پیش از ورود به مطلب در مورد ازدواج های پیامبر و زنان آن حضرت باید گفت که ازدواج از سنت های انبیاء است و در قرآن تأکید فراوان بر آن شده و نیز پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله امت خود را به این امر مبارک تشویق نموده اند. امّا خود آن حضرت در سنّ 25 سالگی با زنی ازدواج نمود که از هر لحاظ برازنده و شایسته آن حضرت بود، اگر چه مشهور است که سن خدیجه علیها السلام حدود 15 سال از سنّ پیامبر صلّی الله علیه و آله بالاتر بوده است.[1]
ولی علامه جعفر مرتضی در مورد این مطلب تشکیک کرده و این مقدار فاصله سنّی را بعید دانسته و نیز بکر بودن حضرت خدیجه را تقویت نموده و گفته است که پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله تنها شوهر او بوده، البته، با وجود این که قائل شدیم حضرت خدیجه مسن تر از پیامبر بوده و پیش از آن حضرت (پیامبر) شوهرانی داشته باز خدشه ای به مقام خدیجه نمی رساند. بلکه بر عکس حاکی از مقام معنوی است که با این شرایط همشأن و همکفو پیامبر بودن و حتی آن حضرت در زمان حیات جناب خدیجه با هیچ زنی ازدواج ننمود. خدیجه علیها السلام از قریش و طایفه بنی اسد بوده و در شهر مکه از دنیا رفته و ظاهراً در قبرستان ابوطالب مدفون است. امّا سایر همسران پیامبر نیز که هنگام رحلت آن حضرت 9 زن بودند، اکثراً از قبیله قریش می باشند به استثنای چند تن از آنها که به لحاظ مصالح سیاسی و اجتماعی و دینی و عاطفی از سایر قبایل انتخاب می شدند، از جمله جویریه از قبیله بنی مصطلق و صفیه از دختران یهود بنی قریظه و ماریه قبطیه که کنیز آن حضرت بود، در انتخاب زنان پیامبر از طایفة قریش نیز این مصالح مدنظر بوده است. از جمله عایشه و حفصه دختران ابوبکر و عمر به جهت تأمین جنبه عاطفی خانواده های آنان[2] به ازدواج پیامبر درآمدند.[3] زینب بنت جحش به جهت مصلحت دینی و به دستور خدا و برای از بین بردن سنت غلط حرمت ازدواج با زن پسرخوانده به ازدواج پیامبر صلّی الله علیه و آله درآمد.[4]
ام حبیبه که زنی تنها بود در دیار حبشه، شوهرش مسیحی شده بود، به جهت تأمین نیازهای روحی، عاطفی به ازدواج پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم درآمد و ام سلمه به جهت تأمین مصالح اقتصادی فرزندان یتیمش به ازدواج پیامبر درآمد. در مورد محل دفن همسران پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم باید گفت که محل سکونت زنان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بعد از هجرت، مدینه بوده اگر چه آن حضرت سوده، دختر زمعه را در مکه به ازدواج خود درآورد در شهر مدینه بوده است.[5]
لذا به جز جناب خدیجه، تمام زنان آن حضرت در مدینه و قبرستان بقیع مدفون هستند. و نسبت برخی قبور به آنها (زنان پیامبر) هم چون قبرستان باب الصغیر در شام، سند تاریخی معتبر ندارد.
در خاتمه باید خاطر نشان شود که تمام اولاد پیامبر اکرم از جناب خدیجه[6] می باشد، به جز ابراهیم که از ماریه قبطیه است و از سایر زنان اولادی برای آن حضرت متولد نشده است و اولاد جناب خدیجه به ترتیب سن عبارتند از: قاسم، رقیه، ام کلثوم، زینب، عبدالله و حضرت فاطمه سلام الله علیها ، اگر چه در مورد رقیه و ام کلثوم اختلاف شده که آیا فرزندان آن حضرت هستند یا دختر خوانده های آن حضرت که دختران خدیجه بودند و در خانه آن حضرت بزرگ شده اند. البته تمام اولاد آن حضرت به جز حضرت فاطمه سلام الله علیها در زمان حیاتش از دنیا رفته اند.[7]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 زنان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ، نوشته عمادزاده.
2 فروغ ابدیت، جعفر سبحانی.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، اعلمی، چاپ اول، 1413ق، ج1، ص406؛ و طبری، تاریخ طبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ دوم، 1408ق، ج2، ص211215.
[2] . یعقوبی، همان، ص407 الی 4013.
[3] . چنان که در تاریخ معروف است که عمر به عثمان پیشنهاد نمود که با دخترش که شوهرش مرده بود، ازدواج کند ولی عثمان امتناع کرد، و عمر از این کار عثمان رنجیده خاطر شد و پیامبر صلّی الله علیه و آله برای نرم کردن دل عمر و جبران رنجش او با دخترش حفصه ازدواج نمود.
[4] . تاریخ طبری ، همان، ج2، ص211215.
[5] . ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دار الکتب العربی، ج4، ص330.
[6] . مسعودی، مروج الذهب، بیروت، دارالمعرفه، ج2، ص289؛ و طبری، همان، ص211 215.
[7] . مسعودی، همان، ص289.
