با توجه به روایات موجود درباره مدت حکومت حضرت مهدی علیه السلام سه قول وجود دارد: 1- ترجیح روایات هفت سال در مدت حکومت حضرت این قول شواهد و مویداتی نیز دارد: الف : چون از شهرت در عمل برخوردار است . ب : این روایات بنابر قول ابوالحسین آبری مستفیض یا متواتر است . (1) ج : قیام و حکومت حضرت مهدی علیه السلام در مدت هفت سال فضیلتی برای آن حضرت است . د: روایات هفت سال به روایاتی تقیید می خورد که هر سال از آن هفت سال را برابر ده سال می داند که مجموع آن هفتاد سال می شود که در نتیجه مدت معقولی برای برپایی حکومت عدل جهانی است . و نیز ممکن است که روایت فوق را حمل بر مبالغه در طولانی بودن مدت حکومت حضرت نمود زیرا عدد هفتاد به جهت مبالغه به کار می رود. 2- حمل روایات به مرحله حیات و حکومت احتمال دوم آن است که روایات مختلف را بر دو مرحله حمل کنیم : الف : مرحله حیات امام زمان علیه السلام بعد از ظهور؛ که کمتر از ده سال است . ب : مرحله حکومت عدل جهانی توحیدی که بیش از ده سال به طول خواهد انجامید. خصوصا آنکه با رجعت هر یک از امامان قبل از برپایی قیامت و بعد از ظهور حضرت حکومت عدل جهانی توحیدی ادامه خواهد یافت . 3- حمل بر مراحل شدت و ضعف ممکن است اختلاف مدت در حکومت حضرت را به مراحل قوت و ضعف حمل نمود . سفارینی می گوید:((بر فرض صحت تمام روایات می توان همه را این گونه حمل کرد که حکومت حضرت از حیث ظهور و قوت متفاوت است ، مدت بیشتر را حمل بر تمام مدت حکومت از اول زمان بیعت تا آخر حکومت حمل می کنیم . و مدت زمان کمتر را بر حداقل ظهور مدت حد وسط را نیز بر حد وسط ظهور و قوت حمل می کنیم)). (2) خلاصه کلام سفارینی این است که ایشان مراحل حکومت حضرت را به سه بخش تقسیم می کند: الف : مرحله ظهور و قوت که در آن زمان ، امور رتق و فتق می شود. (حداقل). ب : مرحله تثبیت و آرامش . (حد وسط). ج : مرحله نهایی و نهایت حکومت حضرت . (حداکثر). پی نوشتها: 1- صواعق المحرقه ، ص 162. 2- لوائح الانوار ، ج 2 ، ص 79. منبع : موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
با توجه به روایات موجود درباره مدت حکومت حضرت مهدی علیه السلام سه قول وجود دارد:
1- ترجیح روایات هفت سال در مدت حکومت حضرت
این قول شواهد و مویداتی نیز دارد:
الف : چون از شهرت در عمل برخوردار است .
ب : این روایات بنابر قول ابوالحسین آبری مستفیض یا متواتر است . (1)
ج : قیام و حکومت حضرت مهدی علیه السلام در مدت هفت سال فضیلتی برای آن حضرت است .
د: روایات هفت سال به روایاتی تقیید می خورد که هر سال از آن هفت سال را برابر ده سال می داند که مجموع آن هفتاد سال می شود که در نتیجه مدت معقولی برای برپایی حکومت عدل جهانی است .
و نیز ممکن است که روایت فوق را حمل بر مبالغه در طولانی بودن مدت حکومت حضرت نمود زیرا عدد هفتاد به جهت مبالغه به کار می رود.
2- حمل روایات به مرحله حیات و حکومت
احتمال دوم آن است که روایات مختلف را بر دو مرحله حمل کنیم :
الف : مرحله حیات امام زمان علیه السلام بعد از ظهور؛ که کمتر از ده سال است .
