در این راستا نکته‌ای چند باید توضیح داده شود: الف) امر و نهی گاهی جنبه ارشادی دارد؛ نظیر دستوری که طبیب به بیمار می‌دهد. حال اگر مریض خلاف دستورپزشک را مرتکب شد، به خودش ضرر زده است. حضرت آدم(ع) نیز نهی ارشادی شده بود تا از شجره ممنوعه نخورد و می‌بینیم که خورد و نتیجه آن دامنگیرخودش شد. ب) هم چنین دورانی که حضرت آدم در بهشت می‌گذارنید، دوران تکلیف نبود. تکلیف از وقتی شروع شد که آدم بهزمین هبوط کرد. پس وقتی تکلیف نباشد، گناهی هم وجود نخواهد داشت. ج) گناه دو نوع است: نسبی و مطلق. گناه مطلق آن است که برای همه گناه است؛ نظیر دروغ، ظلم و دزدی؛ ولی گناه نسبی آن است که این عمل نسبت به فرد یا مقام خاصی نامناسب است؛ مثلاً اگر یک کارگر ساده برای ساختن بیمارستانی، یک روز حقوق خویش رابپردازد، عمل او شایسته تقدیر است؛ ولی اگر یک ثروتمند بخواهد همان مقدار را بپردازد، عمل او نامناسب وشایسته ملامت است. این را (گناه نسبی) یا (ترک اولی) می‌گویند که نه گناه است و نه مخالف با مقام عصمت. در متون اسلامی نیز از ترک علم مستحب، به معصیت یاد شده است؛ مثلاً امام باقر(ع) درباره نمازهای نافله روزانه می‌فرماید:(اینها همه مستحب است و واجب نیست... و هر کس آن را ترک کند، معصیت کرده است)، (تفسیر نورالثقلین، ج 3، ص 404، طبق نقل تفسیر نمونه، ج 13، ص 324). با توجه به بیان مذکور عمل حضرت آدم(ع)، ترک اولایی بیش نبوده و منافات با مقام عصمت آن پیامبر الهی نداشت. www.morsalat.com
حضرت آدم پس از مرتکب اشتباه و خطا و نزول به زمین آیا اشتباهات و خطاهای دیگری نیز مرتکب شد؟
در این راستا نکتهای چند باید توضیح داده شود:
الف) امر و نهی گاهی جنبه ارشادی دارد؛ نظیر دستوری که طبیب به بیمار میدهد. حال اگر مریض خلاف دستورپزشک را مرتکب شد، به خودش ضرر زده است.
حضرت آدم(ع) نیز نهی ارشادی شده بود تا از شجره ممنوعه نخورد و میبینیم که خورد و نتیجه آن دامنگیرخودش شد.
ب) هم چنین دورانی که حضرت آدم در بهشت میگذارنید، دوران تکلیف نبود. تکلیف از وقتی شروع شد که آدم بهزمین هبوط کرد. پس وقتی تکلیف نباشد، گناهی هم وجود نخواهد داشت.
ج) گناه دو نوع است: نسبی و مطلق.
گناه مطلق آن است که برای همه گناه است؛ نظیر دروغ، ظلم و دزدی؛ ولی گناه نسبی آن است که این عمل نسبت به فرد یا مقام خاصی نامناسب است؛ مثلاً اگر یک کارگر ساده برای ساختن بیمارستانی، یک روز حقوق خویش رابپردازد، عمل او شایسته تقدیر است؛ ولی اگر یک ثروتمند بخواهد همان مقدار را بپردازد، عمل او نامناسب وشایسته ملامت است. این را (گناه نسبی) یا (ترک اولی) میگویند که نه گناه است و نه مخالف با مقام عصمت. در متون اسلامی نیز از ترک علم مستحب، به معصیت یاد شده است؛ مثلاً امام باقر(ع) درباره نمازهای نافله روزانه میفرماید:(اینها همه مستحب است و واجب نیست... و هر کس آن را ترک کند، معصیت کرده است)، (تفسیر نورالثقلین، ج 3، ص 404، طبق نقل تفسیر نمونه، ج 13، ص 324).
