در پرسش دو احتمال وجود دارد: الف) احتمال اوّل آن است که عالمان شیعی و سنی در تولد و عدم تولد امام زمان(عج) اختلاف دارند؛ بدین معنا که دانشوران شیعی باور دارند امام زمان(ع) متولد شده؛ ولی اندیشمندان اهل سنت میگویند که حضرت هنوز متولد نشده است. اگر مقصود این باشد، باید گفت: اصل ولادت حضرت مهدی(عج) از واقعیات تاریخ است. به جز ائمه طاهرین و عالمان و محدثان شیعه، بسیاری از تاریخ نگاران و محدثان اهل سنت نیز بدین معنا تصریح کرده، و آن را یک واقعیت دانستهاند. برخی از نویسندگان، نام بیش از 65 تن از این عالمان و نام کتب آنان را ذکر نمودهاند.(1) آن عِدّه از عالمان اهل سنت که ولادت امام زمان(ع) را انکار کردهاند، میگویند حضرت در آینده متولد خواهد شد. از آن رو حکومت عباسی با گسترش اخبار مهدویت، به وحشت افتاده بودند و چاره آن کار را در این دیدند که امام هادی(ع) و عسکری(ع) را در محاصره قرار بدهند تا همانند جریان فرعون و حضرت موسی(ع) از ولادت امام مهدی(عج) جلوگیری به عمل آورند، یا در کودکی اسشان را بکشند، برای خنثی سازی این نقشه شوم، امام عسکری(ع) تصمیم گرفت جریان ولادت حضرت مهدی(عج) را مخفی نگه دارد و تنها به شیعیان خاص اطلاع دهد. این سیاست موجب شد برخی در ولادت حضرت شک و تردید داشته باشند، لیکن در دوره 69 ساله غیبت صغری با شواهد و قرائن برای شیعیان ولادت حضرت ثابت شد، امّا دیگر عالمان به جهت عدم ارتباط آنان با سازمان وکالت تا حدودی شک و تردید در بین آنان باقی مانده یا این که مسایل دیگر در رویکرد آنان مؤثر بودهاند. مضافاً بر این که در خیلی از مسایل تاریخی مورخان و اندیشمندان با هم اختلاف نظر دارند. در این جا به دیدگاه چند تن از عالمان اهل سنت اشاره میشود که تصریح کردهاند حضرت حجّت متولد شده است: 1 شمسالدین ابن خلکان مینویسد: ابوالقاسم محمد بن الحسن العسکری بن علی الهادی بن محمد الجواد، دوازدهمین امام شیعه است. لقب معروف او حجّت است. شیعیان همو را، منتظر و قائم و مهدی میدانند.(2) 2 شیخ سلیمان قندوزی مینویسد: خبر معلوم و مسلّم، در نزد موثّقان، این است که ولادت قائم(ع)، در نیمه شعبان واقع شده است، به سال 255، در شهر سامرا.(3) 3 شیخ عبدالوهاب شعرانی مینویسد: مهدی از اولاد امام حسن عسکری(ع) است. در شب نیمه شعبان سال 255 متولد شده و زنده است تا این که با عیسی بن مریم ملاقات کند.(4) ب) احتمال دوم آن است که اندیشمندان شیعه و سنی در تاریخ تولد امام زمان(عج) اختلاف دارند. اگر مقصود آن باشد باید گفت: اختلاف دانشمندان اهل سنت و شیعیان در خصوص تاریخ تولد و تاریخ وفات بزرگان دین اختصاص به امام زمان(عج) ندارد. آنان در خیلی از مسایل دیگر نیز اختلاف دارند، مثلاً دانشمندان اهل سنت عقیده دارند که پیامبر(ص) در 12 ربیع الاوّل عام الفیل متولد شده و حال آن که مورخان شیعه بر این باورند که حضرت در 17 ربیع الاول چشم به جهان گشوده است. این گونه اختلافات به این جهت بوده که در آن زمان، وسایل و ابزار علمی مانند امروز وجود نداشته است که تاریخ شفاف ظبط گردد، افزون بر این که گذشت زمان در ابهام سازی برخی از مسایل تاریخی نقش دارد. اختلاف در تاریخ ولادت امام زمان(عج) از این قاعده جدا نبوده و در تاریخ تولد ایشان نیز ناهمگونی جزیی وجود دارد که این گونه تفاوت قابل قبول است. پینوشتها: 1. محمد رضا حکیمی، خورشید مغرب، ص 18 ؛ محمد کاظم قزوینی، الامام المهدی، صص 8 11. 2. وفبات الاعیان، ج 3، ص 316. 3. الیواقیت و الجواهر، ص 145. 4. ینابیع الموده، ص 452، به نقل از خورشید مغرب، ص 20. منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام
