این معنا که به حسب ظاهر دیگر دسترسی هیچ کس به ایشان مقدور نیست، در اینجا دعاهایی برای تعجیل در فرج وارد شده است که اسمش را دعاهای فرج می گذاریم و دستور داده اند که بخوانید تا خداوند در فرج حضرت تعجیل بفرمایند. دعاهای متعدد داریم، مثلاً دعای (اللهم کن لولیک الحجة بن الحسن...). این دعاها برای تعجیل در فرج است.مطلب اساسی در این روایت این است که حضرت فرموده اند: در زمان غیبت، که دسترسی به امام نداری، گاهی در ذهنت راجع به امام شبهه پراکنده می کنند. این طور نیست؟ ریشه کار را می خواهند بزنند.
در اینجا حضرت میگوید من یک دعایی یادتان میدهم که اگر این دعا را بخوانید، این شبهه ها در شما اثر نمیکند. دو، سه تا جمله بیشتر نیست، این دعا را بخوان که این شبهه ها در تو اثر نکند. یعنی در اعتقادات به امام حاضر زنده ای که دستت به او نمیرسد، سفت پابرجا بمان. (سَتُصِیبُکُمْ شُبْهَةٌ)، حضرت میفرمایند: به زودی به شما یک سری شبهه اصابت میکند که در این موارد دستتان به امام نمیرسد، و آن این است که (بِلَا عَلَمٍ یُرَی). علم یعنی راهنما، آن وقتها راهنما به صورت پرچم بود. آن کسی که راه را گم میکرد، آن پرچم را میدید و راه را پیدا میکرد. (بِلَا عَلَمٍ یُرَی وَ لَا إِمَامٍ هُدًی)، و بدون امامی که شما را هدایت کند تا شبهه ها را ببینید و دیگر شبهه نکنید.
حضرت می فرمایند: چنین وقتی به شما خواهد رسید که به این دو دسترسی ندارید. (لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ)، از این شبهه ها نجات پیدا نمی کند، مگر کسی که دعای غریق را بخواند. یعنی یک چنین آدمی مثل کسی میماند که به اصطلاح ما در آب افتاده و دارد غرق می شود، می خواهد کسی دستش را بگیرد، (لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ).
عبدالله بن سنان می گوید به آقا عرض کردم: (وَ کَیْفَ دُعَاءُ الْغَرِیقِ)، آقا به من بگوئید دعای غریق چیست؟ (قَالَ علیه السلام تَقُولُ)، حضرت میگوید: این را بگویید: (یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ)، دو جمله است، جمله اوّل؛ نام های مقدس الهی است، (یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ). جمله دوم؛ (ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ)، خدا دستم را بگیر، دلم را بر دینت پابرجا بدار که این شبهه ها بر من اثر نکند.
عبدالله بن سنان می گوید: آقا این جملات را فرمودند بعد من بلافاصله گفتم: (فَقُلْتُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ)، در دعای آقا تصرّف کردم، چون آقا گفتند بگو: (یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ)، دعایی که آقا گفتند این بود. من (وَ الْاَبْصَارِ) را اضافه کردم. گفتم: (یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ)، حضرت رو کردند به من فرمودند: (فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مُقَلِّبُ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ)، درسته خدا (مُقَلِّبُ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ) است، امّا این جملاتی را که من می گویم، بگو و از خودت عبارت اضافه نکن! (وَ لَکِنْ قُلْ کَمَا اَقُولُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ)، این ابصار را دیگر در آن نگذار. این روایت، روایت بسیار زیبایی بود و دستورالعمل هم داده بود. این روایت را خواندم که دوستان چیزی یاد بگیرند، برای اینکه از نظر اعتقادات تان خیلی مؤثّر است.
شفّاف می گویم: برای این که در زمان غیبت امام زمان صلوات الله علیه، یک سری شبهات در شما اثر نکند، دستور این است. سند روایت هم خیلی خوب است. پس هر روز بگویید: (یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ)، دو سه ثانیه هم بیشتر طول نمی کشد. لذا این را هر روز بخوانید تا دلتان به امام زمان صلوات الله علیه قرص شود.