ب : مرحله حکومت عدل جهانی توحیدی که بیش از ده سال به طول خواهد انجامید. خصوصا آنکه با رجعت هر یک از امامان قبل از برپایی قیامت و بعد از ظهور حضرت حکومت عدل جهانی توحیدی ادامه خواهد یافت .
3- حمل بر مراحل شدت و ضعف
ممکن است اختلاف مدت در حکومت حضرت را به مراحل قوت و ضعف حمل نمود .
سفارینی می گوید:((بر فرض صحت تمام روایات می توان همه را این گونه حمل کرد که حکومت حضرت از حیث ظهور و قوت متفاوت است ، مدت بیشتر را حمل بر تمام مدت حکومت از اول زمان بیعت تا آخر حکومت حمل می کنیم . و مدت زمان کمتر را بر حداقل ظهور مدت حد وسط را نیز بر حد وسط ظهور و قوت حمل می کنیم)). (2)
خلاصه کلام سفارینی این است که ایشان مراحل حکومت حضرت را به سه بخش تقسیم می کند:
الف : مرحله ظهور و قوت که در آن زمان ، امور رتق و فتق می شود. (حداقل).
ب : مرحله تثبیت و آرامش . (حد وسط).
ج : مرحله نهایی و نهایت حکومت حضرت . (حداکثر).
پی نوشتها:
1- صواعق المحرقه ، ص 162.
2- لوائح الانوار ، ج 2 ، ص 79.
منبع : موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
- [سایر] مفاد روایات در مورد مدت حکومت حضرت مهدی (علیه السلام) چیست ؟
- [سایر] آیا حکومت امام حسین (ع) بعد از حکومت امام زمان (عج) آخرین حکومت است؟
- [سایر] آیا حضرت مهدی(علیه السلام)تا قیامت حکومت می کنند ؟
- [سایر] زمامداری در حکومت جهانی امام مهدی(علیه السلام) چگونه است؟
- [سایر] وسعت حکومت حضرت مهدی علیه السلام چه مقدار است؟
- [سایر] آیا حکومت امام مهدی علیه السلام نژادی است ؟
- [سایر] آیا نوع حکومت حضرت مهدی علیه السلام همانند سایر حکومت ها است ؟
- [سایر] رهآورد حکومت امام زمان (عج) از دیدگاه امام علی (ع) چیست؟
- [سایر] چند کتاب در مورد کرامات، نحوه ظهور، چگونگی حکومت امام مهدی علیه السلام معرفی کنید؟
- [سایر] مقر حکومت امام مهدی (علیه السلام) بعد از ظهور کجاست ؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله سبحانی] اذان هیجده جمله است: اللّهُ أَکْبَر چهار مرتبه. أَشْهَدُ أَنْ لا اِلَهَ اِلاَّ اللّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، حَیَّ عَلَی الصَّلاَةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاَح، حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ، اللّهُ أَکْبَر، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أَکْبَر از اول اذان و یک مرتبه لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ اضافه نمود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان هیجده جمله است: "اللهُ أکْبَرُ" چهار مرتبه؛ "أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ" "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله" "حَیَّ عَلی الصّلاة" "حَیَّ عَلَی الْفَلاَح" "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل" "اللهُ أَکْبَرُ" "لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله" هر یک دو مرتبه. اقامه هفده جمله است یعنی: دو مرتبه "اللهُ أکْبَرُ" از اول اذان و یک مرتبه "لا إِلَهَ إِلاَّ الله" از آخر آن کم می شود وبعد از گفتن "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل"باید دو مرتبه "قَدْ قامَتِ الصَّلاة" اضافه نمود.
- [آیت الله خوئی] اذان هیجده جمله است:" الله اکبر" چهار مرتبه،" اشهد ان لا اله الا الله، أشهد ان محمداً رسول الله، حی علی الصلاة، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه" الله اکبر" از اوّل اذان، و یک مرتبه" لا اله الا الله" از آخر آن کم میشود، و بعداز گفتن" حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه" قد قامت الصلاه" اضافه نمود.