در پرسش دو احتمال وجود دارد:
الف) احتمال اوّل آن است که عالمان شیعی و سنی در تولد و عدم تولد امام زمان(عج) اختلاف دارند؛ بدین معنا که دانشوران شیعی باور دارند امام زمان(ع) متولد شده؛ ولی اندیشمندان اهل سنت میگویند که حضرت هنوز متولد نشده است. اگر مقصود این باشد، باید گفت: اصل ولادت حضرت مهدی(عج) از واقعیات تاریخ است. به جز ائمه طاهرین و عالمان و محدثان شیعه، بسیاری از تاریخ نگاران و محدثان اهل سنت نیز بدین معنا تصریح کرده، و آن را یک واقعیت دانستهاند. برخی از نویسندگان، نام بیش از 65 تن از این عالمان و نام کتب آنان را ذکر نمودهاند.(1) آن عِدّه از عالمان اهل سنت که ولادت امام زمان(ع) را انکار کردهاند، میگویند حضرت در آینده متولد خواهد شد. از آن رو حکومت عباسی با گسترش اخبار مهدویت، به وحشت افتاده بودند و چاره آن کار را در این دیدند که امام هادی(ع) و عسکری(ع) را در محاصره قرار بدهند تا همانند جریان فرعون و حضرت موسی(ع) از ولادت امام مهدی(عج) جلوگیری به عمل آورند، یا در کودکی اسشان را بکشند، برای خنثی سازی این نقشه شوم، امام عسکری(ع) تصمیم گرفت جریان ولادت حضرت مهدی(عج) را مخفی نگه دارد و تنها به شیعیان خاص اطلاع دهد.
این سیاست موجب شد برخی در ولادت حضرت شک و تردید داشته باشند، لیکن در دوره 69 ساله غیبت صغری با شواهد و قرائن برای شیعیان ولادت حضرت ثابت شد، امّا دیگر عالمان به جهت عدم ارتباط آنان با سازمان وکالت تا حدودی شک و تردید در بین آنان باقی مانده یا این که مسایل دیگر در رویکرد آنان مؤثر بودهاند. مضافاً بر این که در خیلی از مسایل تاریخی مورخان و اندیشمندان با هم اختلاف نظر دارند. در این جا به دیدگاه چند تن از عالمان اهل سنت اشاره میشود که تصریح کردهاند حضرت حجّت متولد شده است:
1 شمسالدین ابن خلکان مینویسد: ابوالقاسم محمد بن الحسن العسکری بن علی الهادی بن محمد الجواد، دوازدهمین امام شیعه است. لقب معروف او حجّت است. شیعیان همو را، منتظر و قائم و مهدی میدانند.(2)
2 شیخ سلیمان قندوزی مینویسد: خبر معلوم و مسلّم، در نزد موثّقان، این است که ولادت قائم(ع)، در نیمه شعبان واقع شده است، به سال 255، در شهر سامرا.(3)
3 شیخ عبدالوهاب شعرانی مینویسد: مهدی از اولاد امام حسن عسکری(ع) است. در شب نیمه شعبان سال 255 متولد شده و زنده است تا این که با عیسی بن مریم ملاقات کند.(4)
ب) احتمال دوم آن است که اندیشمندان شیعه و سنی در تاریخ تولد امام زمان(عج) اختلاف دارند. اگر مقصود آن باشد باید گفت: اختلاف دانشمندان اهل سنت و شیعیان در خصوص تاریخ تولد و تاریخ وفات بزرگان دین اختصاص به امام زمان(عج) ندارد. آنان در خیلی از مسایل دیگر نیز اختلاف دارند، مثلاً دانشمندان اهل سنت عقیده دارند که پیامبر(ص) در 12 ربیع الاوّل عام الفیل متولد شده و حال آن که مورخان شیعه بر این باورند که حضرت در 17 ربیع الاول چشم به جهان گشوده است. این گونه اختلافات به این جهت بوده که در آن زمان، وسایل و ابزار علمی مانند امروز وجود نداشته است که تاریخ شفاف ظبط گردد، افزون بر این که گذشت زمان در ابهام سازی برخی از مسایل تاریخی نقش دارد.
اختلاف در تاریخ ولادت امام زمان(عج) از این قاعده جدا نبوده و در تاریخ تولد ایشان نیز ناهمگونی جزیی وجود دارد که این گونه تفاوت قابل قبول است.
پینوشتها:
1. محمد رضا حکیمی، خورشید مغرب، ص 18 ؛ محمد کاظم قزوینی، الامام المهدی، صص 8 11.
2. وفبات الاعیان، ج 3، ص 316.
3. الیواقیت و الجواهر، ص 145.
