انبوه امامزاده ها در گیلان و مازندران که اغلب با پسوند کیا و منتسب به امام کاظم (ع) هستند آیا واقعاً امام زاده هستند ؟

این سوال را به چهار قسمت تقسیم می کنیم و جواب می دهیم:
1. به چه کسانی امام زاده گفته می شود 2. علت اینکه در مازندران و گیلان امام زاده های زیادی وجود دارد چیست 3 . چرا بسیاری از امامزادگان گیلان و مازندران پسوند کیا دارند 4. درصد خیلی زیادی از امام زاده ها به امام کاظم علیه السلام منسوب هستند در حالی که به ائمه دیگر کمتر منسوب هستند آیا همه این ها واقعاً از فرزندان امام کاظم علیه السلام هستند. به ترتیب شماره به پاسخ سؤالات بالا می پردازیم:
1 - امام زاده یعنی کسانی که فرزند یکی از ائمه معصومین باشند یا این که نسبشان با یک یا چند واسطه از طرف پدری به امام معصوم برسد.
2 - ورود علویان و سادات به ایران در چهار دوره انجام شد اول: زمان حجاج بن یوسف که برای فرار از ظلم او به ایران پناه آوردند دوم : زمان ولایتعهدی امام رضا علیه السلام سوم زمان خروج و قیام علویان بر علیه عباسیان و شکست آنها و پناه آوردن به شرق. چهارم : جمعی انبوه از ساداتی هستند که وقتی علویان زیدی مذهب در طبرستان (مازندران و گیلان) سلسله حکومتی برای خود تشکیل دادند، این سادات به ایشان پیوستند. اسفندیار در تاریخ طبرستان آورده که در این وقت (اواسط سال 253) به عدد اوراق اشجار (برگ درختان) سادات علویه و بنوهاشم از حجاز و اطراف شام و عراق به خدمت حسن بن زید رسیدند.[1] به همین دلیل امام زاده ها در گیلان و مازندران زیاد می باشند مثلا در قائم شهر تعداد 21 امام زاده و بابل 11 امام زاده وجود دارد... و لوحه ای که در روز فوت بر مزار این بزرگواران فراهم می آمد به خط کوفی بود و زمان های بعد که آن را به خط ثلث یا نسخ بر می گرداندند دشواری های خط کوفی در اعراب و قرائت و گاه فرسوده شدن و ریختن برخی کلمات سبب تحریف و تصحیف می گردید و چنانچه حسین به صورت حسن و نقی به صورت تقی و ... در می آمد و در بسیاری از موارد در ذکر پدران صاحب مرقد تا اتصال به معصوم از باب اختصار در نسب نام یک یا چند واسطه حذف شده است بدانسان که اکنون امام زاده های فراوانی می بینیم که فرزندان امام موسی کاظم علیه السلام معرفی شده اند حال آنکه حضرت را به این کثرت فرزند نبود[2]. بنابراین تعداد زیادی از آنها از فرزندان با واسطه امام کاظم(ع) هستند.
3 - پسوند کیا در لغت مازندران و گیلان به معنی رئیس و مانند آن از کلمات تعظیم است و برای احترام به کار می رود[3].
4 - این امامزادگان همگی فرزند بلافصل امام کاظم علیه السلام نیستند بلکه همچنانکه در بالاذکر شد خیلی از ایشان نسلشان با چند واسطه به امام کاظم علیه السلام می رسد و البته امام کاظم علیه السلام 18 فرزند پسر داشتند.[4] و اولادشان از ائمه دیگر بیشتر بوده به همین دلیل سادات نسل ایشان از سایر امامان بیشتر است.
ولی اگر بخواهیم مشخصات فردی همه امام زادگان معلوم شود به تحقیق وسیعی نیاز است که در این مجال نمی گنجد و اسامی و محل امامزاده ها باید مشخص شود.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. دایره المعارف تشیع، جمعی از محققین.
2. انوار پراکنده.
3. الارشاد، شیخ مفید.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . جمعی از محققین دایرة المعارف تشیع، انتشارات شهید سعید محبی، چاپ اول، 1375، ج الف واژه امام زاده (مشخصات این کتاب در صفحه بعدی آمده)
[2] . همان، واژه امام زاده .
[3] . محقق نوری، خاتمه المستدرک، قم، آل البیت، چاپ اول، 1415، ج2، ص432.
[4] . مفید، ارشاد، قم، آل البیت، چاپ ا ول، 1413، ج2، ص244.