چرا عراق جنگ نفتکش ‌ها را راه ‌اندازی کرد؟ جنگ نفتکش ‌ها بر ایران چه تأثیری داشت؟

عراق از اوایل جنگ دریافت که نمی‌تواند در جنگ زمینی بر ایران غلبه کند، مگر اینکه عقبه‌های استراتژیک ایران را مورد تهدید قرار دهد؛ از جمله این تهدیدات حمله به صنایع مادر، تأسیسات نفتی، نفتکش‌ها و مراکز اقتصادی بود. عراق می‌کوشید صدور نفت را که اصلی‌ترین منبع درآمد ارزی ایران بود، محدود کند. این ابتکار مؤثر واقع شد، ولی با ورود سپاه پاسداران در جنگ نفتکش‌ها این معادله تا حدودی به هم خورد. در مراحل بعدی، عراق درصدد برآمد تا با تشدید حمله به کشتی‌های دیگر کشورها در خلیج فارس، علاوه بر ایجاد محدودیت در صدور نفت ایران، نظر کشورهای دیگر را در حمایت از خواسته‌های خود جلب کند. عراق با اتکا به فروش نفت از طریق لوله‌هایی که از کشورهای عربستان، اردن و ترکیه صادر می‌شد و همچنین کمک‌های مالی کشورهای منطقه به ویژه عربستان و کویت، مشکلی برای خود احساس نمی‌کرد ولی با توجه به محدودیت‌هایی که برای ایران به وجود می‌آمد، این اقدام به نفع عراق بود.
با حمله عراق به نفتکش‌ها، ایران از سه طریق تحت فشار فزاینده قرار می‌گرفت:
1- کاهش درآمد نفتی از طریق محدود کردن صدور نفت.
2- افزایش هزینه‌های تولید و صدور نفت از طریق انهدام منابع نفتی، انهدام پایانه‌های نفتی و افزایش حق بیمه نفتکش‌ها.
3- تخلف کشورهای صادر کننده‌ی نفت به ویژه عربستان و کویت با افزایش صدور نفت و کاهش قیمت آن. این روند تا آنجا پیش رفت که قیمت نفت که در سال 1359 به بشکه‌ای 41 دلار هم رسیده بود، در سال‌های پایانی جنگ به 15 دلار کاهش یافت. البته قیمت 15 دلار حداقل قیمت نفت نبود بلکه در سال 1365 که یکی از سال‌های بحرانی جنگ بود، قیمت نفت تا بشکه‌ای 6 دلار هم کاهش یافت.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