4. ینابیع الموده، ص 452، به نقل از خورشید مغرب، ص 20.
منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام
- [سایر] چرا بین شیعه و سنی در مورد ولادت حضرت مهدی علیه السلام اختلاف وجود دارد؟
- [سایر] تفاوت شیعه و اهل سنت در مسئله ولادت و امامت حضرت مهدی (عج) چگونه است؟
- [سایر] آیا ولادت حضرت مهدی(عج) در منابع اهل سنت آمده است؟
- [سایر] حضرت مهدی (عج) موقع ظهور چه سنی خواهند داشت؟
- [سایر] حضرت مهدی (عج) موقع ظهور چه سنی خواهند داشت؟
- [سایر] دیدگاه اهل سنّت در مورد امام مهدی(عج) چیست؟ آیا ظهور مهدی موعود، از مسائل اتفاقی بین مسلمین است؟
- [سایر] دیدگاه اهل سنّت در مورد امام مهدی(عج) چیست؟ آیا ظهور مهدی موعود، از مسائل اتفاقی بین مسلمین است؟
- [سایر] از دیدگاه اهل سنّت، امام مهدی (عج) چه اوصافی دارد؟
- [سایر] آیا اهل سنّت به امام مهدی (عج) اعتقاد دارند؟
- [سایر] امام زمان بهائیت کیست؟ و چه رابطه ای با امام زمان شیعه و سنی با این اسم و رسم دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله مظاهری] مرد شیعه میتواند با زن سنّی ازدواج کند و همچنین زن شیعه میتواند به عقد سنّی درآید ولی سزاوار نیست که این کار عملی شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت، زن از همه تَرَکه شوهر اعمّ از منقول و غیرمنقول مانند زمین و غیره، ارث میبرد. حال آنکه از نظر مذهب امامیه، زن از اصل زمین یا قیمت آن ارث نمیبرد و تنها از قیمت بنا و درختان ارث میبرد، نه اصل آنها. بنابراین اگر مذهب اهل سنّت بر شیعه نافذ باشد به گونهای که زن سنّی مذهب از زمین و اصل بنا و درختان ارث ببرد، در صورتی که دیگر ورثه امامی مذهب باشند، زن امامی مذهب نیز میتواند میراثی را که از زمین و اصل بنا و درختان به او میرسد، بگیرد که سایر ورثه اهل سنت باشند.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه یکی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
- [آیت الله سیستانی] نظر اهل سنّت آن است که مازاد سهمالارث میراث بر آن، به عَصَبه میت مانند برادر او داده میشود. لکن نظر مذهب امامیه خلاف آن است، مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختری و برادری داشته باشد، از نظر امامیه باید نیمی از ارث را به دختر به عنوان سهمالارث و نیم دیگر را به عنوان ردّ به او بپردازند و به برادر میت سهمی تعلّق نمیگیرد. لکن نظر اهل سنّت آن است که در این فرض نیمی از ارث میت به برادر پرداخت میشود، چون که از عصبه میت به شمار میرود. حال اگر مذهب اهل سنّت بر وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد سهمالارث به او پرداخت نشود، عصبه میت اگر امامی مذهب باشند، میتوانند از باب قاعده مقاصّه نوعی، مازاد سهمالارث وارثِ سنّی مذهب را بگیرند.
- [آیت الله سیستانی] بر طبق مذهب امامیه، زن مطلقه یائسه و صغیره اگر چه با آنها نزدیکی شده باشد عدّه ندارند. لیکن بر طبق مذاهب اهلسنّت با اختلافی که در شروط عدّه برای صغیره دارند عدّه بر آنان واجب است. حال اگر شوهر از اهلسنّت باشد، و زن یائسه یا صغیرهاش را با اعتقاد به لزوم عدّه برای صغیره طلاق دهد، ملزم به رعایت قواعد مذهب خود مانند فساد عقد خواهر مطلقه، و نکاح زنانی که جمع آنها با زن در دوران عدّه حرام است، میشود، بنابراین مرد شیعی میتواند با خواهر این مطلقه ازدواج کند هرچند آن مرد سنی با او عقد بسته باشد. و احتیاط واجب برای مرد شیعی نیز آن است که با این زن مطلقه پیش از تمام شدن عدهاش ازدواج نکند، و آن زن نیز اگر شیعه باشد و یا شیعه بشود تا پایان عدّه، ازدواج نکند. همچنین احوط آن است که در ایام عدّه از شوهر نفقه نگیرد، گر چه طبق مذهب شوهر واجبالنفقه او باشد، مگر آنکه از باب اجرای قاعده مقاصّه نوعی در صورت بودن شرایط آن، بتوان نفقه گرفت.