منبع : www.mojtabatehrani.ir
- [سایر] حکمت غیبت امام زمان علیه السلام چیست؟
- [سایر] فایده غیبت امام زمان علیه السلام چیست؟
- [سایر] فلسفه غیبت امام زمان علیه السلام چیست؟
- [سایر] راز غیبت امام زمان(علیه السلام)چیست؟
- [سایر] امام حسین علیه السلام درباره غیبت امام زمان علیه السلام چه فرمودهاند؟
- [سایر] آیا امام علی علیه السلام به غیبت امام زمان علیه السلام اشاره کردهاند؟
- [سایر] آیا سرداب، محل غیبت امام زمان علیه السلام است؟
- [سایر] علل سیاسی- اجتماعی غیبت امام زمان(علیه السلام) چیست؟
- [سایر] چگونه خداوند به غیبت امام زمان علیه السلام راضی است؟!
- [سایر] اسرار غیبت امام زمان علیه السلام رابیان نمایید.
- [آیت الله مظاهری] نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امامعلیه السلام و در زمان غیبت ایشان از مستحبّات مؤکّد است و میتوان آن را به جماعت یا فرادی خواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) که نماز جمعه واجب تعیینی نیست خرید و فروش و سایر معاملات هنگام اقامه نماز جمعه حرام نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان, هجده جمله است : (االله اکبر ) چهار مرتبه، (أشهد أن لا إله الاّ االله )، (أشهد أنّ محمداً رسول االله )، (حیّ علی الصلاة )، (حیّ علی الفلاح)، (حیّ علی خیر العمل )، (االله اکبر )، (لا إله الاّ االله )، هر کدام دو مرتبه، و اقامه , هفده جمله است : دو مرتبه (االله اکبر )، از اول اذان و یک مرتبه (لا إله الاّ االله ) از آخر آن , کم می شود و دو مرتبه (قد قامت الصلاة ) بعد از (حیّ علی خیر العمل) افزوده میشود.
- [آیت الله سبحانی] اذان هیجده جمله است: اللّهُ أَکْبَر چهار مرتبه. أَشْهَدُ أَنْ لا اِلَهَ اِلاَّ اللّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، حَیَّ عَلَی الصَّلاَةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاَح، حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ، اللّهُ أَکْبَر، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أَکْبَر از اول اذان و یک مرتبه لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ اضافه نمود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان هیجده جمله است: "اللهُ أکْبَرُ" چهار مرتبه؛ "أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ" "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله" "حَیَّ عَلی الصّلاة" "حَیَّ عَلَی الْفَلاَح" "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل" "اللهُ أَکْبَرُ" "لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله" هر یک دو مرتبه. اقامه هفده جمله است یعنی: دو مرتبه "اللهُ أکْبَرُ" از اول اذان و یک مرتبه "لا إِلَهَ إِلاَّ الله" از آخر آن کم می شود وبعد از گفتن "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل"باید دو مرتبه "قَدْ قامَتِ الصَّلاة" اضافه نمود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اذان هیجده جمله است: اَلله اکبرُ چهار مرتبه اَشهدُ اَنْ لا الهَ اِلاّاللهُ، اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسولُ الله حیَّ عَلَی الصَّلوةِ حَیَّ عَلَی الفَلاحِ حَیَّ عَلی خیرِ العملِ، الله اکبرُ لااِلَه اِلاّالله هر یک دو مرتبه و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اوّل اذان و یک مرتبه لااِلهَ اِلاّالله از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خیرِ العَمَل باید دو مرتبه قَد قامَتِ الصَّلوةُ اضافه نمود.
- [آیت الله خوئی] اذان هیجده جمله است:" الله اکبر" چهار مرتبه،" اشهد ان لا اله الا الله، أشهد ان محمداً رسول الله، حی علی الصلاة، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه" الله اکبر" از اوّل اذان، و یک مرتبه" لا اله الا الله" از آخر آن کم میشود، و بعداز گفتن" حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه" قد قامت الصلاه" اضافه نمود.
- [امام خمینی] اذان هیجده جمله است: "الله اکبر" چهار مرتبه، "اشهد ان لا اله الا الله،اشهد ان محمدا رسول الله، حی علی الصلاه، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه"الله اکبر" از اول اذان، و یک مرتبه "لا اله الا الله" از آخر آن کم می شود، و بعداز گفتن "حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه "قد قامت الصلاه" اضاضه نمود.