از سوی پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و امامان معصوم(علیهم السلام) علامت ها و نشانه هایی برای ظهور آن حضرت ذکر شده است که مردم با دیدن آن علائم و نشانه ها، از ظهور امام مهدی (علیه السلام) با خبر می شوند. این علائم، از یک حیث، دو گونه اند:
1. علائم خاص؛ این علامت ها، خاص و مختص وجود پر برکت حضرت صاحب الامر(علیه السلام)است و حضرت بدان وسیله می داند که خداوند او را اذن و اجازه ی ظهور داده است.
در روایتی طولانی، ابی بن کعب از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) درباره ی علامت های ظهور امام مهدی(علیه السلام) سؤال می کند. آن حضرت می فرماید:
او (امام مهدی (علیه السلام) ) پرچمی دارد که چون وقت ظهورش فرا رسد، خود به خود باز می شود و خدای تعالی آن را به سخن می آورد و عرض می کند: (یا ولی الله فاقتل اعداء الله؛ ای ولیّ خدا! دشمنان خدا را بکش!). و این دو علامت است: اوّلی باز شدن پرچم، دومی، صدایی است که از پرچم بر می آید.
و نیز او شمشیری دارد که در غلاف است و چون هنگام ظهور حضرتش فرا رسد از غلاف بیرون می آید و خداوند آن را به سخن می آورد و صدا می زند: (اخرج یا ولیّ الله! فلایحل لک أنْ تقعَد فی أعداء الله؛ ای ولیّ خدا! قیام کن که دیگر جای درنگ نیست و نشستن برای تو روا نیست که از دشمنان خدا دست برداری). پس حضرت خروج می کند و قیام می کند و دشمنان خدا را هر کجا که بیابد به قتل می رساند... .[1]
2. علائم عام؛ علائم عام، علامت هایی هستند که جنبه ی عمومی دارد و برای مردم ظاهر خواهد شد و هر کس از عوام و خواص، در طول زندگی خود، برخی از آن ها را خواهد دید. این علامت ها بسیارند. در این جا به برخی از مهم ترین آن ها اشاره می شود:
1. خروج سفیانی.
2. گرفتن خورشید در نیمه ی ماه مبارک رمضان.
3. گرفتن قرص ماه در آخر ماه مبارک برخلاف عادت.
4. فرو رفتن زمین (بیداء) که سرزمینی است میان مکه و مدینه.
5. فرو رفتن زمین یا جمعیتی در مشرق.
6. توقّف خورشید از آغاز ظهر تا وسطِ وقت عصر.
7. طلوع خورشید از مغرب.
8. کشته شدن نفس زکیه که سیّدی است هاشمی در پشت کوفه یعنی: نجف با هفتاد نفر از صالحان.
9. خراب شدن دیوار مسجد کوفه.
10. نمایان شدن پرچم های سیاه از طرف خراسان.
11. خروج یمانی از طرف یمن.
12. فرود آمدن ترک ها در جزیره (شمال عراق کنونی).
13. ورود رومیان در رمله (منطقه ای در اردن کنونی).
14. پیدا شدن سرخی شدید در آسمان که در اطراف آن پراکنده شود.
15. پیدایش آتش در طول مشرق که تا سه روز یا هفت روز در هوا بماند.
16. عرب ها استقلال پیدا کنند و کشورگشایی کنند و از زیر بار و نفوذ دیگران بیرون روند.
17. اهل مصر، فرمانروای خود را بکشند.
18. شام خراب شود و سه پرچم در آن جا پدیدار گردد.
19. رودخانه ی فرات طغیان کند یا شکافته شود، به حدّی که آب در کوچه های کوفه داخل شود.
20. پلی در بغداد در کنار محله (کرخ) ساخته شود.
21. ترسی عمومی و مرگی سریع و همگانی، همه ی اهل عراق و مردم بغداد را فرا گیرد که قرار و آرام یا راه فرار نداشته باشند.
22. صدایی از آسمان بلند شود که همه ی مردم روی زمین آن را به زبان خود بشنوند.[2]
علامت ها و نشانه های دیگری نیز هست که در کتاب های مبسوط، مانند بحارالأنوار، (جلد پنجاه و دوم) ذکر شده است و ما، در این قسمت، به برخی از این احادیث که شامل چندین علامت است، اشاره می کنیم.
1. امام صادق(علیه السلام) فرمودند: (پنج اتّفاق قبل از ظهور قائم(علیه السلام) اتفاق می افتد: قیام یمانی؛ خروج سفیانی؛ منادی که از آسمان ندا می کند؛ فرو رفتن زمین در بیداء؛ کشته شدن نَفْسِ زکیه.).[3]
2. از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است: (... در آخرالزمان، نشانه هایی هست. از آن جمله است: دابّه الارض؛ دجّال؛ نزول حضرت عیسی؛ طلوع خورشید از مغرب).[4]
3. در حدیثی طولانی، صعصعة بن صوحان از امیرالمؤمنین علی(علیه السلام)در مورد خروج دجّال که از علائم ظهور امام مهدی (علیه السلام) است، می پرسد. آن حضرت می فرماید: (... علامت خروج دجال، این است که نماز را سبک شمارند و امانت را ضایع کنند و دروغ را حلال بدانند و ربا بخورند و رشوه بگیرند و ساختمان ها را بلند سازند و دین را به دنیا بفروشند و سفیهان را به کار گیرند و با زنان مشورت کنند و قطع رحم کنند و از هواهای نفسانی تبعیت کنند و خون ریزی را سبک شمارند و حلم، ضعف شمرده شود و ظلم، فخر باشد و حاکمان، فاجر و وزیران، ظالم باشند و عارفان ضعیف و قاریان، فاسق باشند و شهادت دروغ آشکار شود و فسق و فجور و بهتان و گناه و طغیان علنی شود و قرآن ها، تزیین شود و مساجد آراسته گردد و مناره ها مرتفع شود.... زنان با شوهران خود به خاطر حرص دنیوی، در تجارت شریک شوند و...).[5]
بنابراین، علامت ها و نشانه های فراوانی برای ظهور امام زمان(علیه السلام)وجود دارد که مردم با دیدن آن ها به ظهور امام زمان (علیه السلام) پی خواهند برد، لکن باید توجّه داشت که برخی از این علائم، نشانه ی نزدیکی ظهور است و برخی دیگر، نشانه ی وقوع ظهور. به عنوان مثال علامت هایی که حضرت علی(علیه السلام) در این حدیث بیان داشتند، نشانه های نزدیک شدن ظهور است، امّا خروج سفیانی، متّصل به ظهور امام زمان (علیه السلام) است و او با آن حضرت جنگ خواهد کرد. امام صادق(علیه السلام) می فرماید: (... زمانی که سفیانی مالک مناطق پنج گانه ی شام: (دمشق، حمص، فلسطین، اردن، قنسرین) شد، در آن زمان، متوقع فرج باشید...).[6]
پی نوشتها:
[1]. محمدباقر مجلسی، بحارالأنوار، ج 52، ص 310 311.
[2]. سید اسدالله شهیدی، زمینه سازان انقلاب جهانی مهدی(علیه السلام)، ص 22 27؛ شیخ مفید، ارشاد، ص 356 358.
[3]. بحارالأنوار، ج 52، ص 203.
[4]. همان، ص 181.
[5]. همان، ص 193.
[6]. همان، ص206.
منبع: امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، رسول رضوی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه (1384).
