امام زمان علیه السلام از کجا وقت ظهورشان را می فهمند؟

شرح پرسش:

امام زمان علیه السلام از کجا می فهمند که وقت ظهورشان فرا رسیده است؟ اگر گفته شود از جانب خداوند به ایشان اطلاع داده می شود، معنایش این است که بر ایشان همانند پیامبران وحی می شود و در نتیجه، بین امام و پیامبر فرقی باقی نمی ماند؟

پاسخ:

اولا، از روایات در ابواب مختلف امامت استفاده می شود که امام زمان علیه السلام با عالم غیب درارتباط است و در مواقع نیاز حقایقی را دریافت می کند و در بعضی از روایات وارد شده که امام صدای ملک را می شنود اما خودش را نمی بیند.1
طبق روایت ابوالجارود که می گوید به امام باقر علیه السلام عرض کردم از احوال صاحب الامر علیه السلام به من خبر بدهید، حضرت فرمودند:
شبانگاه از بیمناک ترین مردم می باشد، لکن صبحگاه از ایمن ترین مردم می گردد، برنامه کارش شبانه روز به وی وحی می شود.
عرض کردم به ایشان وحی می شود؟ حضرت امام باقر علیه السلام فرمودند:
وحی می شود، اما وحی پیامبری نیست، بلکه مانند وحیی است که به مریم دختر عمران و به مادر موسی و زنبور عسل نسبت داده شده است. ای ابا جارود! قائم آل محمد صلّی الله علیه و آله ازمریم و مادر موسی و زنبور عسل نزد خدا گرامی تر است. 2

به هر حال، از این قبیل احادیث استفاده می شود که بر وجود مقدس امام زمان علیه السلام وحی و الهام می شود، لکن در عین حال، فرق بین امام و پیامبر محفوظ است. زیرا پیامبر مشرع است و احکام و قوانین شریعت به وی وحی می شود، بر خلاف امام که احکام و قوانین به او وحی نمی شود و او نسبت به آنها حافظ است.

ثانیا ممکن است گفته شود که پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله وقت ظهور را به وسیله ائمه اطهار علیهم السلام به حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است ولو به این که حدوث حوادث معینی را از علائم و قرائن فرا رسیدن، وقت ظهور معرفی نموده و امام زمان علیه السلام در انتظار ظهور آن علائم است؛ مثلاً پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
وقتی موقع ظهور فرا رسید خداوند شمشیر و پرچم آن جناب را به صدا در آورده، می گوید: ای دوست خدا! به پا خیز و دشمنان خدا را به قتل برسان.3

یکی از شواهد احتمال دوم این است که روایاتی دلالت می کند بر این که برنامه و دستور العمل تمام امامان معصوم علیهم السلام مهر کرده از جانب پروردگار عالم بر پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله نازل شده و پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله آن را به امام علی علیه السلام تحویل داد و حضرت علی علیه السلام در موقع خلافت صحیفه خویش را گشود و بر طبق آن عمل کرد و بعدا آن را به امام حسن علیه السلام تحویل داد. به همین کیفیت، نوبت به هر امامی که رسید مهر نامه خویش را گشوده و بر طبق آن عمل می کرد، اکنون نیز برنامه کار و دستور العمل امام زمان علیه السلام در دستش موجود است. 4
به هر حال ، ممکن است خداوند با الهام و وحی از طریق دوم حضرت را آگاه سازد، این امر محالی نیست.

پی‌نوشت‌ها:
1. اصول کافی ، ج1، ص271.
2. بحار الانوار، ج 52، ص 389.
3. همان، ص 311
4. اصول کافی، ج1، کتاب الحجه باب ان الائمه لم یفعلو شیئا و لا یفعلون الا بعهد من الله و امر منه، حدیث 2.

منبع: www.serajnet.org