با توجه به بیان مذکور عمل حضرت آدم(ع)، ترک اولایی بیش نبوده و منافات با مقام عصمت آن پیامبر الهی نداشت.
www.morsalat.com
- [سایر] اگر حضرت آدم خطا نمی کرد و به زمین نمی آمد، آیا ذریه او هنوز در بهشت بود؟
- [سایر] اگر حضرت آدم خطا نمی کرد و به زمین نمی آمد، آیا ذریه او هنوز در بهشت بود؟
- [سایر] اگر حضرت آدم خطا نمی کرد و به زمین نمی آمد، آیا ذریۀ او هنوز در بهشت بود؟
- [سایر] چرا ما باید به خاطر اشتباه حضرت حضرت آدم (ع)، در روی این زمین که امکان گرفتار شدن به گناه هست، مجازات شویم؟
- [سایر] چرا ما باید به خاطر اشتباه حضرت حضرت آدم(ع)، در روی این زمین که امکان گرفتار شدن به گناه هست، مجازات شویم؟
- [سایر] اگر پیامبران معصومند، چرا حضرت داوود علیه السلام در قضاوت عجله کرد و مرتکب خطا شد؟
- [سایر] گناهی که حضرت آدم مرتکب شد ، به چه شکلی است؟
- [امام خمینی] اینجانب به علت عادت زنانه در حرم مقدس خانه خدا نتوانستم طواف نساء را و طواف واجب حج تمتع را انجام دهم، و خطا و اشتباهات دیگر هم داشتم، چون موقع ورود به فرودگاه جده مأمورین سعودی مناسک حج را از ما گرفتند و من چون بار اوّلم بود خیلی اشتباه و خطا داشتم، نمیدانم حج انجام شده درست است یا نه؟ تکلیفم را روشن فرمائید؟
- [سایر] آیا حضرت آدم (علیه السلام) دچار گناه و لغزش شد؟ مگر انبیا از خطا و گناه منزه نیستند؟
- [سایر] درباره نحوه نزول وحی بر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) و چگونگی مصونیت آن از خطا توضیح دهید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه طبیب به هنگام جراحی بیمار یا ختنه کردن کودک بر اثر سهل انگاری ضرری به بیمار یا کودک برساند، یا سبب مرگ او گردد ضامن است و همچنین اگر خطا کند و سبب زیانی شود، ولی اگر کوتاهی نکرده و مرتکب خطا نشده است، بلکه بر اثر عوامل دیگری، بیمار معیوب گردد یا بمیرد ضامن نیست به شرط این که در مورد کودک با اجازه ولی اقدام کرده باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] طبیب و جراح برای این که در مقابل خطا و اشتباهی که مرتکب می شوند ضامن نباشند می توانند به مریض یا ولی او بگویند که اگر ضرری بدون توجه به مریض برسد ضامن نیستند و آنها قبول کنند، در چنین صورتی اگر دقت و احتیاط لازم را بکند و به مریض ضرری برسد، یا بمیرد طبیب و جراح ضامن نیستند.
- [آیت الله سیستانی] - در حال اعتکاف جدال بر سر مسائل دنیوی یا دینی در صورتی که به قصد غلبه برطرف مقابل و اظهار فضلیت و برتری باشد، حرام است اما اگر به قصد اظهار حق و روشن شدن حقیقت و برطرف کردن خطا و اشتباه طرف مقابل باشد نه تنها حرام نیست بلکه از بهترین عبادات است. بنابراین ملاک، قصد و نیت معتکف است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پیش از آنکه پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد سهواً ذکر سجده را بگوید و پیش از آنکه سر از سجده بردارد بفهمد اشتباه کرده باید دوباره در حال آرام بودن، ذکر را بگوید.
- [آیت الله مظاهری] اگر پیش از آنکه پیشانی به زمین برسد سهواً ذکر سجده را بگوید و پیش از آنکه سر از سجده بردارد بفهمد اشتباه کرده، باید دوباره در حال آرام بودن ذکر را بگوید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پیش از آنکه پیشانی به زمین برسد سهوا ذکر سجده را بگوید و پیش از آنکه سر از سجده بردارد؛ بفهمد اشتباه کرده است؛ باید دوباره در حال آرام بودن؛ ذکر را بگوید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پیش از آنکه پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد ، سهواً ذکر سجده را بگوید و پیش از آنکه سر از سجده بردارد ، بفهمد اشتباه کرده باید دوباره در حال آرام بودن ، ذکر را بگوید.
- [آیت الله بروجردی] اگر پیش از آن که پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد، سهواً ذکر سجده را بگوید و پیش از آن که سر از سجده بردارد بفهمد اشتباه کرده است، باید دوباره در حال آرام بودن ذکر را بگوید.
- [آیت الله خوئی] اگر پیش از آنکه پیشانی به زمین برسد سهواً ذکر سجده را بگوید، و پیش از آنکه سر از سجده بردارد بفهمد اشتباه کرده است، باید دوباره درحال آرام بودن بدن ذکر را بگوید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پیش از ان که پیشانی به زمین برسد سهوا ذکر سجده را بگوید و پیش از ان که سر از سجده بردارد بفهمد اشتباه کرده است باید دوباره در حال ارام بودن بدن ذکر را بگوید